Oud-gevangenisdirecteur Koos Föllings doet zich in zijn Gelderse GGZ-instelling jaren ten onrechte voor als psychotherapeut. Ondanks een veroordeling voor stalking krijgt hij een Verklaring Omtrent het Gedrag, waarmee hij ongestoord therapie kan geven aan de meest kwetsbare, minderjarige cliënten. Bij instanties zijn diverse signalen over de instelling gemeld. “Hier is iets afschuwelijk misgegaan”, zegt hoogleraar Jeugdrecht Mariëlle Bruning.

Een onderzoek in samenwerking met onderzoeksjournalist Eelke van Ark van Follow the Money

Een paar jaar geleden gaat Johanna op zoek naar hulp voor haar dochter Marieke*. Het 15-jarige meisje gebruikt anti-depressiva die niet helpen en wil daarom afbouwen. Door meerdere traumatische ervaringen durft ze niet naar buiten. Ze heeft behandeling nodig en begeleiding van een psychiater om de zware medicatie die ze slikt af te bouwen.

Het is geen makkelijke zoektocht: wachtlijsten in de jeugdzorg zijn lang en een organisatie waar ze aankloppen wijst hun aanvraag af. Dan hoort Johanna van de huisarts over Compass GGZ, een organisatie zonder wachttijd waar meteen plek is.

Johanna aarzelt even; hoe kan het dat er bij Compass wel plaats is? Maar hoop wint van de twijfel en met haar dochter maakt ze een afspraak.

Bij het intakegesprek ontmoet ze Stef Linsen, een psychiater die freelance voor Compass werkt. Hij komt langs aan huis en stelt een aantal algemene vragen over Mariekes geestesgesteldheid.

Het zal de enige keer zijn dat de psychiater Marieke ziet. Na de intake weigert Linsen volgens Johanna om nog eens langs te komen, want hij doet niet aan huisbezoeken. Omdat Marieke niet naar buiten durft, loopt de afbouw van medicatie al direct vertraging op.

Koos Föllings

Reddende engel

Ondertussen gaat de therapie wel van start. Met een jonge psycholoog voert Marieke gesprekken en doet ze oefeningen die moeten helpen haar angst te overwinnen. Maar resultaat blijft uit en er verstrijken maanden voor er iets verandert. Tot plotseling de directeur van Compass hoogstpersoonlijk bij Johanna en Marieke op de stoep staat.

"Hij presenteerde zichzelf als een reddende engel", herinnert Johanna zich. Het is haar eerste kennismaking met Koos Föllings (1956), een kale man met een grijs stoppelbaardje en een zuidelijke tongval. Hij stelt zich voor als ervaren psychotherapeut en zegt gespecialiseerd te zijn in EMDR, Eye Movement Desensitization and Reprocessing, een behandelmethode om trauma's te verwerken.

EMDR zou Mariekes klachten kunnen verhelpen en Föllings kondigt aan voortaan zelf de behandeling op zich te nemen. Wat moeder en dochter dan niet weten, is dat de therapie nog maanden op zich zal laten wachten.

De volgende keer staat namelijk niet Föllings zelf voor de deur, maar twee van zijn medewerkers. Ze hebben een vervelende boodschap: de directeur zou wegens familieomstandigheden een poosje uit de roulatie zijn. "Je zit met een kind dat geholpen moet worden en probeert te beredeneren wat er aan de hand kan zijn", zegt Johanna.

Als de medewerkers haar de waarheid hadden verteld, zou ze de behandeling per direct hebben stopgezet. Maar Johanna komt er pas jaren later achter dat de afwezigheid van de directeur niets met familieomstandigheden te maken had.

Luister hieronder naar de radioreportage over ons onderzoek:

Hoe een veroordeelde zorgbestuurder door de mazen van het toezicht glipte

Stalking en stiletto

Ruim een jaar eerder veroordeelt de rechtbank in Den Bosch een 61-jarige man voor stalking van zijn ex-vriendin en bedreiging met zware mishandeling. Hij krijgt een voorwaardelijke gevangenisstraf en omdat hij weigert aan de verplichte behandeling mee te werken moet hij in het voorjaar van 2018 6 weken de gevangenis in. De man is Compass-directeur Koos Föllings.

