Begin 2023 gaat Nikita Lantigua (32) op zoek naar een nieuwe huurwoning in Breda. De arbeiderswoning waar ze jaren daarvoor met haar man en kind introk, barst na de geboorte van haar twee jongste kinderen uit zijn voegen. “Wij hadden als ouders een slaapkamer, mijn oudste twee kinderen deelden een kamer en voor de baby was er nog een piepkleine slaapkamer over.”

Maar met de huidige woningnood verloopt de zoektocht naar een ruimere eengezinswoning minder makkelijk dan gedacht. “Je krijgt te maken met lange wachttijden en je moet voldoende punten hebben om überhaupt kans te maken op een nieuwe huurwoning. Dat laatste hadden we vaak niet.” Woningruilen, waarbij je van woning ruilt met een andere huurder, lijkt daarom de beste optie voor het gezin.

Facebook-groepen voor woningruil

Omdat weinig woningcorporaties het ruilen zelf met een platform faciliteren, sluit ook Nikita zich aan bij meerdere Facebook-groepen voor woningruil in en rondom Breda. “Al redelijk snel had ik een gezin in onze buurt gevonden. Maar helaas haakten zij af na een eerste bezichtiging, nog voordat we een officieel verzoek bij de woningbouw konden indienen.”

Een tweede poging, met een alleenstaande vrouw, gaat niet door omdat de ruilpartner nooit de juiste papieren inlevert. “Ondanks dat ze dit wel beloofd had.” Tijdens deze ruilpoging komt Nikita er ook achter dat de woningcorporatie strengere regels hanteert dan haar eerder is voorgehouden. “Het was duidelijk dat er een minimale inkomenseis was, en dat de huur van ons huis bij een ruil omhoog zou gaan. Maar nu gaf de woningcorporatie opeens aan dat er minimaal twee mensen in mijn huis moesten wonen. Had onze ruilpartner dus wel de juiste papieren ingeleverd, dan was de ruil alsnog niet goedgekeurd.”

Poging nummer drie wordt wél goedgekeurd, maar nu ziet Nikita er zelf vanaf omdat het andere huis niet veel groter blijkt en ook de ruilpartner sterke twijfels heeft. “We hebben nog lang contact gehouden, omdat we ook bang waren dat we niks beters meer zouden vinden.”

Niet voldaan aan inkomenseis

Vol goede moed vervolgt Nikita haar zoektocht. “De volgende kandidaat was een jonge alleenstaande moeder met een eengezinswoning in Breda, die op zoek was naar een kleiner huis. Haar huis herinnerde haar aan een negatieve periode met haar ex-vriend en ze zocht een nieuwe omgeving. Onze wensen pasten perfect bij elkaar.” Eindelijk heeft Nikita een ruilpartner gevonden die niet twijfelt én een flink groter huis in de aanbieding heeft. Maar het verzoek wordt afgewezen, omdat de ruilpartner niet voldoet aan de inkomenseis. “Terwijl ik weet dat haar huur destijds hoger was dan wat ze voor ons huis zou gaan betalen. Ik heb de woningbouw gebeld of er geen uitzondering gemaakt kon worden, het ging maar om 50 euro. Maar er was niks mogelijk.”

Ook de ruil erna, inmiddels de vijfde poging, loopt stuk op de inkomenseis. “Toen werd ik echt gek, dat lange proces was zo frustrerend. Bij iedere ruil moet je weer je huis aan kant maken, drie kinderen in het gareel krijgen en elke keer vul je weer een stapel formulieren in. Terwijl de uitkomst onzeker is.” Nikita vindt dat de woningcorporatie ook weinig meedacht. “Naar mijn idee is voor alles wel een oplossing te vinden. Maar het antwoord was iedere keer ‘nee’. Ze hebben niet door wat het met je als huurder doet als je in een huis woont waar je ongelukkig bent. Daar mogen ze echt meer oog, en beter beleid, voor hebben.”

Indeplaatsstelling

Als Nikita in het najaar van 2024 met Pointer in contact komt vanwege de uitzending over woningruil, leert ze over het bestaan van een indeplaatsstelling. Hierbij neem je het oude contract over van je ruilpartner en wordt alleen de naam gewijzigd. Er verandert verder niks, ook de huur blijft gelijk. Je kunt dit aanvragen bij de rechter als je een zwaarwegend belang hebt. Denk aan gezondheidsklachten of in Nikita’s geval, haar gezinsgrootte. Een rechter wijst een indeplaatsstelling toe, als deze vindt dat de belangen van de huurders zwaarder wegen dan die van de verhuurder. Ook oordeelt hij direct of de nieuwe huurder in staat is om de huur te betalen.

“Je moet dan wel een advocaat inschakelen, dus het kost geld en ook dit proces kan weer lang duren”, vertelt Nikita. Maar interessant genoeg blijkt een mail van Nikita dat ze zich op de indeplaatsstelling wil beroepen voldoende om de corporatie aan te zetten tot actie. “Ik heb ook eerdere rechterlijke uitspraken meegestuurd, waarbij gezinsgrootte reden was voor een indeplaatsstelling. Met de mededeling: ik ga liever ook niet naar de rechter, dus ik wil jullie vragen de een-na-laatste woningruilpoging alsnog goed te keuren.”

‘Soms loont geduld wel’

Na een paar weken reageert de woningcorporatie dat hun juristen ernaar hebben gekeken en dat ‘de woningruil, dat wil zeggen de indeplaatsstelling, kan doorgaan’. “Soms loont geduld dus wel, al was mijn geduld op dat moment wel ver te zoeken.”

Bij een indeplaatsstelling teken je er wel voor dat je het huis accepteert zoals het is, laat Nikita weten. “Normaliter is er een inspectie van de woningbouw en die zegt wat er gemaakt moet worden voordat de woningruil kan doorgaan. Dat is bij een indeplaatsstelling niet het geval. Eventueel achterstallig onderhoud moet je dus zelf opknappen, maar dat hadden we er hier zeker voor over.”

Iedereen op zijn plek

Na een week hard klussen, verhuist Nikita uiteindelijk met haar gezin op 31 december 2024, een goed begin van het nieuwe jaar. Op 300 meter van haar arbeiderswoning trekt ze in een huis met een grote voor- en achtertuin, een grote woonkamer, drie slaapkamers en een vierde slaapkamer op zolder. “Van die vierde slaapkamer hebben wij meteen gebruik gemaakt. Ons gezin leefde ook direct op. We zaten zo gevangen in dat andere huis, het had een effect op onze relatie en op die met onze kinderen. Onze oudste met ADHD kan zich nu soms weer even terugtrekken, en dat zorgt voor veel rust. En ook degene met wie wij hebben geruild, is in haar nieuwe huis helemaal op haar plek.”

Bekijk hieronder onze eerdere Pointer-uitzending over woningruil: