Het gaat om bedrijven die twee jaar op rij boven de tien procent winst zitten en geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg of thuiszorg leveren. In die vormen van zorg liggen de winstmarges normaal gesproken rond de drie procent. De bedrijven uit onze lijst hebben winstpercentages van minimaal tien procent tot aan ruim vijftig procent.

Lees hier hoe wij 85 zorgbedrijven met een structureel hoge winst hebben opgespeurd.

Dat blijkt uit onderzoek naar de jaarrekeningen van zorgbedrijven, uitgevoerd door Pointer in samenwerking met Reporter Radio en Follow The Money. In juni onderzochten we de jaarrekeningen van 2017, waar we eveneens zogeheten zorgcowboys aantroffen. De tv-uitzending kun je hier bekijken.

Naar aanleiding van die uitzending zijn onder meer Kamervragen gesteld, zijn miljoenen aan zorgsubsidies door de gemeente Maastricht teruggevorderd en liggen zorginstellingen in Utrecht, Hengelo, Apeldoorn, Groningen, Breda, Leeuwarden, Middelburg en de Peelgemeenten onder een vergrootglas. Verzekeraars DSW en CZ zijn gestopt met betalingen aan het zorgbedrijf Naborgh uit Rotterdam, omdat ongekwalificeerd personeel zou zijn ingezet voor medische handelingen.

Wet wordt aangepast

"Twintig, dertig, veertig procent winst? Dat is absurd," reageert Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), op de resultaten van ons onderzoek. "Geld voor de zorg is bedoeld voor zorg, en moet alleen aan de zorg worden besteed. Zorg is dienen, en niet verdienen."

De minister herkent de problemen die door ons onderzoek naar boven komen, blijkt uit de beantwoorde Kamervragen. Vlak voor de zomer zijn wetsvoorstellen ingediend om onder meer het toezicht op nieuwe zorgbedrijven te verbeteren. "De huidige wet is niet genoeg om de rotte appels buiten de mand te houden. Dat gaan we dus aanpassen", stelt De Jonge.

Met winst op zich is niets mis, vindt minister De Jonge. "Maar dubbele zwarte cijfers schrijven is nergens voor nodig. De tarieven laten de ruimte helemaal niet dat je én goede zorg kunt leveren, én zoveel kunt overhouden. Als je dat soort signalen ziet - en zeker meerdere jaren op rij - dan is er waarschijnlijk wat aan de hand."

De VWS-minister benadrukt dat het merendeel van de zorginstellingen een nette bedrijfsvoering hebben. "Er zijn duizenden zorginstellingen, vrijwel allemaal deugen ze en doen ze mooi werk. Dag in, dag uit. Juist voor hen en alle mensen in de zorg die de benen onder het lijf vandaan lopen, moeten we ervoor zorgen dat de zorg goed is. Juist voor hen en de belastingbetaler die veel geld opzij zetten voor de zorg, moeten de rotte appels eruit."

Altenastaete

In onze tv-uitzending komt onder meer het zorgbedrijf Altenastaete aan bod. De zorginstelling in Nieuwendijk (Noord-Brabant) maakt al twee jaar winstmarges van ruim 35 procent. "Dat betekent gewoon dat je te weinig personeel hebt, of zorg declareert die je helemaal niet gegeven hebt", concludeert Harrie Verbon, emeritus hoogleraar Openbare Financiën van de Tilburg University. Dat blijkt ook uit gesprekken met oud-medewerkers en betrokkenen.

Naast de opmerkelijk hoge winst keerde Altenastaete in 2018 ook 550.000 euro winstuitkering uit aan de twee directeuren van het bedrijf. Verbon: "Kassa voor de eigenaren. Dat hebben ze dus verdiend door schrale zorg te leveren. Wij zorgen, via de belastingen en verzekeringspremies, dat dat geld op een of andere manier bij deze directeuren terecht komt."

Altenastaete ontkent alle betrokkenheid bij mogelijk strafbare praktijken. Je kunt de volledige reactie van Altenastaete hier lezen.

Inmiddels laat de zorgverzekeraar VGZ, waar Aevitae onder valt, weten dat de melding destijds ten onrechte werd gezien als klacht. De melding wordt nu gezien als potentieel geval van fraude waar de verzekeraar verder onderzoek naar doet. De oude man om wie het gaat, is inmiddels wel zorgbehoeftig. Volgens de dochters viel hij in de anderhalf jaar tijd bij Altenstaete 15 kilo af, mede door slechte voeding en de psychische druk die hij er ervaarde.

De Kroon

Een opvallende ontbrekende op de lijst van 85 zorgbedrijven die structureel hoge winst maken, is De Kroon uit Angeren (Gelderland). In 2017 maakte het bedrijf nog 19,6 procent winst. In 2018 is dat gedaald tot slechts een paar procent. Dat lijkt helemaal in orde te zijn, maar in dat laatste jaar is een managementvergoeding van bijna 1 miljoen euro uitgekeerd. De volledige reactie van De Kroon kun je hier lezen.

"Je wordt er een beetje cynisch van", erkent Verbon. "Er zijn kennelijk zoveel mensen die met allerlei trucjes geld uit de zorgsector proberen te halen. En impliciet de wet overtreden. Niet écht, want dit mag. Dit is helemaal wettelijk toegestaan."

Veel gegevens ontbreken

In dit onderzoek gaat om een minimaal aantal van 85 zorgbedrijven, omdat een kwart de jaarrekening nog niet heeft ingeleverd. Opvallend is dat een aantal zorgbedrijven waarvan we weten dat zij hoge winst maken, niet in de eerste versie van onze analyse naar voren komen. Het notoire zorgbedrijf Anahid uit Almelo maakt jarenlang torenhoge winsten, maar dook niet op in de cijfers van 2018. De reden daarvoor: Anahid heeft veel cijfers ingediend, maar nog niet de omzet- en winstcijfers.

Om dat te ondervangen, hebben wij onze eerdere lijst van zorgbedrijven die een hoge winst boekten, naast de jaarrekeningen van 2018 gelegd. Ook vonden wij zorginstellingen waarvan de digitale gegevens en de papieren jaarrekeningen ver uit elkaar liggen. De lijst van 85 lijkt daarom maar het puntje van de ijsberg te vormen.

Voor het vervolg in dit onderzoek vragen we jouw hulp. Ken jij een zorgbedrijf waar in de afgelopen twee jaar opmerkelijk hoge winst wordt gehaald, of waar de winst slim wordt weggesluisd? Je kunt ons mailen op pointer@kro-ncrv.nl.

Op woensdag 25 september (NPO2, 21:10 uur) kun je de tv-uitzending over zorgcowboys bekijken. De eerdere uitzending over megawinsten van zorgbedrijven kun je hier terugkijken. Dit is een onderzoek in samenwerking met Reporter Radio en Follow The Money. Bij Follow The Money lees je meer over het zorgbedrijf Albero.

Naast onderstaande redacteuren hebben Leontien Aarnoudse, Jolien de Vries en Eelke van Ark research gedaan.