Hij valt sinds 2015 zijn ex-vriendin lastig, die de relatie met hem beëindigde. Föllings wil haar terug, wil dat ze 'weer in zijn armen' komt. Iedere dag wacht hij haar op bij haar werk, houdt hij haar huis in de gaten of stuurt bloemen, sms’jes en e-mails:

"Hoi [naam slachtoffer] erg om te lachen. Jullie wijk wordt bewaakt door jonge marocaantjes die werken voor die turkse kroeg waar drugs worden verkoch. [...] Ze kennen me en zien me elke dag. Ze dachten dat ik politie was en snappen er niets van dat ik er rond loop en dat ik dit ook durf" (citaat uit vonnis)

De politie spreekt de zorgbestuurder meerdere keren aan op zijn gedrag maar hij laat zich door niemand tegenhouden. Als zijn ex haar telefoonnummer verandert, stuurt Föllings berichten naar haar moeder of haar zoon:

"Ze heeft nu haar tel nummer verandert maar beseft niet dat des te meer ze dingen probeert onmogelijk te maken ze juist er voor zorgt dat er iets intensiever voor in de plaats komt” (citaat uit vonnis)

Op een avond in augustus 2016 escaleert de situatie. Föllings hangt ondanks een straatverbod rond bij het huis van zijn ex. Als een buurtbewoner hem daarop aanspreekt en de politie belt, haalt Föllings uit zijn jaszak een stiletto tevoorschijn. De scherpe punt van het mes wijst hij dreigend richting zijn slachtoffer.

'Goede tijd' in gevangenis

Pointer en Follow the Money zijn het afgelopen jaar getipt over misstanden bij Compass waarbij Föllings een centrale rol zou spelen. De bestuurder is een 'zorgcowboy', luidt de beschuldiging. Op beide redacties is Compass GGZ geen onbekende naam, het bedrijf haalde eerder al twee keer de lijst van grootverdieners in de zorg die Follow the Money en Pointer vanaf 2017 samenstellen.

Miljoenen aan winst bij 97 zorgbedrijven

Miljoenen aan winst bij 97 zorgbedrijven

Het leidt tot een journalistieke zoektocht naar de zorgbestuurder, die we al in een vroeg stadium van het onderzoek uitgebreid spreken. Föllings staat ons te woord in een statig kantoorpand aan de Prins Bernhardstraat in Nijmegen, een van de vele locaties van Compass.

Op dat moment is nog niet alle informatie over Föllings bij de redacties bekend, maar dat hij in de gevangenis heeft gezeten wel.

De zorgbestuurder zelf praat daar open over, ook voor zijn personeel is de celstraf geen geheim: "Je kunt niet zomaar 6 weken weg en dan zeggen: god, ik ben 6 weken op retraite geweest", zegt Föllings. Het is de vraag in hoeverre medewerkers op de hoogte zijn van de details van de zaak.

Zelf doet Föllings zijn celstraf luchtig af als een principekwestie: "Ik ben door de rechter 6 weken gegijzeld omdat ik weigerde een behandelovereenkomst te tekenen. Ik ben redelijk principieel."

Föllings zit zijn straf uit terwijl hij naar eigen zeggen gewoon doorwerkt: "Er is een aparte bezoekregeling geweest dat mensen gewoon naar het huis van bewaring kwamen om dingen met mij te regelen. [...] Ik heb daar eigenlijk best wel een goede tijd gehad."

Corruptie

Het is voor Föllings niet de eerste keer dat hij in detentie zit. In een vorig leven werkte de zorgbestuurder, zoals hij het zelf zegt, als ‘bajesdirecteur’ bij de Willem II-kazerne in Tilburg. Ironisch genoeg eindigt die periode met een veroordeling voor Föllings zelf.

Een paar jaar na zijn aantreden in 1993 beginnen geruchten van wantoestanden bij de gevangenis de ronde te doen. Een langlopend recherche-onderzoek leidt uiteindelijk tot een veroordeling wegens corruptie.

