Vooral mensen die sterk afhankelijk zijn van zorg en ondersteuning vanuit de WMO en de Jeugdwet komen volgens beide organisaties in de knel. Per Saldo zegt signalen te krijgen over gemeenten die de tarieven met 35% hebben verlaagd ten opzichte van vorig jaar. Voor pgb-ontvangers wordt het steeds moeilijker om zaken als dagbesteding, vervoer en individuele begeleiding in te kopen. Directeur Aline Molenaar: ‘Tariefdalingen van 20 tot 35% zijn echt niet meer uit te leggen. Zo raken we goede en hardwerkende hulp- en zorgverleners kwijt terwijl er al een groot tekort aan is.’

Daling pgb’s

Vorig jaar al bleek dat vooral gemeenten steeds minder persoonsgebonden budgetten verstrekken. Sinds de decentralisatie is het aantal pgb’s met bijna 30% afgenomen. Of dit gevolg is van scherper toezicht op fraude, of het ‘ontmoedigingsbeleid’ waar budgethouders naar wijzen, is onduidelijk. Gemeenten zouden liever zien dat mensen gebruik maken van zorg in natura.

Een moeder van vier kinderen met autisme schrijft ons: ‘Ik ben al 3 jaar bezig met bezwaarprocedures en rechtszaken tegen de gemeente, omdat ze weigeren de juiste zorg én de juiste tarieven toe te kennen. Iedere 3 tot 6 maanden moet ik weer onderhandelen, alsof autisme morgen is opgelost.’ Het budget dat de gemeente beschikbaar stelt is volgens haar niet toereikend. ‘Enerzijds maak je afspraken met de gemeente over doelen, zoals bijvoorbeeld zindelijk worden. Als ik op mijn werk ben, moet een begeleider daar aan werken. Alleen, met het budget kunnen we niemand inhuren die weet hoe je om moet gaan met kinderen die heel snel overprikkeld raken.’

Waarom kiest deze moeder niet voor zorg in natura? Dan sluit niet zijzelf maar de gemeente of het zorgkantoor een contract met de zorgaanbieder. De moeder vertelt: ‘Als we zorg in natura afnemen is het iets makkelijker, maar dan moeten we afscheid nemen van de mensen die al lang in ons gezin aanwezig zijn. Bovendien is het heel inflexibel, terwijl je juist in een gezin als het onze heel snel moet bijschakelen als er crisis is.’

Vrije keuze

Kamerlid John Kerstens (PvdA) vindt dit een zorgelijke ontwikkeling. ‘We zijn het punt genaderd dat de vrije keuze die mensen hebben tussen pgb en zorg in natura onder druk staat. Als die pgb-tarieven dusdanig laag zijn dat je er geen mensen voor kunt vinden, dan moet je terugvallen op zorg in natura.’ Volgens Kerstens is het belangrijk dat pgb’s toegankelijk blijven, vooral voor mensen die een intensieve zorgvraag hebben.

Fleur Agema (PVV) wil dat de minister signalen over niet toereikende tarieven serieus neemt. Tijdens het overleg merkte de Jonge op dat hij het geldende tarief van 20 euro per uur voor niet-professionele zorg ‘zo gek nog niet vindt’. De minister wees erop dat voor dit tarief is gekozen, zodat mantelzorgers die voltijds een naaste verzorgen een modaal inkomen verdienen. Agema: ‘Het tarief voor die informele zorg is al jaren niet aangepast aan prijsstijgingen. Als je jaar op jaar hetzelfde budget krijgt, dan loopt dat op een gegeven moment spaak’.

De Jonge stuurt begin juni een schriftelijke reactie aan de kamer over de tarieven. Eerder dit jaar heeft de minister toegezegd onderzoek te zullen doen naar de daling van het aantal persoonsgebonden budgetten. Naar verwachting is dat einde van dit jaar klaar.