Simone woont zo’n 500 meter van vliegbasis Leeuwarden. Dagelijks vliegen er met een rotgang meerdere F35-straaljagers recht over haar huis. Kortgeleden heeft Defensie aangegeven dat ze meer oefenvluchten met de F35 wil houden boven Nederland, waaronder mogelijk in Friesland. Hierdoor zal er nog meer geluidsoverlast komen voor omwonenden. Zoveel zelfs, dat tientallen woningen afgebroken dreigen te worden.

Kinderen mogen niet buitenspelen

Zo ook het huis van Simone. Ze woont sinds 4 jaar met haar man en twee kleine kinderen in een mooie, monumentale woning in Marsum. Vanuit haar tuin kan je de vliegbasis en de startbaan zien liggen. De overvliegende straaljagers zorgen nu al voor veel lawaai. Als het jonge zoontje van Simone ligt te slapen, schrikt hij vaak zo van het harde geluid dat hij huilend wakker wordt. De kinderen mogen ook niet buitenspelen als er een straaljager overkomt, omdat ze vreest voor gehoorschade. “Ik kan niet tegelijkertijd mijn eigen oren bedekken en die van mijn twee kinderen.”

Geluid trilt door je lijf

Op het moment dat we met Simone in haar tuin staan, komt een straaljager over die zorgt voor 106 decibel aan geluid zorgt. Je voelt het geluid zelfs trillen door je lichaam. Geluidspieken van meer dan 100 decibel zijn dagelijkse kost voor Simone, want 5 dagen in de week stijgen en landen er meerdere straaljagers. Ter vergelijking: de maximale geluidsnorm van een concert is 103 decibel. Toch heeft Simone de herrie wel geaccepteerd. Ze wist in 2020 natuurlijk ook dat ze vlak bij een vliegbasis ging wonen.

JSF

Meer overlast van JSF dan gedacht, ongezond hard geluid

Sinds de voorgenomen uitbreiding van de vliegbasis, eind 2023 aangekondigd, groeien de zorgen bij de omwonenden.

Tweeduizend straaljagervluchten erbij

Maar nu zijn er opeens plannen om het aantal oefenvluchten boven Nederland drastisch uit te breiden. Terwijl omwonenden jaren geleden door de minister is beloofd dat dit nooit zal gebeuren. Dit lijkt nu een loze belofte. Defensie wil 2300 militaire vluchten extra boven Nederland uitvoeren. Eén militaire vlucht met een straaljager bevat zowel een start als een landing, dus in de praktijk komen er bijna 5.000 vliegbewegingen bij. Vliegbasis Leeuwarden maakt vanwege de strategische ligging bij de oefengebieden boven de Noordzee en Vlieland veel kans op ten minste een deel van deze extra oefenvluchten.

Een overvliegende straaljager

Huizen onbewoonbaar

Er zijn nu geluidsnormen in het gebied waar Simone woont, die aangeven hoeveel geluid Defensie per jaar met de oefenvluchten mag produceren. Als er meer straaljagers gaan vliegen, worden die normen mogelijk opgerekt. Tientallen bewoners rondom de vliegbasis krijgen dan te maken met meer geluid rond hun woning dan is toegestaan, waardoor hun huizen onbewoonbaar zullen worden. Ze moeten dan worden uitgekocht en de huizen worden gesloopt.

Tegen de vliegbasis is Simone niet, ze snapt ook wel dat er meer geoefend moet worden. Er zijn wereldwijd immers toenemende spanningen en oorlogen. Wel maakt ze zich grote zorgen over de uitbreidingsplannen van de basis in Leeuwarden. “Als je huis plat moet en je moet verhuizen, dat maakt het verhaal natuurlijk heel erg anders.” Want waar moet het jonge gezin dan naartoe?

F-35 straaljager boven woonhuizen

Plan voor uitbreiding F-35-vluchten in Friesland leidt tot onrust en verzet bewoners

Defensie wil uitbreiding van oefenvluchten met straaljagers

Afbraakdreiging geeft onrust

Ook onder andere buurtbewoners geeft de afbraakdreiging veel onrust, geeft Simone aan. Niemand wil gedwongen verhuizen. Het lastige is ook dat er voorlopig geen duidelijkheid komt. Pas op zijn vroegst in het najaar besluit de minister welke vliegbasis de extra vluchten gaat uitvoeren. Ook de vliegbasis Volkel en Ter Peel worden genoemd. Het lijkt erop dat daar geen huizen afgebroken hoeven te worden.

Zelf hoopt Simone dat haar huis op kosten van Defensie extra geïsoleerd kan worden. “Denk aan driedubbel glas, meer muurisolatie, dakisolatie. Als je dan minder hinder hebt van het geluid in huis, zouden we wat ons betreft hier prima kunnen blijven wonen.”

Bekijk hieronder de uitzending over geluidsoverlast door straaljagers terug:

26 min 10 s

Vanwege militaire dreiging wil Defensie meer vliegen met straaljagers boven Nederland. Grote kans dat ook vanaf vliegbasis Leeuwarden meer straaljagers de lucht in gaan. Nu al kampen omwonenden met veel geluidsoverlast van de overscherende toestellen. En door de nieuwe plannen moeten minimaal vijftig woningen om de basis heen gesloopt worden, omdat het daar onleefbaar wordt vanwege het harde geluid. Bewoners doen er alles aan om dit te voorkomen. En hoe kan het dat mogelijk vijftig woningen verdwijnen, terwijl de gemeente Leeuwarden wel een nieuw azc wil bouwen, bijna tegen de hekken van de vliegbasis aan?

Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?

Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.

Makers

Redacteur