Vooral het tekort aan leraren maakt dat kinderen met een ondersteuningsvraag sneller uitvallen. “Simpelweg omdat aandacht en zorg voor deze kinderen onder druk staat”, stelt Van de Haar. Daarnaast zijn wachtlijsten bij jeugdzorg een groot probleem. “Als de benodigde zorg rondom school uitblijft, zakt een kind steeds verder weg en wordt het gedwongen het reguliere onderwijs te verlaten.”

Thuiszitters

Een passende plek in het onderwijs voor ieder kind, dat was tien jaar geleden het doel van de wet passend onderwijs. Echter, het aantal kinderen dat thuis zit, zonder onderwijs, neemt toe. In het schooljaar 2014/2015 zaten volgens de officiële cijfers nog 3892 kinderen langdurig thuis. In 2022/2023 is dit aantal gestegen naar 8311 kinderen. En Ingrado, branchevereniging voor de leerplicht, schat dat dit getal nog acht keer hoger ligt.

Groei speciaal onderwijs

De speciale scholengemeenschap Hub Noord-Brabant ziet het aantal aanmeldingen stijgen en heeft inmiddels een leerlingenstop. De meeste leerlingen komen van het reguliere onderwijs. "Een leerkracht voor de klas met dertig kinderen, ADHD erbij, autisme erbij, en als gevolg gedragsproblemen erbij, daar hebben ze de capaciteit niet voor,” zegt bestuurder Rion Pennings. "Het reguliere onderwijs geeft zelf ook aan: ‘Wat deze kinderen vragen, zit aan onze grenzen’.”

Hub Noord-Brabant is in tien jaar tijd met 50 procent gegroeid, van 1000 leerlingen in 2014 tot 1500 leerlingen in 2024. Een onverwachte ontwikkeling voor Pennings. “Als passend onderwijs een succes wordt en meer van deze leerlingen in het reguliere systeem opgevangen worden, dan worden wij een stuk kleiner, dacht ik. Maar het tegenovergestelde is gebeurd.”

Landelijk groeide het speciaal onderwijs sinds 2015 met meer dan 16 procent en 29 procent van de speciale scholen hanteert inmiddels een wachtlijst, blijkt uit recent onderzoek van onafhankelijk onderzoeksbureau Oberon.

Meer dan de helft van de leerlingen op een wachtlijst kan binnen zes maanden terecht. Een deel kan pas in het nieuwe schooljaar instromen, en tien procent heeft helemaal geen uitzicht op een plek. Slechts vijf procent van de leerlingen op een wachtlijst zit daadwerkelijk thuis.

Geldtekorten

Door de groei van het speciaal onderwijs ontstaan er geldtekorten die moeten worden aangevuld door reguliere scholen. Samenwerkingsverbanden, die in de regio’s passend onderwijs moeten faciliteren, krijgen één pot met geld waar zowel het speciaal onderwijs als de extra ondersteuning op reguliere scholen van betaald moet worden. Hoe meer leerlingen naar het speciaal onderwijs stromen, hoe minder geld er overblijft voor ondersteuning op reguliere scholen.

Volgens Van de Haar moet de samenwerking tussen speciale scholen en reguliere scholen versterkt worden om kinderen op reguliere scholen te kunnen behouden. “Als we onze expertise beter verbinden aan het reguliere onderwijs, dan kunnen we een grote stap vooruit zetten,” zegt Van de Haar.