Als je online bent opgelicht, is het lastig je geld terug te halen. Bij je eigen bank kan je wel melding doen, maar het geld terughalen doen ze niet voor je. Ook als je hebt betaald via een betaalservice als Mollie of iDeal, ben je de klos. Betaalservice PayPal biedt wel een aankoopbescherming, wat je recht geeft op terugbetaling van de volledige aankoopprijs van het artikel plus de oorspronkelijke verzendkosten die je hebt betaald. Het allerbeste is om altijd te betalen met je creditcard, dan zijn je aankopen standaard beschermd. Dit wil zeggen dat als er een probleem is met het product dat je hebt gekocht, de creditcardmaatschappij er ook verantwoordelijk voor is om ervoor te zorgen dat je niet met lege handen achterblijft. Maar er is nog een manier waarop je je geld terug kan halen.

Onbekende regeling

Als je slachtoffer bent geworden van online oplichting, kun je mogelijk aanspraak maken op de Procedure Begunstigde NAW-gegevens bij Niet-Bancaire Fraude (PNBF). Heb je alleen de bankrekening (IBAN-adres) van de oplichter, dan kun je de naam, het adres en de woonplaats (NAW) opvragen bij de bank. Met behulp van een deurwaarder kun je vervolgens het geld terugvorderen bij de dader.

Volgens Rick van der Rest, bedenker van de dienst ‘Eerste Hulp bij Online Fraude’, biedt deze regeling een oplossing voor de jaarlijks honderdduizenden oplichtingsslachtoffers. Hij staat met zijn dienst slachtoffers bij. Toch bleek uit onderzoek van Pointer eerder deze maand, dat deze procedure nauwelijks gebruikt wordt. “Ik denk dat dit komt omdat veel mensen er niet mee bekend zijn”, zegt van der Rest.

Opgelicht door nep-zoon

Op maandag 1 november 2021 krijgt Aaltje een whatsappje van haar zoon: “Hoi mam, ik heb een probleem. Wil je mij even helpen?” Ze denkt dat het echt haar zoon is, omdat de schrijfstijl precies lijkt op die van hem. De oplichter zegt geld nodig te hebben voor een nieuwe telefoon en laptop, in totaal 3600 euro. In eerste instantie twijfelt Aaltje nog, ze wil hem eerst wel even aan de telefoon spreken. Dat lukt niet en als de oplichter op WhatsApp druk blijft zetten, maakt Aaltje uiteindelijk toch het bedrag over: “Ik dacht dat er iets met hem was, ik moest hem helpen.”

Kort na de overboeking belt Aaltje dan maar met haar dochter. Die vertelt haar dat ze is opgelicht, omdat haar broer dit nooit zo zou doen. “Mam, je moet direct de politie bellen”, zegt ze. Alleen zij zeggen dat ze niets voor haar kunnen betekenen. “Wat heb je nou aan zo’n politie? Ook niets”, reageert Aaltje. Ze is niet de enige: bij slechts tien procent van de aangiftes van online criminaliteit is een verdachte in beeld waardoor weinig zaken worden opgelost, blijkt uit recent onderzoek. Dit maakt dat je vaak niet je geld terugkrijgt, als je aangifte doet.

De PNBF

Toch is er ook nog een alternatieve manier om je geld terug te krijgen: de PNBF. Als je bent opgelicht via het internet of de telefoon, kun je in twee gevallen de NAW-gegevens van de oplichter opvragen bij de bank:

• Je bent opgelicht door een nepverkoper op bijvoorbeeld Marktplaats of door een nepwebwinkel;
• Je bent opgelicht door iemand die je onder valse voorwendselen geld vraagt over te maken. Dit kan zowel online, via een tekstbericht of via de telefoon.

Als je gebruik wilt maken van de procedure, is het onder meer belangrijk dat je het geld naar een Nederlands IBAN-nummer hebt overgemaakt. Ook moet je aangifte doen bij de politie. Kijk op de website van de Betaalvereniging Nederland om alle eisen van de PNBF op een rijtje te zien. Na de start van de PNBF, krijgt de oplichter nog drie weken de tijd om het geld terug te storten naar het slachtoffer. Doet deze dat niet, dan ontvang je van de bank de NAW-gegevens – en daarmee kan de deurwaarder vervolgens aan de slag

Hoop opgegeven

Aaltje verliest de hoop haar spaargeld ooit terug te zien. Een half jaar later ziet ze op tv het verhaal van een man die precies hetzelfde heeft meegemaakt. De man vertelt dat hij met behulp van de Eerste Hulp bij Online Fraude, onderdeel van het deurwaarderskantoor de Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders (LAVG), toch zijn geld heeft teruggekregen. Aaltje neemt met hernieuwde hoop ook contact op met dit deurwaarderskantoor.

NAW-gegevens ontvangen?

Na het opvragen van de NAW-gegevens van de bank, kun je met de aangifte, bankafschriften en alle correspondentie met de oplichter aankloppen bij specialisten die je verder kunnen helpen. Zij kunnen ook beoordelen of je eventueel recht hebt op een schadevergoeding voor je verloren tijd en inspanningen.

Je kunt zelf kiezen welke rechtsvertegenwoordiger je in de arm neemt. Soms kan je rechtsbijstandsverzekeraar je verder helpen. Ook kun je overwegen om een advocaat in de arm te nemen, sommigen werken zelfs op ‘no cure, no pay’-basis. Daarnaast zijn er ook specialisten op de markt die je met de procedure kunnen helpen, zoals de LAVG en Aansprakelijkgesteld Nederland. Op de website van de Betaalvereniging staat meer informatie over wat je kunt doen zodra je de NAW-gegevens van de bank hebt gekregen.

In het geval van Aaltje wist de LAVG de oplichter op te sporen en een betalingsregeling met hem te treffen. “Ik heb alles teruggekregen, ik ben dat bureau eeuwig dankbaar."

Bekijk hieronder onze uitzending over misleidende webshops terug: