In 2016 zei de politie in onze uitzending te willen stoppen met het oppakken en vervoeren van mensen die verward gedrag vertonen. Toch gebeurt dit nog steeds. Zoals bij Nicky. Hij werd tijdens een psychose meegenomen door een politiewagen. We komen graag in contact met meer ervaringsdeskundigen.
‘De agenten kwamen binnen maar hadden geen idee wat er aan de hand was. Ze gingen tussen mij en mijn vriendin staan, ze dachten dat ik haar wat aan wilde doen. Een man van tegen de 90 kilo die heen en weer rent, dat ziet er bedreigend uit natuurlijk.’
Het is alweer 7 jaar geleden dat tekstschrijver Nicky Samsom wordt meegenomen door de politie tijdens een psychose. Hij vertoont al dagenlang vreemd gedrag, vertelt hij me aan de telefoon. ‘Ik was totaal manisch, ik dacht dat ik geniaal was. Maar ‘s nachts sloeg ik door. Ik was alleen maar heen en weer aan het rennen tussen de bank, mijn computer en het bed. Ik wilde gewoon slapen, maar steeds dacht ik weer dat ik een geniale ingeving had die ik moest uittypen.’
In onderbroek naar buiten
Nicky heeft dit gedrag nog nooit vertoond, en omdat hij onbereikbaar lijkt belt zijn vriendin de politie voor hulp. Die is er snel, maar heeft géén idee wat er aan de hand is. In verwarde toestand wordt Nicky, in zijn onderbroek, tussen twee politieagenten naar buiten gebracht en meegenomen naar het bureau.
‘Als er meteen een verpleegkundige was geweest dan was het heel anders gelopen,’ aldus Nicky. ‘Ik belandde in een isoleercel en daar is het eigenlijk erger geworden. Ik werd alleen gelaten in een kale ruimte en de wereld was alleen maar in mijn hoofd. Als er een ggz-verpleegkundige aanwezig was geweest, had ik waarschijnlijk meteen medicatie gekregen omdat die had gezien dat ik een psychose had. Dan was het een stuk sneller weer goed gegaan.’
‘Niet humaan’
De politie neemt zelf ook liever geen mensen mee die verward gedrag vertonen. In 2016 liet toenmalig korpschef van Amsterdam, Pieter-Jan Aalbersberg in onze uitzending weten dit dan ook niet te willen. ‘Dit is een patiënt en daar moet een hulpverlener bij komen en niet de politie. Dat is niet humaan en bovendien hebben wij ook niet de juridische basis om deze mensen op te pakken als ze geen strafrechtelijk feit hebben gepleegd.'
Sinds 2016 zijn er wel dingen veranderd. Zo worden mensen niet meer naar het politiebureau gebracht, maar meteen naar een ggz-instelling zodat ze sneller geholpen worden. Maar nog steeds is de politie verantwoordelijk voor veel van het vervoer, iets waar minister Grapperhaus dit jaar in een kamerbrief nog zijn ongenoegen over uitte. De oplossing is de inzet van speciale ‘psycholances’: ziekenwagens met ggz-verpleegkundigen die meteen kunnen helpen. In speciale pilots worden die nu getest, maar ze zijn nog niet altijd en overal inzetbaar.
Politiewagen of ambulance
Uiteindelijk wordt er bij Nicky een bipolaire stoornis geconstateerd en krijgt hij medicijnen. Zelf schrijft hij een boek over zijn psychische aandoening, maar niet iedereen praat zo open over zijn ervaring. ‘Er zit veel schaamte, mensen schuiven het liever weer weg.’
Nicky vindt het goed dat de politie wil dat er verpleegkundigen worden ingezet bij mensen die vergelijkbaar gedrag vertonen. ‘Uiteindelijk gaat het ook over het signaal. Er stopt middenin de nacht een politiewagen voor de deur. De buren hebben mij tussen twee agenten naar buiten zien komen. Het was natuurlijk heel anders geweest als daar een ambulance had gestaan.’
Voor een nieuw onderzoek willen wij graag meer mensen spreken die in vergelijkbare situaties hebben gezeten. Wat doet het met je als je meegenomen wordt door de politie, en wat zijn de gevolgen daarvan?
