Voor het onderzoek Van wie is de natuur? reizen we af naar Lunteren waar het jaarlijkse VeluweCongres plaatsvindt. Een middag georganiseerd door de zogenoemde VeluweAlliantie, een samenwerkingsverband van onder andere gemeenten, recreatie- en horecaondernemers en maatschappelijke organisaties. Deze VeluweAlliantie heeft zich een aantal jaar geleden het doel gesteld om van de Veluwe de meest gastvrije bestemming van Nederland te maken.

Veluwe op 1

Op hun site, Veluwe op 1, lezen we dat daarbij het doel is dat ‘een hoge biodiversiteit’ voor flora en fauna in balans is met een ‘unieke beleving’ van landschap, erfgoed, dorpen en steden. Maar ook:

Twee miljoen bezoekers

Recreatie en toerisme zijn belangrijke pijlers op de Veluwe. Nederlandse bezoekers besteden er bijvoorbeeld zo’n kwart miljard euro per jaar. In de recreatiesector in het gebied hebben 23.000 mensen werk en in 2019 vierden zo’n twee miljoen mensen uit binnen- en buitenland er vakantie. Ook de bewoners van de Veluwe zelf, bijna een miljoen, maken veelvuldig gebruik van het gebied door er te wandelen, paard te rijden of te fietsen.

‘Soms net een pretpark’

We vragen ons in ons onderzoek af hoe economische, recreatieve en ecologische belangen te verenigen zijn? We krijgen verschillende tips van mensen die zich zorgen maken over het toenemend aantal bezoekers in natuurgebieden. Boswachterszoon Jaap van den Born woont al jaren op de Veluwe en hij heeft zijn geliefde natuurgebied de laatste jaren zien veranderen.

Biodiversiteit

De Veluwe staat – zoals de VeluweAlliantie onder andere tot doel had – inmiddels op één als populaire Nederlandse vakantiebestemming, maar met de biodiversiteit in het gebied gaat het veel minder goed. Stikstofuitstoot, maar ook de recreatiedrukte, hebben de afgelopen jaren hun sporen nagelaten op de Veluwe.

Te laagdrempelig

Veluwekenner en journalist Michiel Hegener maakt zich zorgen over de staat van het natuurgebied en ziet daarom liever minder bezoekers op de Veluwe. De toeristenstroom is volgens hem in de afgelopen jaren vooral ook aangejaagd door de VeluweAlliantie, zo vertelt hij afgelopen week op Radio 1. “Die zijn op de eerste, tweede en derde plaats uit op financieel gewin.” Natuur is geen prioriteit, zo stelt Hegener, maar vooral een “decor voor hun kassa’s”.

Onder andere door de aanleg van allerlei paden is de Veluwe te laagdrempelig geworden, vindt Hegener. Hij stelt daarom voor om alle fiets- en wandelpaden te sluiten en er een wild en uitdagend natuurgebied van te maken. Daardoor zullen er minder bezoekers naar de Veluwe trekken en krijgt het gebied bovendien een ander soort publiek.

Spreiden en zoneren

Een oplossing die niet in lijn ligt met die van de VeluweAlliantie, zo blijkt op het VeluweCongres. Tijdens het openingswoord zegt voorzitter Willem Bijleveld de zorg over de biodiversiteit met Hegener te delen, maar volgens hem is diens oplossing niet de juiste. “We leven niet meer in de 19e eeuw”, aldus Bijleveld.

De VeluweAlliantie ziet meer in bezoekersmanagement waarbij ze bezoekers naar minder drukke plekken proberen te sturen, door bijvoorbeeld aanbiedingen en digitale informatie. Ook de zogenoemde recreatiezonering en het routenetwerk waar ze momenteel druk mee bezig zijn, moet de bezoekers zo sturen dat ze de natuur zo min mogelijk verstoren. Bij recreatiezonering wordt er gekeken op welke plekken de natuur meer rust nodig heeft: daar worden dan paden gesloten of gebieden afgesloten. Op andere plekken komen juist meer paden voor fietsers en wandelaars.

Oproep

Voor ons onderzoek zijn we benieuwd naar jouw ervaring. Merk je dat het te druk wordt op de Veluwe? Denk je dat het zoneren in recreatiegebieden gaat werken? Of geloof je meer in de oplossing van Hegener?