De groep bewoners in de provincie Groningen die schade heeft als gevolg van de gaswinning, maar deze schade níet meldt, lijkt te groeien. Dat komt doordat ze negatieve verwachtingen over de schadeafhandeling hebben. Dit is 1 van de opvallendste uitkomsten van het 3e wetenschappelijk rapport naar gezondheid in Groningen. We spreken voor ons dossier Schade Gaswinning met onderzoeker Justin Richardson.
Een panelonderzoek van Gronings Perspectief (Rijksuniversiteit Groningen, GGD Groningen en Onderzoek & Statistiek van de gemeente Groningen) laat zien dat steeds minder mensen hun schade melden bij het Centrum voor Veilig Wonen (CVW). Het ‘gedoe, gezeur’ en de onzekere uitkomsten van de procedure wegen niet op tegen de energie die zo'n procedure kost.
Respondent: ‘Ik wil gewoon door met mijn leven en me niet constant kwaad maken over dingen die volledig buiten mijn invloedssfeer zijn ontstaan.’
Klachten nemen toe
Het 3e wetenschappelijk onderzoek is een vervolgstudie in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen, Hans Alders en is uitgevoerd door Gronings Perspectief. Het Perspectief werkt samen met Lifelines, dat sinds 2006 gezondheidsgegevens verzamelt van bewoners in heel Noord-Nederland.
Doordat er 4 metingen zijn verricht, geeft het onderzoek een steeds duidelijker beeld van de ontwikkelingen rond veiligheid en gezondheid. Sinds de eerste meting in februari 2016 zijn bewoners zich veiliger gaan voelen en ervaren zij minder risico’s. Minder aardbevingen vergroten het gevoel van veiligheid. Maar zodra er sprake is van persoonlijke schade geldt het omgekeerde: bewoners voelen zich onveilig en zien meer risico’s naarmate ze meer en/of vaker schade hebben. Ook voelen mensen zich minder veilig wanneer ze weinig vertrouwen in overheden hebben. En dat heeft weer invloed op de gezondheid.
‘Wat ons betreft is het bewijs geleverd. We zien dat de klachten over gezondheid nog steeds toenemen. Dat vergroot de urgentie.’
Slapeloosheid
Het onderzoek toont ook aan dat mensen die schade hebben aan hun woning belemmerd worden in hun dagelijks functioneren en op hun werk. Richardson: ‘Mensen hebben minder zin in leuke dingen doen. De problematiek is constant bij ze aanwezig. En door de stress krijgen ze fysieke klachten zoals slapeloosheid, moeheid en gebrek aan energie.’
Onderzoekers: ‘Ontwikkel plan van aanpak’
Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen bevelen aan om extra maatregelen te nemen om de gezondheid en de ‘ervaren veiligheid’ te verbeteren. Op basis van het nieuwe bewijs zijn de onderzoekers stelliger in hun aanbevelingen dan voorheen. ‘We weten nu zeker dat bevingsschade de oorzaak is van slechtere gezondheid. De resultaten bevestigen het belang van vertrouwen in de aanpak van dit probleem.’ ‘Hier is een maatschappelijk probleem dat we iedere meting groter zien worden. Het gaat om de gezondheid van heel veel mensen. Het is nodig om een speciale aanpak te organiseren en regisseren.‘
De onderzoekers raden aan: ‘Het verschaffen van eerlijke en betrouwbare informatie over veiligheid en risico’s en het werken aan procedures die door bewoners als rechtvaardig ervaren worden.’ Zij adviseren ook om bewoners meer garanties te geven over hun toekomst, hun woningen en het ontwikkelen van de regio.
Versterkingsoperatie
De onderzoekers wijzen ook op de onzekerheid die de versterkingsoperatie in Groningen teweeg zal brengen. Veel woningen en gebouwen zullen de komende tijd versterkt worden om ze aardbevingsbestendig te maken. Richardson: ’Die versterking is heel ingrijpend en veel mensen weten nog niet wat het inhoudt. Complete straten en dorpen zullen soms wel voor een jaar worden ontruimd. De hele sociale cohesie, die juist heel belangrijk is, valt dan weg.’
