Pointer ontmaskert sinds 2019 zorgondernemers die zorggeld misbruiken: de zogeheten zorgcowboys. Samen met dagblad AD onderzoeken we de aankomende maanden of deze zorgcowboys slimmer te werk zijn gegaan sinds we over dit onderwerp publiceren.

Er zijn talloze manieren om zorggeld in je eigen zak te laten belanden, in plaats van goede zorg te leveren. Als zorgcowboy loop je dan wel het risico dat een van je cliënten gaat klagen over de kwaliteit van de zorg. Dan komt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) langs en constateert dat je ernstig tekort schiet. Zorgverzekeraars en de gemeente worden als financiers ingelicht, en de geldkraan dreigt te worden dichtgedraaid. Voor deze zorgcowboy lijkt het einde dan nabij, maar niets is minder waar.

'Zes weken geen zorg'

Zo’n drie jaar geleden komt Nicole in contact met zo’n dubieus zorgbedrijf. Haar vader heeft Parkinson en dringend behoefte aan thuiszorg. In Utrecht vindt ze na een half jaar een zorgbedrijf waar ze met een PGB-budget terecht kan, maar de huishoudelijke hulp komt zelden opdagen op het adres van haar vader.

"Er zijn periodes geweest dat mijn vader zes weken lang geen zorg kreeg", vertelt Nicole. "Een week overslaan is prima, maar ik vrees dat mijn vader maar twintig procent van de afgesproken tijd heeft gehad."

En het gaat ook fout zodra er wél een medewerker voor de deur staat. Bij elke afspraak lijkt er weer een nieuwe huishoudelijke hulp te zijn ingeschakeld. "Ik denk dat hij misschien twee of drie keer dezelfde persoon heeft gezien. En het waren bijna allemaal vrouwen die geen Nederlands of Engels kunnen praten." Eenvoudige klussen kunnen wel met handgebaren worden gecommuniceerd, legt Nicole uit. "Maar als je wil dat iemand iets specifieks doet, dan is dat bijna niet uit te leggen."

De stress en onduidelijkheid leiden tot een verslechtering van de Parkinson bij haar vader. Zodra Nicole contact opneemt met het zorgbedrijf, gebeurt er echter iets vreemds. Het bedrijf lijkt actief te zijn onder minstens drie verschillende bedrijfsnamen.

"Ik had altijd dezelfde persoon aan de lijn, maar telkens van een ander zorgbedrijf", vertelt Nicole. "Op een gegeven moment werd het helemaal raar. Toen nam de telefoniste alleen op met haar voornaam. En als ik dan zei: 'Ik ben op zoek naar die instantie', dan zei ze: 'Ja, daar belt u mee.'"

Doorstarten is eenvoudig

Het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) verzamelt signalen van zorgfraude bij onder meer de IGJ, NZa, gemeenten en zorgverzekeraars. De meeste dubieuze zorgondernemers staan dus ergens op de radar van een zorginstantie. Maar het IKZ beschrijft sinds 2020 een jaarlijks terugkerend fenomeen: de doorstarters.

"Er zijn verschillende signalen over zorgaanbieders die failliet gaan nadat ze in onderzoek zijn geweest door één van de IKZ-partners vanwege (vermoedens van) fraude, waarna de bestuurders opduiken in een nieuwe zorgorganisatie", is te lezen in het rapport Signalen fraude in de zorg 2020. Ook in de opeenvolgende jaren 2021, 2022 en 2023 worden de doorstartende zorgcowboys genoemd.

In 2022 publiceerde De Rekenkamer een snoeihard rapport over de tekortschietende aanpak van zorgfraude, genaamd Een zorgelijk gebrek aan daadkracht. Ook daarin worden de doorstarters genoemd: "Frauderende zorgaanbieders kunnen vrij makkelijk hun activiteiten onder een andere naam doorstarten, verplaatsen naar andere gemeenten of andere vormen van zorg."

Pointer en het AD willen deze doorstarters verder onderzoeken. Dat kan alleen met jouw hulp, want we hebben de ervaringen van cliënten en (oud-)medewerkers nodig.

Onderaan de wachtlijst

Nicole vermoedt dat ze met een zorgcowboy te maken heeft; eentje met meerdere bedrijven onder zijn hoede. Toch duurt het nog anderhalf jaar voordat Nicole overstapt naar een ander zorgbedrijf. "Ik kreeg niet de juiste zorg, maar was bang om over te stappen uit angst dat ik weer onderaan de wachtlijst belandde en er helemaal niemand meer kwam. Dat is voor mij leidend geweest om toch te blijven. En ik vrees dat het herkenbaar is voor veel mensen in dezelfde positie."

Inmiddels is ze overgestapt naar een ander zorgbedrijf dat zich wel aan de afspraken houdt. Haar vader gaat – zoals gebruikelijk bij de ziekte van Parkinson – langzaam achteruit. Nicole ziet steeds minder eten in de kast staan. En afgelopen week liet hij het gasfornuis per ongeluk aan staan. "Daarom is het fijn dat hij nu vaste zorg heeft. Zij zijn mijn oren en ogen."