Föllings pleegt valsheid in geschrifte, neemt giften van bedrijven aan in ruil voor opdrachten en betaalt verkeersboetes uit de gevangeniskas. Een medewerker die belastende feiten aan het licht wil brengen, dreigt hij te ontslaan.

In de periode daarna komt Föllings, die ooit een opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige volgde, in de zorg terecht. In 2011 begint hij zijn eigen instelling. "Compass is geworden wat ik in die 40 jaar overal heb meegesnoept", zegt Föllings daarover. “Koos Föllings is Compass”.

Wat begint als bescheiden stichting groeit uit tot een miljoenenbedrijf met meer dan tachtig medewerkers, 450 cliënten en meer dan 15 locaties in Gelderland, Noord-Brabant en een landgoed in de Ardennen. Met meer dan 100 gemeenten heeft Compass een contract.

Compass GGZ biedt hulp aan volwassenen en kinderen met ernstige trauma’s, complexe persoonlijkheidsproblematiek en vaak een moeilijke thuissituatie. Een toevluchtsoord voor mensen waar de reguliere zorg geen oplossing voor heeft of jongeren die stranden in lange wachtlijsten. Zoals Marieke.

Whatsapp gesprekken

Schreeuwend de straat uit

Als de ‘familieomstandigheden’ klaarblijkelijk zijn opgelost, komt Föllings bij Johanna en Marieke weer in beeld. Vol goede moed beginnen ze met het plannen van de EMDR-sessies, maar al snel blijkt Föllings zich niet aan afspraken te houden.

Uit Whatsappberichten van Marieke blijkt dat Föllings vaak en om vage redenen niet komt opdagen: de speciale EMDR-lamp is stuk, zijn auto heeft een lekke band of hij is 'verschrikkelijk moe' omdat hij zijn puppy’s 's nachts moest voeden. Voor Johanna is de maat al snel vol en ze confronteert Föllings met zijn gedrag.

Het loopt uit de hand. "Hij schreeuwde dat ik me er niet mee mocht bemoeien, dat ik voor de hulpverlening ging liggen en baat zou hebben bij de situatie van mijn dochter", zegt Johanna. “Bovendien hoefde hij mijn uitspraken niet te nemen, we konden toch niet bij een ander terecht."

Als Föllings schreeuwend de straat uit loopt voelt ze zich misselijk worden, vertelt ze. Ze kijkt achterom en ziet haar dochter volledig overstuur in het trapgat staan.

Johanna belt de huisarts, kunnen ze echt nergens anders terecht voor de EMDR? Maar voor andere instellingen blijkt de wachttijd 6 tot 9 maanden. Ze krijgen het advies om geduld te hebben, af te wachten hoe het gaat.

marieke krijgt hulp

Imagination Inflation

In de therapiesessies die volgen zou Föllings over allerlei dingen praten die niets met behandeling te maken hebben. "Hij sprak mijn dochter aan op haar uiterlijk. Ze mocht niet meer dan 50 kilo wegen want dan zou ze tonnetjerond zijn", zegt Johanna. "Ook sprak hij over andere cliënten en over zijn contacten bij de politie, hij zou in ieders dossier kunnen kijken."

Daarnaast bemoeit Föllings zich met de medicatie van Marieke. Hoewel er inmiddels een gespecialiseerde kinderpsychiater bij Compass werkt, beantwoordt Föllings zelf via Whatsapp vragen over het combineren van verschillende soorten medicijnen.

De traumabehandeling die Föllings ondertussen uitvoert blijkt ook nog eens op weinig gebaseerd. Op verzoek bekijkt Ad de Jongh, bijzonder hoogleraar angst- & gedragsstoornissen en EMDR-deskundige, het (geanonimiseerde) behandelverslag van Marieke.

Hij is duidelijk in zijn oordeel over de beschreven methode: "Dit is niet een techniek die binnen EMDR op een gebruikelijke manier wordt toegepast. [...] Het heeft niets met therapie te maken", zegt de Jongh

Ze mocht niet meer dan 50 kilo wegen want dan zou ze tonnetjerond zijn

Moeder Johanna

Geen diploma

Föllings blijkt een bedrieger: hij geeft zich regelmatig onterecht uit als psychotherapeut, een wettelijk beschermde titel voor een academisch geschoolde en geregistreerde psycholoog. Misbruik van de titel is strafbaar.

