De ongezond harde geluidspieken rondom vliegbasis Leeuwarden, veroorzaakt door oefenvluchten van de F-35 straaljager, nemen toe. Dit blijkt uit cijfers die KRO-NCRV's Pointer in handen heeft. Toch komen er geen maximale geluidsnormen voor vliegbasis Leeuwarden, zegt het ministerie van Defensie.

Er ligt een permanent geluidsnetwerk om de vliegbasis heen met 16 meetpunten vlak naast de basis en in de omliggende dorpen. Het aantal pieken van tussen de 110 decibel en 115 decibel verdubbelde van 2020 tot 2021. Van 2021 tot 2022 nam het nog eens met 88 procent toe. In 2023 daalde het aantal pieken tot 532, maar dat kwam omdat de vliegbasis 7 maanden was gesloten. Ook in het eerste kwartaal van 2024 is er gemiddeld meerdere keren per dag 110dB of hoger gemeten, in totaal 175 keer.

Geluidsmeetnet rondom vliegbasis Leeuwarden

Bewoners kwamen in grote getalen naar de pop-up redactie van Pointer in Leeuwarden om de geluidsoverlast van de vliegbasis aan te kaarten. Ze klagen er al jaren over, maar krijgen weinig gehoor bij Defensie. Vorig jaar vroeg de auditcommissie geluidsmeetnetwerk Leeuwarden, ondersteund door omwonenden, een huisarts en een audioloog, in een brief aan staatssecretaris Van der Maat om een begrenzing van het geluid. Ze noemden daarbij een streefgetal van 110dB, omdat dat als een ongezonde waarde gezien wordt door onder meer het RIVM. Maar de absolute grenswaarde zou 115dB moeten zijn, is te lezen in de brief, “omdat daarboven kans is op permanente gehoorschade.”

Pointer pop-up: Straaljagers in je achtertuin

Geen maximale geluidswaarde

Defensie heeft nu in een reactie laten weten dat er geen maximale geluidswaarde komt. “Vanwege de veiligheid op de grond en in de lucht is normering van het maximale vliegtuiggeluid niet mogelijk. Vliegers moeten op ieder moment de ruimte hebben om het benodigde vermogen te selecteren om deze veiligheid te waarborgen,” laat een woordvoerder weten. Wel werken ze aan optimalisatie van starts en landingen om de geluidsbelasting van de F35 voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken.

F-35 straaljager boven woonhuizen

Plan voor uitbreiding F-35-vluchten in Friesland leidt tot onrust en verzet bewoners

Defensie wil uitbreiding van oefenvluchten met straaljagers

Omwonenden maken zich grote zorgen, omdat Defensie in december aankondigde meer te willen vliegen met de F-35 boven Nederland. Ook Leeuwarden wordt daarbij genoemd als locatie voor de extra vluchten, waar de geluidsoverlast en de geluidspieken dan zullen toenemen. Het kabinet moet hier in het najaar over beslissen.

Geluidsoverlast

Moet Simones huis gesloopt worden voor lawaai van extra F-35-vluchten? ‘Mijn zoontje wordt nu al huilend wakker van het geluid’

Simone woont dichtbij vliegbasis Leeuwarden. Dagelijks vliegen er meerdere F35-straaljagers over haar huis. Nu wil Defensie nog meer oefenvluchten houden boven Nederland.

De F-35 vliegt sinds eind 2019 vanaf vliegbasis Leeuwarden en produceert beduidend meer geluid dan voorganger F-16. Een startende F-35 maakt evenveel geluid als vijf F-16's bij elkaar en een landende F-35 maakt evenveel geluid als 20 F-16’s bij elkaar.

Luister voor meer over de geluidsoverlast door straaljagers ook de radio-reportage Straaljagers in je achtertuin. Of bekijk hieronder de uitzending over geluidsoverlast van straaljagers terug:

Geluidsoverlast straaljagers
25 min 35 s

Vanwege militaire dreiging wil Defensie meer vliegen met straaljagers boven Nederland. Grote kans dat ook vanaf vliegbasis Leeuwarden meer straaljagers de lucht in gaan. Nu al kampen omwonenden met veel geluidsoverlast van de overscherende toestellen. En door de nieuwe plannen moeten minimaal vijftig woningen om de basis heen gesloopt worden, omdat het daar onleefbaar wordt vanwege het harde geluid. Bewoners doen er alles aan om dit te voorkomen. En hoe kan het dat mogelijk vijftig woningen verdwijnen, terwijl de gemeente Leeuwarden wel een nieuw azc wil bouwen, bijna tegen de hekken van de vliegbasis aan?

KRO-NCRV's Pointer zat in februari met een pop-up redactie in het centrum van Leeuwarden om onderzoek te doen naar kwesties die in Friesland spelen. Samen met journalisten van de Leeuwarder Courant doken we in bekende en onbekende dossiers, die door inwoners werden aangekaart in de pop-up redactie. Van vliegbasis tot diversiteit. De volgende pop-up redactie is in Lelystad, vanaf 4 september 2024.

Makers

Samen komen we verder

Ons onderzoek begint bij jou. Heb jij een tip of ervaring die je met ons wil delen? Laat het ons weten!

Heb jij een tip of ervaring die je met ons wil delen? Laat het ons weten!

Documentatie uploaden
CAPTCHA
Deze vraag is om te controleren dat u een mens bent, om geautomatiseerde invoer (spam) te voorkomen.

Bedankt, je tip is verstuurd

Wat gebeurt er nu met mijn tip?

Bedankt dat je de tijd hebt genomen om het tipformulier in te vullen. Je tip is verstuurd naar de redacteur van het onderzoek. Wij publiceren niets met naam en toenaam zonder contact met je op te nemen. Soms krijgen we zoveel tips binnen dat het ons helaas niet lukt om iedereen een persoonlijke reactie te sturen. We vragen je begrip hiervoor. 

Benieuwd naar de impact van eerdere tips?

Van kamervragen tot petities en maatschappelijk debat: samen met jou pakken we systemisch falen en onrecht aan. Benieuwd naar de impact van eerdere onderzoeken en ingezonden tips? Bekijk dan nu ons track record.