Ze zaten voorheen in de Coffee Company of in de bieb achter hun laptop. Maar nu die gesloten zijn, bivakkeren sommige economische daklozen overdag in een speciaal voor hen ingericht wijkhuis. “Ik zie veel zzp-ers, mensen zonder vaste verblijfplek. En ik verwacht dat sommigen die nu nog wel een woning hebben maar geen werk meer door corona, straks de huur niet meer kunnen betalen”, aldus Malika Amghar van de Regenboog Groep.
“Ik zie steeds meer economische daklozen die zich de laatste drie weken bij ons meldde”, signaleert Malika Amghar van de Regenboog Groep, een organisatie die opvang biedt aan mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats in Amsterdam. Volgens Amghar is deze toename te wijten aan de coronacrisis. Sommigen hebben geen werk meer en dus geen inkomsten. Dat komt met name hard aan bij de mensen die er financieel zwak voorstaan of weinig buffer hebben, zoals sommige zzp’ers.
Angst voor het virus
Maar ook mensen die tijdelijk in pensions of hostels sliepen, kunnen daar niet langer terecht. De deuren zijn gesloten. Sommige bankslapers zijn niet meer welkom op hun tijdelijke logeeradres nu mensen vaker thuiswerken.
Mensen willen de bankslapers niet 24/7 om hen heen hebben. Ze hebben de ruimte nu nodig voor hun studerende kinderen, of ze zijn bang om het virus via hen op te lopen.
“Mensen willen de bankslapers niet 24/7 om hen heen hebben. Ze hebben de ruimte nu nodig voor hun studerende kinderen, of ze zijn bang om het virus via hen op te lopen”, aldus Amghar.
Voor de coronacrisis meldden zich elke week gemiddeld 24 economische daklozen bij de GGD in Amsterdam, waarvan er vijf tot zes aanklopten voor hulp bij de Regenboog Groep. “We wisten dat er veel meer (economisch daklozen, red.) waren, nu kloppen ze ook bij ons aan."
Economische daklozen zijn mensen die wel inkomsten hebben uit werk of uitkering, maar geen woning. Bijvoorbeeld omdat ze na een scheiding niet snel vast onderdak kunnen vinden, hun bedrijf failliet is gegaan of te weinig inkomsten hebben als zelfstandig ondernemer. Het lukt hen niet om aan een woning te komen. Dat kan komen door de lange wachtlijsten voor sociale huur (in Amsterdam is de gemiddelde wachttijd zestien jaar), of omdat ze tussen wal en schip vallen doordat ze te veel verdienen voor sociale huur, maar te weinig voor particuliere huur. Van de bijna 40.000 daklozen in ons land, een aantal dat in tien jaar tijd meer dan verdubbeld is, zijn er naar schatting 16.000 economisch dakloos, meldt brancheorganisatie van de daklozenopvang Valente.
Zelfredzaam
Economische daklozen onderscheiden zich van de ‘gewone’ daklozen, aangezien ze geen grote psychische klachten hebben of ernstige verslavingsproblematiek. Vaak worden ze door gemeentes aangeduid als ‘zelfredzaam’. Maar in hoeverre ben je als dak- en thuisloze zelfredzaam in tijden waarin je opgeroepen wordt zoveel mogelijk thuis te blijven? Wat ook meespeelt is dat gemeenten geen briefadres geven aan daklozen, waardoor deze groep geen uitkering of medische zorg kan aanvragen. Daarover maakte De Monitor eerder deze uitzending.
“We zien dat de mensen die eerst nog niet in contact stonden met de hulpverlening, nu bij ons aankloppen”, aldus Amghar over de snelle toename van het aantal aanmeldingen. Om de extra toestroom op te vangen heeft de Regenboog Groep extra opvanglocaties geopend. “We hebben een dagopvang geopend voor economische daklozen in buurthuis het Claverhuis aan de Elandsgracht.”
Met een laptop in de Coffee Company
“Deze personen zoeken nu ook overdag een plek, om achter hun laptop te kunnen zitten of de batterij van hun telefoon op te laden. Voorheen zaten ze overdag in de bibliotheek of in de Coffee Company, maar die zijn nu gesloten.”
Amghar verwacht nog een verdere toename van het aantal economische daklozen dat zich meldt als gevolg van de coronacrisis. “Ik zie veel zzp-ers, mensen zonder vaste verblijfplek. En ik verwacht dat sommigen die nu nog wel een woning hebben maar geen werk meer door corona, straks de huur niet meer kunnen betalen. Die krijgen de doodsteek”, aldus Amghar.
Je hebt er geen privacy. Je moet het doen met een bed in een enorme sporthal. Dat is heel heftig, vooral voor diegenen die overdag naar hun werk moeten en nog niet zo lang in de daklozenopvang zitten
’s Nachts is er in Amsterdam plek voor economische (en andere) daklozen in noodvanglocaties, die open zijn vanaf 5 uur ’s middags tot 9 uur ’s ochtends. De Regenboog Groep opende twee nieuwe locaties tijdens de coronacrisis. “Er is nog nooit zoveel opvang geweest voor economische en andere daklozen, niemand hoeft buiten te slapen als-ie dat niet wil. Maar je hebt er geen privacy. Je moet het doen met een bed in een enorme sporthal. Dat is heel heftig, vooral voor diegenen die overdag naar hun werk moeten en nog niet zo lang in die daklozenopvang zitten. Aan de Transformatorweg hebben we een opvang met een vrouwenafdeling, maar dat is niet overal zo.” Meer privacy is te vinden in de hotelkamers, die sommige hotelketens nu ter beschikking stellen in Amsterdam. Maar de plekken zijn er beperkt.