Toch ondertekent Föllings officiële brieven vanuit Compass als psychotherapeut en op de website vermeldt hij achter zijn eigen naam zelfs een tijdje het BIG-nummer van zijn dochter, die bij de instelling werkt als GZ-psycholoog en wel een registratie heeft. Nu omschrijft Föllings zichzelf op de website als 'trauma-therapeut', wat geen beschermde titel is.

Uit verklaringen van oud-medewerkers ontstaat een verontrustend beeld over de verregaande invloed die Föllings heeft op de behandeling van kwetsbare cliënten. Als oprichter, bestuurder en enig aandeelhouder van Compass lijkt dit een rol die Föllings zichzelf heeft toegeëigend.

De bestuurder laat zich voorstaan op zijn hoogopgeleide medewerkers waarvan “90 procent” een academische opleiding heeft. Werkervaring hebben zij vaak niet. “We hebben liefst mensen direct van de universiteit. Dan hoef je ze niet zoveel af te leren”, zegt Föllings daarover in zijn kantoor in Nijmegen.

Volgens oud-medewerkers bemoeit Föllings zich te midden van zijn jonge team voortdurend met de inhoud van behandelingen en neemt eindverantwoordelijke beslissingen over cliënten. Een rol die hij zonder de juiste kwalificaties helemaal niet mag uitvoeren.

Marieke en Johanna

‘Niemand hoeft jouw bloed te zien’

Dit vormt een extra risico vanwege de kwetsbare doelgroep waaraan Compass zorg verleent. Deze cliënten krijgen zorg aan huis, maar de instelling heeft ook verschillende locaties waar jongeren onder begeleiding verblijven.

De 'Compass-huizen' staan in gewone woonwijken, wat volgens Föllings een groot voordeel is: “Voor ouders is het veel fijner om je kind naar zo'n woning te brengen dan naar een gesticht op zo'n gestichtsterrein.” Drugsgebruik in de Compass-huizen is uit den boze en Föllings zegt daarop te controleren door steekproefsgewijze urinecontroles.

Wat wel mag in de Compass-huizen is automutilatie: zelfbeschadiging door bijvoorbeeld snijden. “Op je kamer in je eentje, zonder dat iemand er last van heeft”, zegt Föllings daarover. “Je moet het zelf verbinden en niemand hoeft jouw bloed te zien. Maar als je dat wil is dat aan jou." Onduidelijk is waar Föllings deze regel op baseert.

Automutilatie komt veel voor bij een bepaald type cliënt dat Föllings het ‘Compass-meisje’ noemt. Volgens hem is dat een jonge vrouw die door traumatisering lijdt aan ernstige persoonlijkheidsstoornissen, meestal borderline. "Dat zijn meesteressen in manipuleren", zegt Föllings. "En dan zijn wij net even een beetje beter. Ik ga het niet met je hebben over het snijden, want dat mag je, maar ik wil het wel heel erg hebben over waarom je snijdt."

‘Onbegrijpelijke’ VOG

Föllings komt regelmatig een kijkje nemen in de Compass-huizen. Een oud-medewerker zegt daarover: “Van elk huis had hij een sleutel. Als ik vroeg wat hij daar deed, kwam hij meestal met een vaag antwoord. Niemand had zicht op wat er precies gebeurde.

Föllings' strafblad is daarbij een extra reden tot zorg. Het is moeilijk te verklaren dat een man die veroordeeld is voor stalking ongestoord toegang heeft tot jonge, kwetsbare vrouwen.

Behandeling van minderjarigen is volgens de Jeugdwet alleen toegestaan voor mensen die een speciale Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) kunnen overleggen. Iets wat op basis van Föllings’ veroordeling voor stalking vrijwel uitgesloten zou zijn.

Toch weet Föllings in januari 2020 een VOG te overhandigen voor functieprofiel 84: zorgdragen voor minderjarigen. Het document stelt Föllings in staat om ongestoord door te gaan met de therapiesessies die hij al jaren geeft.

