Martin de Munck is een grote naam in homeopathisch Nederland. Hij was jarenlang voorzitter van de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP), en is een groot voorvechter van zogenoemde homeopathische profylaxe (hp) als alternatief voor vaccineren. Eerder werd hij door de Reclame Code Commissie gemaand de teksten over hp van zijn website te verwijderen omdat deze ‘misleidend’ en ‘oneerlijk’ zouden zijn. Dat heeft hij niet gedaan.
We interviewen De Munck voor onze uitzending over Vaccinatie van komende dinsdag. Het is een wonderlijk gesprek vol aannames, hele en halve onwaarheden. Zo gelooft De Munck heilig in de werking van homeopathische profylaxe (hp). Dat baseert hij grotendeels op het werk van Isaac Golden, een Australische homeopaat die onder homeopaten aanzien geniet door zijn onderzoeken naar hp.
Vooral een promotieonderzoek van Golden wordt veelvuldig aangehaald als bewijs van de werkzaamheid van hp. De Munck: ‘Dat (Golden, red.) is de mijnheer die er het meeste onderzoek naar gedaan heeft. Het is een homeopathisch arts, maar ook een regulier arts. Hij is op de hp op een reguliere universiteit gepromoveerd. Het onderzoek dat hij gedaan heeft was van een zodanige kwaliteit dat zelfs de reguliere universiteit er niet onderuit kon hem zijn PhD-titel (Engelse term voor doctoraat, red.) te geven.’
'Geen statistische zekerheid'
In tegenstelling tot wat De Munck beweert is Golden geen regulier arts, maar is hij opgeleid als econoom. Nadat zijn dochter vaccinatieschade opgelopen zou hebben, is hij zich gaan verdiepen in de homeopathie. Volgens De Munck heeft Golden met zijn onderzoek onomstotelijk bewezen dat hp werkt. Maar in het bewuste promotieonderzoek houdt Golden juist een behoorlijke slag om de arm: ‘De effectiviteit van het programma kon niet met statistische zekerheid worden vastgesteld gezien de beperkte steekproefomvang en de lage kans op het verwerven van een infectieziekte.’
We willen weten hoe hp precies zou moeten werken. Het middel is immers dusdanig verdund dat er geen molecuul van de werkzame stof meer in zit, zoals we eerder schreven. De Munck: ‘Wat er bij hp gebeurt: je geeft een kind een bepaald homeopathisch middel en dat middel moet zorgen dat dat immuunsysteem alvast geprogrammeerd wordt op die bepaalde ziekte. En je herhaalt dat middel na een jaar, en in een hogere potentie en dan blijkt dat die immunisatie net zo goed werkt als vaccinatie.’ De Munck gebruikt voor iedere ziekte een ander ‘homeopathisch geneesmiddel’. Voor de duidelijkheid: er is geen bewijs voor de werkzaamheid van hp, wel voor vaccinatie. Voor mazelen zegt De Munck dat het zelfs nooit is onderzocht.
Onze presentator Teun van de Keuken had hierover een gesprek met De Munck
Teun van de Keuken: ‘U zegt op uw website dat het bewezen net zo effectief is als vaccinatie.’
De Munck: ‘Ja’
Van de Keuken: ‘Hoe bewijs je dat dan?’
De Munck: ‘Dat is niet te bewijzen.’
Van de Keuken: ‘Maar er staat ‘bewezen effectief’, en nu zegt u: Het is niet te bewijzen?’
De Munck: ‘Het is heel lastig te bewijzen als we praten over hoe we kunnen bewijzen dat het effectief is bij mazelen.’
De Munck zegt in het geval van de mazelen te vertrouwen op de expertise van Golden. En die zegt dat het werkt. Lees hier meer over de vermeende bewijzen voor de werkzaamheid van hp:
Hoe de betreffende homeopathische middelen precies heten, wil De Munck niet zeggen. ‘Ik kan als homeopaat heel moeilijk een bepaald homeopathisch middel promoten. Het probleem is dat op het moment dat je wel vertelt wat het middel doet, dan wordt door de inspectie gezegd dat het reclame is voor een niet geregistreerd medicijn en daar krijgen we boetes voor.’
‘Misleidend en daardoor oneerlijk’
En daarom spreekt De Munck op zijn website over de algemene term ‘homeopathische geneesmiddelen’. ‘Als u wilt voorkomen dat uw kind de bof, mazelen, kinkhoest of een andere infectieziekte krijgt en u kiest er voor uw kind niet te laten vaccineren, dan is dit een methode die aantoonbaar net zo'n goede bescherming geeft als vaccinatie en gegarandeerd zonder de schadelijke gevolgen van de vaccins.’ De Reclame Code Commissie (RCC) oordeelde eind 2016 dat deze teksten ‘misleidend en daardoor oneerlijk’ zijn.
Gevoelens van angst
Volgens de RCC doet De Munck ook aan bangmakerij. Zo doet hij de uitspraak: 'Maar we weten ook dat mensen overlijden als gevolg van een vaccinatie of permanente hersenbeschadigingen oplopen'. De RCC stelt dat deze tekst ‘zonder te rechtvaardigen redenen appelleert aan gevoelens van angst.’
Ondanks het oordeel van de inspectie zijn beide teksten nog terug te vinden op de website van De Munck. Wel schrijft hij over de uitspraak van de RCC onder meer: 'Een niet wetenschappelijk of medische opgeleide klager heeft bij de Reclame Code Commissie (RCC) een klacht ingediend over deze webpagina.' Vervolgens vat hij het oordeel van de RCC samen, om daar meteen weer afstand van te nemen: 'Als iemand angst heeft voor de gevolgen van vaccinaties, dan is dat naar mijn mening niet zonder reden.'
Na onze vragen heeft De Munck de eerste tekst wel op één plaats van zijn website verwijderd. Maar op zijn homepage is het bij het schrijven van dit artikel nog altijd te lezen.
Van de Keuken: ‘Waardoor mensen nog steeds wel denken: als alternatief kan ik naar u toe.’
De Munck: 'Juist, en dat is ook zo.'
Wat volgt, is een wonderlijke redenering die hem in zijn gelijk zou moeten bevestigen: ‘Ik heb daar (bij de RCC, red.) een uur een verhaal gehouden, onderzoeken aangehaald, noem maar op. En ze gaan niet eens in op wat ik gezegd heb. En dan denk ik dus: 'Als je er niet op in gaat, dat is dat blijkbaar een argument dat je niet hebt kunnen weerleggen. Dan is daarmee aangetoond dat vaccinatie wel schade geeft'.’
De Reclame Code Commissie kan opvolging van haar uitspraken niet afdwingen. Het staat adverteerders dus vrij een uitspraak van de RCC naast zich neer te leggen. De RCC wijst erop dat 96 procent van de adverteerders gehoor geeft aan uitspraken van de RCC.