Nou meneer Rotmans, u woont hier mooi.

“Ja, dit is een beschermd stadsgezicht. Een van de mooiste wijken van Rotterdam.”

Beschermd stadsgezicht zegt u, maar ik zie op uw dak zonnepanelen liggen. Dat mag toch helemaal niet?

“Nee, nee. Ik had ook geen vergunning aangevraagd, maar ik vond dat Rotterdam een voorbeeld moest stellen. Dus ik heb dit meer dan 10 jaar geleden zonder vergunning gedaan.”

U was dus een beetje burgerlijk ongehoorzaam?

“Jazeker, dat ben ik graag. Dat zouden meer mensen moeten zijn. Rotterdam had toen al een heel ambitieus klimaatplan, maar de eerste de beste zonnepanelen in het beschermde stadsgezicht mochten destijds niet doorgaan. Ik was nota bene ambassadeur van het klimaatprogramma en dan mag ik zelf geen zonnepanelen. Dus ik heb gezegd: ‘hoe kan dat nou? Dat kun je toch niet met elkaar rijmen?’ Dat vonden ze toen eigenlijk ook wel.”

Dus uw zonnepanelen mochten blijven liggen. Maar betekent dat andere bewoners in uw buurt het nu ook mogen?

“Ja, mijn buren hebben het even later ook gedaan. Zij hebben ze wel gewoon aan de voorkant gelegd, dat heb ik zelf toen expres niet gedaan, dus bij mij liggen ze aan de zijkant. Heel bescheiden en netjes, al ging er toch nog een buurman in protest. Maar als ik het opnieuw zou moeten doen, dan zou ik ze juist ook aan de voorkant leggen.”

Waarom nu wel?

“Zonnepanelen mogen best zichtbaar zijn, ook in het beschermde stadsgezicht. Of sterker nog, júist in het beschermde stadsgezicht. Want goed voorbeeld doet goed volgen.”

Dus het is goed voor het milieu, maar niet goed voor de relatie met de buurman. Voor het beschermd stadsgezicht is het misschien ook niet per se goed.

“Nou, dat vind ik niet, want ik vind het er niet lelijker op worden. Integendeel. Het valt nauwelijks op, zeker aan de zijkant. De nieuwe generatie zonnepanelen is nog donkerder, dus die kun je heel goed inpassen, ook in een beschermd stadsgezicht. Dus ook esthetisch gezien zou ik niet weten waarom het niet kan.”

Maar er zijn dus tal van gemeenten waar gezegd wordt: ‘wij willen geen zonnepanelen in het zicht binnen beschermde stad- of dorpsgezichten’. Wat vindt u daarvan?

“Ja, dat vind ik een heel slechte zaak. Dat is ook niet meer van deze tijd. Zelf kreeg ik ook te maken met een welstandscommissie, maar dat zijn vooral oudere mannen die nog met een heel ouderwetse manier naar zo’n beschermd stadsgezicht kijken. Die kijken daar dan naar en die zeggen dan: ‘dit kan niet en dat mag niet’. Maar dat is negentiende-eeuws, dat is echt belachelijk.”

Maar nu zijn er in Nederland zo’n 237.000 woningen die vallen onder een beschermd stads- of dorpsgezicht.

“Ja, dat is veel.”

Aan de ene kant is dat veel, maar aan de andere kant zijn er nog veel meer huizen in Nederland die daar niet onder vallen en ook nog geen zonnepanelen op het dak hebben. Kun je dan niet zeggen dan laten we die mooie beschermde gebieden nog eventjes ongeroerd?

“Weet je wat mooi is, je zegt het net zelf. Dit zijn de mooie buurten, en die hebben ook een voorbeeldfunctie. Als het in deze buurten kan, dan denken mensen: ‘het kan dus best samengaan’. Mooie huizen van meer dan 110 jaar oud die toch passen bij de moderne tijd met zonnepanelen.”

Maar vanuit esthetisch oogpunt zou het toch kunnen dat je zegt: laat die huizen eerst maar even ongemoeid?

“Nou nee. Toen ik ermee begon gingen anderen in deze buurt het ook doen. Weet je, tegen de oude houten molens uit de zeventiende eeuw was ook veel protest en weerstand. Mensen vonden ze lelijk. Kinderdijk vond men lelijk. Nu komen er miljoenen toeristen per jaar naartoe. Dus wat mooi en lelijk is, wordt ook heel erg cultuurhistorisch bepaald.”

In beschermde gebieden wordt wat mooi en lelijk is bepaald door de welstandscommissie. En dat zijn volgens u dus oude mannen.

“Juist, en die hebben geen oog voor duurzaamheid. Dat vinden ze helemaal niet belangrijk. Maar dat kan dus niet. Je zou nu toch geen welstandscommissie meer oprichten? Als we er dan toch mee doorgaan dan moet daar op z’n minst kennis in zitten op het gebied van duurzaamheid.”

Moeten we het hele criterium van beschermde stads- en dorpsgezichten en de welstandscommissie eigenlijk dan maar loslaten?

“Ja, wel als die verduurzaming in de weg staat. Natuurlijk is esthetiek belangrijk en je wil ook dat dit soort oude wijken bewaard blijven, maar duurzaamheid is net zo’n belangrijke pijler. Niet in de negentiende-eeuw, maar nu wel. Als je daar niet in meegaat dan hoor je niet in deze tijd, dan moet je afscheid nemen van de welstandscommissie."

Hard oordeel.

"Nou ja, maar wel fair. Alles wat je nu niet meer zou bedenken daar moet je afscheid van durven nemen en mee stoppen. Of je moet daar mensen in zetten die ook verstand hebben van klimaatverandering en duurzaamheid. Want anders staan we straks onder water, maar dan hebben wel een mooi daklandschap. Nou, gefeliciteerd! Wat hebben we daar dan aan? Dat is toch ridicuul? Die mensen hebben dus geen flauw benul wat er op ons afkomt. Als de daken maar mooi blijven.”

Dus in plaats van dat gemeenten hier zo terughoudend in zijn, zouden ze inwoners juist moeten stimuleren om zonnepanelen op het dak te leggen? Ook in beschermde gebieden.

“Ja, je moet het omdraaien. Wees flexibel in dit soort buurten, laat het toe, stimuleer mensen om zonnepanelen op hun dak te leggen en laat zien dat het oude met het nieuwe tegelijk op kan gaan. Ik ben een groot voorstander van mensen die samen optrekken in een straat of buurt, die gezamenlijk een plan maken en zorgen dat het ook netjes bij elkaar past en op elkaar afgestemd wordt. Eerst via de officiële route, maar als die nul op het rekest geven, toch maar doen. Dan maar burgerlijke ongehoorzaamheid.”