Het is niet te geloven dat deze man een VOG heeft gekregen”, zegt Marielle Bruning, hoogleraar Jeugdrecht aan de Universiteit Leiden. Ze bestudeert op verzoek het vonnis van de rechtbank in Föllings’ stalkingszaak: “Onbegrijpelijk dat deze man door de mazen glipte. Hier is iets afschuwelijk misgegaan.

Hoe het Föllings toch is gelukt een geldige VOG te krijgen blijft een raadsel. De VOG is verstrekt door Justis, de screeningsautoriteit die onder het ministerie van Justie en Veiligheid valt. Een woordvoerder van Justitie laat weten niet op individuele gevallen in te kunnen gaan.

Zorgcowboys deel 1

Zorgcowboys deel I. Zo komen 97 grote zorgbedrijven aan zeer hoge winst

Lijst met misstanden

In de loop der jaren maakt een deel van het Compass-personeel zich steeds grotere zorgen over het gedrag van hun bestuurder. Ongenoegen hierover kunnen ze niet kwijt in een ondernemingsraad, want die heeft het bedrijf niet: Föllings vroeg daarvoor eind 2019 ontheffing aan.

Bij gebrek aan medezeggenschap stellen zes medewerkers in het voorjaar van 2020 een lijst op met meer dan twintig misstanden die ze bij Compass constateren. In de lijst staat dat Föllings misbruik maakt van zijn machtspositie, hij vrouwelijke medewerkers versiert en therapiesessies geeft aan behandelaren van de instelling.

De grens tussen cliënten en medewerkers is bij Compass altijd al troebel geweest. “Er zijn een aantal medewerkers die bij ons zelf behandeling hebben gehad”, erkent Föllings. “Compass is ook een beetje voor cliënten door cliënten”, zegt hij. “Als je het bedrijf opbelt krijg je een cliënt aan de lijn”.

De cliënten werken achter de receptie, in de schoonmaak of de ICT en krijgen daarvoor betaald. “Wij melden het zelfs bij de belastingdienst”, zegt Föllings. Volgens de zes medewerkers maakt Föllings cliënten op deze manier afhankelijk van hem.

Op hun lijst met misstanden staat ook dat de zorgbestuurder medewerkers aanzet tot fraude met zorggeld. Het zijn niet alleen deze zes medewerkers die Föllings beschuldigen van gerommel met zorggeld.

Gesjoemel met geld

Gesjoemel met zorggeld

Personeelsleden die al eerder bij Compass vertrokken, verklaren dat zij werden aangemoedigd om ruimer te declareren dan toegestaan. Ze moesten bijvoorbeeld hun lange reistijd naar cliënten als behandeltijd registreren, zodat een hoger tarief gefactureerd kon worden.

Johanna wordt op haar beurt ook geconfronteerd met declaraties die grote vragen oproepen. Dit gebeurt pas nadat de behandeling van Marieke tot een einde komt. De EMDR-therapie van Föllings is mislukt en als Johanna hem stevig aanspreekt op zijn onprofessionele gedrag loopt hij volgens haar boos weg. "We hebben hem nooit meer gezien."

Nu het achter de rug is wil Johanna duidelijkheid. De zorgbestuurder zou in de loop der jaren meerdere keren hebben gezegd hoeveel geld Marieke de gemeente kostte. Johanna vraagt daarom een overzicht op met alle gedeclareerde minuten. Het is de zoveelste ontluisterende ervaring.

Johanna ziet dat Compass soms meer dan het dubbele declareerde dan de uren zorg die Marieke daadwerkelijk kreeg. "In sommige maanden werd door Compass 38 uur gedeclareerd, maar als we het ruim namen kwamen we op 16 uur zorg uit”, zegt Johanna.

Uit jaarrekeningen van Compass blijkt dat de instelling al jaren enorm hoge winsten haalt, maar volgens Föllings bestaat die winst van Compass vooral op papier: de omzetcijfers lijken hoger door vergoedingen op te voeren, waarvan hij wist dat hij die niet ging ontvangen. "Dat is heel dom hoor", zegt Föllings daarover.

