‘We kunnen niet de gevraagde zorg leveren. Tot een klein jaar geleden ging het goed. Nu moet ik al het hele jaar met regelmaat ‘nee' verkopen.’ Wij krijgen geregeld tips binnen van wijkverpleegkundigen over de werkdruk in de wijkzorg. Er is sprake van een groot tekort aan personeel en de vraag naar zorg is groot. Wij vragen ons af waarom er zo’n gebrek is aan wijkverpleegkundigen en welke gevolgen dat heeft voor de mensen die deze zorg nodig hebben?
Uit informatie van ActiZ, de branchevereniging van zorgverleners, blijkt dat meer dan 90% van de ouderen thuis woont. Slechts 6% krijgt zorg in een verpleeghuis. Toch zijn het de verpleeghuizen die deze week op Prinsjesdag te horen hebben gekregen dat de overheid volgend jaar 435 miljoen voor ze wil uittrekken. En dat bedrag moet verder oplopen naar 2 miljard. Voor wijkverpleging wordt veel minder geld uitgetrokken de komende jaren, terwijl ook daar een structureel tekort is aan personeel.
Zorgen
‘Er is inderdaad een groot gebrek aan verpleegkundigen en verzorgenden. Wij maken ons daar heel veel zorgen over. De meeste kwetsbare ouderen wonen gewoon thuis en hebben daar zorg nodig. Als daar geen capaciteit voor is, dan loopt alles vast. Er worden bijvoorbeeld nog steeds relatief veel ouderen op de spoedeisende hulp (SEH) opgenomen. Als zij thuis voldoende zorg hadden ontvangen, was die opname niet altijd nodig geweest.’ Dat zegt Lieselot Meelker van de beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), als we haar vragen naar de schaarste van wijkverpleegkundigen. In de wijkverpleging staan zo’n 25.000 vacatures open.
Op het moment dat mensen niet thuis verpleegd kunnen worden, ontstaan er overal in de zorg problemen. ‘Dan zie je dat de doorvoer vanuit ziekenhuizen stagneert en bedden bezet blijven,’ aldus de wijkverpleegkundigen die ons mailen. Dat dit een probleem is, bleek ook uit ons onderzoek van vorig jaar naar het gebrek aan bedden op de spoedeisende hulp. Daaruit komt naar voren dat ongeveer een derde van de ondervraagde ziekenhuizen wekelijks of zelfs vaker de SEH-afdeling moest sluiten om de patiëntenstroom onder controle te krijgen.
Thuiswonen
Directeur Liane van Haan van ouderenorganisatie ANBO is daarom heel teleurgesteld over de verdeling van de extra 2 miljard die de komende jaren naar de langdurige zorg gaat. ‘Wij zien dat mensen wel thuis willen blijven wonen, maar in die keuze beperkt worden. Ze hebben namelijk wel hulp en ondersteuning nodig. In verpleeghuizen wordt fors geïnvesteerd; in wijkzorg niet. In de wijkverpleging staan gemiddeld 30% van de vacatures open, waardoor de werkdruk heel hoog is. Wijkverpleegkundigen zijn heel dienstbaar ingesteld. Ze proberen uit alle macht iedereen te helpen, maar ze raken totaal overwerkt.’ Het aantal mensen dat nog in een verpleeghuis woont neemt steeds verder af. Ook blijven mensen steeds minder lang in een verpleeghuis.
‘Er is een toename van het aantal mensen dat langer thuis blijft wonen. Nu krijgen zo’n 270.000 mensen zorg thuis. In 2025 zijn dit waarschijnlijk 350.000 mensen. De zorg die deze mensen nodig hebben wordt ook steeds complexer,’ dat concludeert branchevereniging ActiZ. ‘Die twee factoren maken dat er structureel moet worden geïnvesteerd in meer en goed opgeleid personeel voor de wijkverpleging. Het is geen kwestie van geld weghalen bij de verpleeghuizen. Er moet ook in de wijkverpleegkunde de komende jaren geld bij.’
