Bij diverse apotheken, waaronder de ketens Boots en Benu, worden afslankpillen verkocht zonder wetenschappelijk bewezen werking. Zo kocht Kathinka in de apotheek ooit XLS Medical. Ook met deze pillen verlies je nauwelijks kilo’s. Ze vindt het gek dat juist in een apotheek dit middel werd aangeprezen: ‘Dat hoort een apotheek niet te zeggen.’ Is het gek dat in een medische setting, zoals een apotheek, middelen worden verkocht die niet of nauwelijks werken?
Kathinka Kuijf (35) startte met afvallen toen ze 16 jaar oud was. ‘Ik ben begonnen met koolhydraten tellen: ‘Streep je slank’ via het weekblad Margriet. Daar viel ik wel wat mee af, maar ook weer niet zoveel, want ik had niet zoveel overgewicht. Toen ik stopte werd ik weer zwaarder. Toen ben ik allerlei andere methodes gaan zoeken, maar niets werkte echt. Uiteindelijk ben ik 4 jaar geleden gekomen tot een maagverkleining: een gastric bypass.’
Voordat ze de operatie onderging, probeerde Kathinka ooit een afslankmiddel: XLS Medical. Het is een zogenaamde vetbinder: er zit een stof in die zich bindt aan het vet, en die vetbinder verlaat via de ontlasting weer het lichaam. Ook deze pillen werken niet op spectaculaire wijze: na een paar maanden gebruik zou je enkele kilo's kunnen verliezen.
Kathinka kocht de pillen in de apotheek waar de dienstdoende apotheker haar informatie gaf: ‘Ze zeiden daar tegen mij dat je met die pillen extra gewicht kon verliezen. Bij elke 2 kilo die je zelf afviel, zou deze pil zorgen voor 1 kilo meer. Verder zou het middel zorgen voor vetverbranding en het vet zou minder hechten aan het lichaam. Ze hadden ook verteld dat het zou helpen met op gewicht te blijven. Dus als ik eenmaal het gewenste gewicht bereikt had, moest ik 1 pil per dag blijven slikken.’
Kathinka begon met het innemen van de pillen, volgde daarnaast een dieet en ze viel ook af. ‘Ik kan niet zeggen of het meer of minder is geweest dan alle andere keren dat ik probeerde af te vallen, maar het ging snel, het ging goed. Ik kreeg complimenten over mijn gewicht en ik zei ook tegen mensen: ‘Ik gebruik afslankpillen en ik krijg hulp van de apotheek en het gaat eigenlijk hartstikke goed’. Totdat het stagneerde. Ik bleef net als altijd steken op 80 kilo. Dus ik wist: die pil werkt niet, hij helpt mij niet.’
Kathinka vindt het raar dat ze deze afslankpillen in de apotheek kon kopen. ‘Ik vind het niet goed dat die apotheek zegt: probeer deze pil eens want die is veilig. Dat hoort een apotheek niet te zeggen.’
Boots: ‘Het is toegelaten op de markt’
Onder meer bij de apotheekketen Boots zijn afslankmiddelen, zoals XLS Medical, te koop. We vragen Boots om een reactie, maar krijgen niet veel terug. ‘XLS Medical is een product dat toegelaten is op de Nederlandse markt. Op de productpagina van XLS Medical kunnen klanten aanvullende informatie over het product vinden in de bijsluiter. Wij verwijzen geïnteresseerde bezoekers voor meer informatie over dit product verder ook naar de website van XLS Medical. Ik hoop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben en zie af van een nadere toelichting,’ mailt een woordvoerder.
Voedingswetenschapper: ‘Apothekers weten dat ze niet werken’
Renger Witkamp, hoogleraar Voeding en Farmacologie aan de Wageningen Universiteit: ‘Dit zijn middelen die gebruikmaken van een soort leemte in de wet, want je hebt medicijnen en je hebt voedingssupplementen. Maar er zijn ook zogenaamde medische hulpmiddelen, die term is eigenlijk bedoeld voor bijvoorbeeld thermometers. Op de een of andere manier is er nog steeds een groepje middelen, dat zijn geen medicijnen en dat zijn geen voedingssupplementen, die wegkomen met de categorie ‘medisch hulpmiddel’. Dat binden van vet, wat bijvoorbeeld XLS Medical doet, zorgt ervoor dat het kennelijk een hulpmiddel is.
Volgens Witkamp weten apothekers echt wel dat ze niet werken. Waarom verkopen ze het dan? ‘Misschien toch de commercie hè. De klant vraagt erom. Maar ik vind het niet goed. Ik ben zelf ooit opgeleid als apotheker en ik vind het niet goed dat mijn collega’s dit verkopen.’
KNMP: ‘Wij zijn geen toezichthouder’
We bellen ook met Katja van Oirschot, vice-voorzitter van de KNMP, de beroeps- en brancheorganisatie voor apothekers. Zij is zelf ook apotheker, maar ze verkoopt geen afslankmiddelen: ‘Omdat ik niet geloof in dat soort middelen. Als apotheker wil ik het niet promoten, omdat ik vind dat als mensen te dik zijn of zichzelf te dik vinden dat ze wat moeten doen aan hun eetpatroon en moeten bewegen, daarom heb ik het niet in de schappen liggen.’ Ze vindt echter niet dat de KNMP haar leden moet opdragen de middelen niet in de schappen te leggen. ‘Het is mijn persoonlijke keuze als apotheker, maar dat is iets anders dan een beroepsvereniging die zijn leden daarover terechtwijst. Wij zijn als KNMP geen toezichthouder.’