Follow the Money bestudeerde de jaarcijfers van de instelling nauwkeurig en concludeert dat de uitleg van Föllings wel eens zou kunnen kloppen. Lees hier het uitgebreide artikel van Eelke van Ark

Met de lijst van misstanden die de zes medewerkers ruim een jaar geleden opstellen gebeurt uiteindelijk niets. De coronacrisis barst los, nieuwe problemen vragen hun aandacht en een deel van de medewerkers vertrekt naar andere instellingen. Hun plannen om de misstanden aanhangig te maken vervagen, maar een gevoel van onbehagen blijft.

Pointer

Zorgcowboys deel II. De directeuren van deze zorgbedrijven worden rijk van zorggeld

Signalen

Duidelijk is dat er in de loop der jaren ook bij instanties allerlei signalen opduiken over misstanden bij Compass.

De Geschillencommissie oordeelt in zeker twee zaken dat Compass tekortschiet als zorgverlener. Ook ligt er een waarschuwing van het Tuchtcollege tegen psychiater Stef Linsen, die als hoofdbehandelaar een belangrijke rol bij de instelling vervult. De tuchtraad oordeelt in 2021 dat hij niet voldoende betrokken is bij de behandeling van een cliënt en daarmee zijn rol als regiebehandelaar miskent.

En ook bij gemeenten, verzekeraars en de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd komen de afgelopen jaren meerdere meldingen binnen.

De gemeenten Nijmegen en Wijchen, waar veel Compass-clienten wonen, laten weten dat signalen 'hun aandacht hebben’.

Zorgverzekeraar CZ meldt dat ze de instelling ‘onder de loep’ gaan nemen na de constateringen van Pointer en Follow the Money. Zilveren Kruis zegt verschillende meldingen te hebben ontvangen over onjuiste declaraties bij Compass. De verzekeraar gaat de zorginstelling binnenkort informeren dat zij geld gaan terugvorderen, omdat Compass niet volledig meewerkt aan de controle.

Maar de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd concludeert in 2019 dat de randvoorwaarden voor het verlenen van goede zorg bij Compass 'grotendeels aanwezig' zijn. Het roept de vraag op hoe titelmisbruik en een misdrijf als stalking passen binnen de randvoorwaarden van goede zorg.

Op vragen van Pointer en Follow the Money meldt de inspectie bekend te zijn met ‘een veroordeling’ van de bestuurder. Ook weet de inspectie dat Föllings zich onterecht voordoet als psychotherapeut en het BIG-nummer van zijn dochter misbruikte. Op het titelmisbruik heeft de inspectie Föllings aangesproken, waarna geen overtredingen meer geconstateerd zijn.

Ook is de inspectie is op de hoogte is van Föllings' werkzaamheden als behandelaar, blijkt uit een rapport uit 2019 waarin staat: 'De bestuurder is tevens werkzaam als traumabehandelaar in de organisatie en wordt geconsulteerd bij complexe casuïstiek'.

Waar de inspectie Föllings in datzelfde rapport wel op aanspreekt, is de positie van de Raad van Commissarissen binnen Compass. Het interne toezicht voldoet niet aan de voorwaarden: Föllings kan als bestuurder en enig aandeelhouder van het moederbedrijf van Compass namelijk de Raad van Commissarissen ontslaan.

Onbegrijpelijk dat deze man door de mazen glipte. Hier is iets afschuwelijk misgegaan.

Marielle Bruning

Ambtenaar Justitie

De vraag is bovendien hoe adequaat de Raad van Commissarissen haar toezichthoudende functie vervult. Dat Föllings zich onterecht voordoet als psychotherapeut blijkt niet bekend bij Frank Moné, die als voorzitter van de Raad van Commissarissen het woord voert. Moné is tevens gemeenteraadslid voor het CDA in Krimpenerwaard.

Ik weet eigenlijk niet beter of hij zou die opleiding wel hebben”, zegt Moné aan de telefoon. Ook over de veroordeling voor stalking hoort hij voor het eerst: “Daar verrast u me wel mee. Dat heeft hij mij niet verteld.

De andere commissarissen Willem Snelleman (psychiater) en Ton Kortekaas (ambtenaar bij het ministerie van Justitie en Veiligheid) zijn niet bereikbaar voor commentaar.

