Een met AI-gegenereerde video van Zelensky die huilt als een baby, wanneer Trump hem verbiedt geld in een koffer aan te raken. Of een echte video van Zelensky die glimlachend achter de persoon staat die een miljardendeal voor steun aan Oekraïne ondertekent, met de tekst: ‘Zijn gezicht spreekt boekdelen’. De social media-video’s beweren veelal dat president Zelensky een corrupte miljardair zou zijn.

De beweringen: hij zou een villa van 20 miljoen dollar in Florida en drie privéjets bezitten, een vermogen hebben van 1,2 miljard dollar en miljoenen per jaar verdienen. En dat zou hij allemaal bij elkaar hebben verdiend door geld wit te wassen.

Wat klopt er?

Een uitgebreide factcheck door verschillende onafhankelijke nieuwsmedia en onderzoeksplatforms toont een heel ander beeld. Zelensky heeft geld, maar hij was vóór zijn presidentschap een succesvol acteur, comediant en tv-producent. Hij verdiende vooral in die periode zijn geld, onder meer via vastgoedbezit. Zijn vermogen wordt nu geschat op 20 tot 30 miljoen dollar, zijn familie-inkomen voor 2024 wordt geschat op 368.000 dollar.

De villa in Florida die vaak in de desinformatie wordt genoemd, is niet van Zelensky. Ook bezit hij geen privéjets. Wel bezit de wereldleider zeven appartementen, zes in Oekraïne en één in Engeland, en heeft hij geld belegd in staatsobligaties. Er zijn verder geen harde aanwijzingen dat Zelensky of zijn familie betrokken zijn bij het persoonlijk misbruiken van internationale hulp of financiële steun.

Mis- en desinformatie

Hoe komt het nu dat deze posts over Zelensky’s rijkdom zoveel worden verspreid? Ze spelen in op onze emotie en suggereren dat terwijl Oekrainers vechten en vluchten, de president zichzelf verrijkt. Maar veel van deze video’s zijn anoniem geplaatst en bevatten vage of geen bronnen. Ze zijn opgezet om kijkers te shockeren en twijfel te zaaien over de legitimiteit van Zelensky’s leiderschap en de hulp aan Oekraïne, bleek uit onderzoek van onze factcheckcollega’s van Nieuwscheckers en DPA Factchecking.

Wanneer informatie wordt verspreid die niet klopt, kan dat op twee manieren gebeuren: via misinformatie of desinformatie. Sommige mensen delen dit soort video's uit oprechte verontwaardiging, zonder te weten dat ze nep zijn: misinformatie. Maar sommige video's zijn bewust gemaakt en verspreid om twijfel te zaaien over de legitimiteit van Zelensky en de steun aan Oekraïne, dan spreken we van desinformatie.

Een video waarin iemand bij beelden van Zelensky de vraag stelt: ‘Waarom is Oekraïne in zo’n moeilijke situatie tijdens de Russische invasie, terwijl het vermogen van Zelensky tijdens de oorlog is gegroeid?’ is een voorbeeld van desinformatie. Want: de bron blijkt niet betrouwbaar (het account verspreidt vaker desinformatie), er wordt geen bewijs geleverd in de video en het belang lijkt vooral meer views en volgers. Deze en meer punten kun je ook terugvinden in een checklist van Platform tegen misinformatie Rumourgard. Deze checklist is te gebruiken voor het herkennen van zowel mis- als desinformatie, omdat deze twee termen dicht bij elkaar liggen.

Conclusie

De beweringen dat Volodymyr Zelensky een corrupte miljardair zou zijn die zich verrijkt met westerse financiële steun, houden geen stand bij nader onderzoek. Hoewel hij voorafgaand aan zijn presidentschap een aanzienlijk vermogen heeft opgebouwd als entertainer en producent, is er geen bewijs dat hij zich tijdens de oorlog persoonlijk heeft verrijkt.

Deze factcheck kwam tot stand in het kader van de Factcheck-marathon naar aanleiding van de NAVO-top met als partners Pointer (KRO-NCRV), AD en de aangesloten regionale kranten, Nieuwscheckers, de VRT, de RTBF, Knack, Factcheck Vlaanderen en deCheckers. Lees hier alle factchecks.

Bekijk hieronder onze prebunk: 'Is Zelensky extreem rijk?'