‘Dit stuk pvc heb ik net gevonden.’ Cecile Bessems uit het Limburgse Dal Bissen laat een stuk plastic van vier bij vijf centimeter zien. Bessems laat vier keer per dag haar hond uit en ziet dagelijks afval op de weg liggen. ‘Ik raap elke dag tien stuks en dan stop ik.’ Het meeste wat ze vindt zijn stukken plastic die in het bouwpuin zitten, waarmee gaten in de weg zijn opgevuld die zijn ontstaan na de grote overstromingen van de zomer 2021.

Bessems maakt zich zorgen: in het Limburgse heuvellandschap spoelt de troep na een regenbui zo het water in. ‘Dal Bissen is een bronnengebied, hier ontspringen bronnetjes, dus er is veel water. Het plastic komt in een beek terecht, de Landeus, dan stroomt het door naar de Geul en vervolgens komt het in de Maas.’

Van het oppervlaktewater van de Maas wordt drinkwater gemaakt. Bessems is ook burgeronderzoeker voor Schone Rivieren, een organisatie die twee keer per jaar het zwerfafval in kaart brengt langs de oevers van de Nederlandse rivieren. Uit de meting van dit voorjaar blijkt dat er langs de Maas in Limburg op meerdere plekken extreem veel afval is gevonden. Het gaat dan om meer dan 1200 stuks afval per honderd meter rivieroever. Zo’n negentig procent daarvan is plastic. Bessems is er oprecht verdrietig over: ‘Als we hier al beginnen met troep in het water te gooien, hoe moet het dan?’

In de Kaderrichtlijn Water, de Europese normen voor waterkwaliteit, staan geen regels voor het aantal plastics dat in het rivierwater mag zitten. Omdat er geen normen bestaan, wordt er ook niet op gehandhaafd. Zolang dat nog niet is vastgelegd in regelgeving, ligt de oplossing bij de bron: er voor zorgen dat er geen plastic in het milieu terecht komt.

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat een derde van al het zwerfafval in het rivierwater afkomstig is van industrie. We zijn benieuwd welke bedrijven langs de Maas plastics ‘lekken’. Dat kan ook per ongeluk gebeuren, piepschuim pallets die omvallen en de rivier in waaien of zakken met plastic korreltjes, zogenoemde nurdles, die scheuren.