“Het begon met een jongen op de camping”, vertelt Nienke. “Hij zei dat hij foto’s van mij had gemaakt, terwijl ik me aan het omkleden was. Via WhatsApp en Snapchat ging hij dreigen dat hij die online ging zetten als ik hem niet meer naaktfoto’s zou sturen.”

Schaamte

We spreken Nienke* voor ons onderzoek naar het ongewenst en digitaal verspreiden van naaktfoto’s, oftewel online shaming. Het overkwam Nienke 7 jaar geleden, toen ze in de eerste klas zat van de middelbare school. Omdat Nienke zich - hoewel minder dan eerst – nog steeds schaamt voor wat er gebeurd is, wil ze niet met haar echte naam in het artikel.

“Ik was 13 jaar en heel naïef. Dus ik stuurde de jongen van de camping naaktfoto’s. Mijn toenmalige vriendje Redouan kwam achter de bedreigingen en sprak die jongen erop aan”, vervolgt ze. “Die lachte hem uit, stuurde mijn naaktfoto’s door en zei: ‘Kijk nou, wat voor hoer je vriendin is’.”

Eerst leek er weinig aan de hand, Nienke’s vriendje nam het voor haar op en ze hoorde weinig meer over de foto’s. Totdat het uitging tussen die twee. “Mijn eerst-zo-leuke-vriendje stuurde ineens mijn foto’s door naar anderen. De foto’s kwamen in WhatsAppgroepen terecht, waar ik aan werd toegevoegd en waarin sommige leerlingen me compleet belachelijk maakten. Bijna iedereen had mijn nummer, veel jongens stuurden me een persoonlijk appje met de vraag of ik hen ook een paar sexy fotootjes van mezelf kon sturen.”

Na een week met depressieve klachten thuis te hebben gezeten, raapte Nienke haar moed bij elkaar en besloot toch naar school te gaan. “Ik dacht: met thuiszitten en verstoppen kom ik niet verder. Ik voelde me superslecht. Maar op school trok ik zo’n hoge muur op, dat niks of niemand mij kon raken. De emoties kwamen pas als ik thuis alleen op mijn kamer zat.”

Op school gingen schoolgenoten haar steeds meer treiteren. “Iemand deelde een foto van een vagina met allemaal puisten. Die was niet van mij, maar mijn naam stond er wel bij. Juist met deze foto gingen ze me extreem pesten op school. Ze noemden me hoer en puistenkut. Op een andere school is de foto uitgeprint en op de kluisjes gehangen.”

“Ik vond het vreselijk”, zegt Nienke die terugkijkt op een rotperiode in de brugklas. “Iedereen wist ervan, niemand deed er wat aan, en ik durfde er niets van te zeggen. De schoolleiding heeft sommige mobieltjes gecheckt en ik mocht op een aparte plek pauze houden zodat ze me met rust lieten, maar verder voelde ik mij in de steek gelaten door de school.”

Uitgescholden

Nienke kwam in contact met de vertrouwenspersoon van school, waar ze wel een goed gevoel bij had: “Ik had regelmatig een gesprek met haar. Ik kwam terecht bij Girl’s choice, een groep meiden die een soortgelijke ervaring hadden met online shaming, loverboys of prostitutie. Ze gaven ons voorlichting en het was heel fijn om met lotgenoten te kunnen praten. Zij hadden geen oordeel, we snapten elkaars gevoelens.”

Van huis uit spraken ze er nauwelijks over en op school voelde Nienke zich eenzaam: “Ik had een aantal vriendinnen, maar ik vond het lastig om in die tijd met hen om te gaan. Op school keken anderen mijn vriendinnen erop aan dat ze omgingen met een ‘hoer’. Omdat ze met mij omgingen, werden ze ook gezien als hoer.”

Verhuisd

Eenmaal een diploma op zak, verhuisde ze met haar ouders naar een andere gemeente om een nieuw leven te starten. “Ik wilde eigenlijk al eerder wisselen van school, maar uiteindelijk heb ik dit niet gedaan. Na verloop van tijd kreeg ik weer meer vriendinnen en werd ik op school minder gepest.

De verhuizing voelde goed, legt Nienke uit, maar ze twijfelt of het de beste remedie is geweest. “Het gaf rust, maar het was een vlucht en niet echt een oplossing. Alle pijn die ik had opgekropt al die jaren, kwam er na de verhuizing in een keer uit. Maar er blijven wonen was ook niet ideaal geweest, want toen ik daar woonde vluchtte ik constant voor mijn eigen gevoelens.

Ze vervolgt: “In mijn oude woonplaats ben ik voor velen nog steeds de Nienke-van-de-foto’s. Heel vervelend. Woorden als hoer en slet raken me niet meer. Maar vertrouwen in een relatie vind ik moeilijk. Mijn huidige vriend heeft veel moeite moeten doen om mijn vertrouwen te winnen, met name op seksueel vlak.”

Als advies aan andere meiden en jongens die het overkomt, geeft ze mee: “Praat erover, hoe moeilijk het ook is. Vooral met lotgenoten, zij hebben namelijk geen oordeel over jou en dat is heel prettig aangezien buitenstaanders dit vaak wel hebben.”



Ook vindt Nienke dat scholen meer aandacht voor het onderwerp moeten hebben. “Op de basisschool had ik via Schooltv over online shaming gehoord. Maar op de middelbare school was er behalve seksuele voorlichting -die vooral ging over hoe je een condoom om moest doen- nauwelijks aandacht voor.”

De middelbare school van Nienke is inmiddels gesloten. De voormalig afdelingsleider van de onderbouw laat weten dat hij de pesterijen erg betreurt. Hij geeft aan dat de school zowel intern als extern hulp heeft ingeschakeld voor Nienke. En dat er na het incident klasinterventies zijn georganiseerd over het gebruik van onder meer sociale media, groepsdruk en pesten.

Onze uitzending over hoe scholen omgaan met online shaming staat gepland op zondag 9 januari, om 22:15 uur op NPO 2.

*Alle namen in dit artikel zijn vanwege privacy gefingeerd. De echte namen zijn bekend bij de redactie.