Verschillende homeopaten beweren dat hp ‘aantoonbaar’ net zo’n goede bescherming geeft als vaccineren. Ook de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) doet dat. In werkelijkheid gaat het om suikerkorrels die zijn ingespoten met een dusdanig sterke verdunning van een middel dat er geen molecuul van de werkzame stof meer aanwezig is in het homeopathische middel.

Westerouen van Meeteren: ‘Dat is pure misleiding, hier zet je mensen echt op het verkeerde been. En het is begrijpelijk dat mensen soms twijfelen – misschien is het ook wel eng om een prik te krijgen – maar als je dan dit als alternatief voorstelt dat het kan vervangen? Het mag ook helemaal niet.’

Voor Westerouen van Meeteren gaat het vooral om de claim dat hp ‘aantoonbaar’ werkt. ‘Daar zit natuurlijk het kwalijke in. Het is niet aangetoond. Je moet het aantonen als je vindt dat een geneesmiddel werking heeft, dat gebeurt door uitgebreide toetsing. We hebben in Nederland het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Daar moet je dan aannemelijk maken, bewijzen, dat jouw middel werkt, en dat het middel niet erger is dan de kwaal.’

Zodra er een medische claim wordt gedaan bij een middel heet het volgens de wet een geneesmiddel. En je mag in Nederland geen medische claims doen voor middelen waarvan de werkzaamheid niet is aangetoond. De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken spreekt over ‘homeopathische geneesmiddelen’, en doet daarbij de claim dat het ‘aantoonbaar’ werkt. Dat mag dus niet, zou je zeggen.

We legden dit voor een de gezondheidsinspectie, maar die stelt: ‘Zolang er alleen in algemeenheden over homeopathische behandelingen en geneesmiddelen wordt gesproken, hebben wij geen mogelijkheden om te handhaven.’ Eerder tikte de inspectie wel aanbieders van een homeopathische profylaxe als vervanging van het griepvaccin op de vingers. Het verschil: deze aanbieders noemden de naam van het middel.

Homeopaten zijn hier kennelijk van op de hoogte. Wij kunnen geen homeopaat vinden in Nederland die op de website de middelen bij naam noemt, maar enkel bij de algemene term ‘homeopathische profylaxe’. Ook Martin de Munck, homeopaat en oud-voorzitter van de NVKP zegt: ‘Ik kan als homeopaat heel moeilijk een bepaald homeopathisch middel promoten. Het probleem is dat op het moment dat je vertelt wat het middel doet, dan wordt door de inspectie gezegd dat het reclame is voor een niet-geregistreerd medicijn en daar krijgen wij boetes voor, dus dat kan niet.’ Maar als we enkele homeopaten bellen krijgen we wel namen te horen. Zo wordt voor de mazelen een middel gebruikt dat Morbillinum heet.

Wij vroegen het CBG of er enig homeopathisch alternatief voor vaccinatie door haar uitgebreide toetsing heen is gekomen. Het CBG: ‘Nee. Alle door het CBG ingeschreven homeopathische geneesmiddelen, zowel voor de klassieke homeopathische middelen in hoge verdunningen, als de homeopathische middelen die bij de drogist te koop zijn, hebben géén specifieke indicatie, en kunnen dus ook niet enige vorm van “preventie” claimen. (…) Het College kan ook voor homeopathica alleen maar indicaties beoordelen op basis van voldoende klinische gegevens; deze zijn voor homeopathische geneesmiddelen nooit als voldoende beoordeeld. Dus ook de “homeopathische profylaxe” is door het College nooit beoordeeld.’

Medische claims

Terug naar Westerouen van Meeteren. Volgens hem zijn de homeopaten in overtreding, of ze het middel bij naam noemen of niet. ‘Het gaat erom dat middelen worden aangeprezen met een werking, en ter voorkoming en genezing van ziekte. Dus je legt een medische claim, als zijnde een bepaald geneesmiddel. Dat noem je dan niet bij name - en dat kan misschien een leuke truc zijn op internet – maar in principe komt het op hetzelfde neer.’

‘Dus als de inspectie zich zo opstelt, dan doen ze dat heel formalistisch, voorbijgaand aan de risico’s die daaraan verbonden zijn. En laten we wel wezen: de inspectie is er voor ons, om ons te beschermen tegen kwalijke praktijken, tegen ‘mal practice’, tegen oplichterij in de gezondheidszorg. In die zin moeten ze hun taak gewoon verrichten, want dit is een reëel risico.’

De NVKP heeft de aanprijzing van hp op haar website aangepast na onze vragen. Ze noemt de middelen niet meer ‘aantoonbaar’ effectief, maar prijst ze nog wel aan als alternatief voor vaccinatie. Wel is de claim op verschillende sites van homeopaten nog terug te vinden.