Bij het ministerie is bekend dat Kortekaas deze nevenfunctie vervult. Met de volgens hoogleraar Bruning ‘onbegrijpelijke’ Verklaring Omtrent het Gedrag heeft de ambtenaar niets te maken, laat hij via een woordvoerder van het ministerie weten.

Die meldt dat Kortekaas 'op geen enkel moment contact heeft gehad met Justis of anderszins is betrokken geweest bij de aanvraag van de Verklaring Omtrent het Gedrag’.

Duidelijk is voor hoogleraar Mariëlle Bruning in ieder geval dat het in het toezicht op Compass op meerdere fronten heeft gefaald: “Dit is zo buiten alle proporties.

Pointer

Zorgcowboys deel III. Gemeenten hebben nauwelijks zicht op besteding zorggeld

Ziek gevoel

Nu het allemaal achter de rug is, kijkt Johanna met een akelig gevoel terug op het hoofdstuk Compass. “Op naam van mijn dochter is veel gemeenschapsgeld uitgekeerd voor zorg die nooit is ontvangen, ze is op achterstand gezet en haar vertrouwen in mensen is aangetast”, zegt Johanna.

Ze wil hun verhaal delen omdat ze hoopt dat andere mensen dat uiteindelijk ook zullen doen. Ook al is dat niet gemakkelijk. “Uiteraard kan ik me voorstellen dat er angst leeft bij mensen die met de directeur te maken hebben gehad, bij ex-cliënten. Meneer is best heel agressief”, zegt ze.

Pas kortgeleden hoort ze waarom Föllings in de gevangenis heeft gezeten. “Dat vind ik zeer ernstig, zeker als ik erover nadenk dat hij met mijn dochter alleen in huis wilde zijn. [...] Als we destijds hadden geweten dat meneer in de gevangenis zat waren we natuurlijk sowieso niet doorgegaan met hem.

Ik heb er een ziek gevoel aan overhouden. Dat iemand hier gewoon mee wegkomt.


VERANTWOORDING

Voor dit verhaal spraken Pointer en Follow the Money met meer 20 dan betrokkenen bij Compass waaronder oud-medewerkers, cliënten en hun ouders. Zij willen bijna allemaal anoniem blijven uit angst voor represailles of vanwege de mogelijke gevolgen voor hun verdere loopbaan. Het verhaal van Johanna is ondersteund door een behandelverslag, declaratie-overzichten van de gemeente en tientallen mail- en whatsapp-berichten.


Reactie Compass

Koos Föllings reageerde niet inhoudelijk op een uitgebreide lijst vragen die Pointer en Follow the Money hem naar aanleiding van het eerdere gesprek en het onderzoek toestuurden. “Compass GGZ is een betrekkelijk jonge organisatie – en ook een organisatie in ontwikkeling. Dat brengt mee dat er ongetwijfeld punten ter verbetering zijn (voor zover die er ook niet in een langer bestaande organisatie zijn, maar dat terzijde).”

De vragen van Pointer en Follow the Money hebben volgens Föllings zijn “nadrukkelijke aandacht”. Hij vraagt om stukken waarop de vragenlijst gebaseerd is. “Echter zijn wij in meer formele zin natuurlijk alleen verantwoording verschuldigd aan onze interne en externe toezichthouders alsmede aan onze financiers.
Hij laat verder weten over een ISO- certificaat te beschikken en een HKZ- Keurmerk: “Dat keurmerk kan alleen worden verkregen indien de zorginstelling de zaken goed op orde heeft. Niet alleen wat betreft kwaliteit van zorg, maar ook wat betreft (financiële) organisatie.

Psychiater Stef Linsen laat desgevraagd weten dat hij in beroep gaat tegen de beslissing van het Tuchtcollege. Op verdere vragen gaat hij inhoudelijk niet in.


Pointer zendt op zondag om 19 uur op NPO Radio 1 een reportage uit over de zaak Compass.

Heb je informatie of wil je met ons in contact komen naar aanleiding van dit verhaal? Deel je verhaal hier via onze site of mail naar jolien.devries@kro-ncrv.nl

Makers