Menno (50) uit Eindhoven kan erover meepraten. ‘Ik heb een melding gedaan bij de politie en een afspraak gemaakt voor een aangifte. Tot de politie in Eindhoven me vanmorgen belde dat het geen zin heeft om aangifte te doen. Ik heb er volgens hen zelf mee ingestemd om te chatten met fictieve profielen. Omdat dit in artikel 5.3 van de algemene voorwaarden staat.’

Liefde in de buurt

Menno betreedt in de herfst van 2017 de online datingmarkt. Hij komt in contact met een leuke vrouw die bij hem in de buurt zou wonen. Hij komt er al snel achter dat zij iets minder vlakbij woont dan zij op haar profiel vermeldt. ‘Ze komt niet uit Den Bosch, maar uit Mali, een kleine vierduizend kilometer verderop. Mijn alarmbellen gaan meteen af. Ik wil me focussen op iemand uit de buurt. En dus valt mijn oog op de website regiomatches.nl.’ Menno blijkt niet de enige die een goed gevoel heeft bij deze regiogebonden datingsite.

“Zelf gecreëerde profielen”

Deze site werkt op basis van hetzelfde principe als bijvoorbeeld de website Vinderr.com waar de hoogbejaarde Dirk slachtoffer werd van ene Dagmar uit Vriezenveen. Mannen betalen om te chatten met vrouwen. In de algemene voorwaarden staat vervolgens dat deze vrouwen in sommige gevallen niet bestaan. Op de site Regiomatches.nl staat dat bewuste zinnetje in het vijfde artikel, onder het kopje content: “Bedrijf behoudt zich uitdrukkelijk het recht voor om gesprekken op Regiomatches.nl te sturen via zelf gecreëerde profielen. Dit zijn fictieve profielen waarmee geen fysieke afspraken mogelijk zijn.” Hoogleraar internetrecht Arno Lodder (Vrije Universiteit) liet eerder weten dat het absoluut misleidend is. ‘Dit is oplichting en bedrog. En heel bewust ook. De website communiceert niet duidelijk wat het voornaamste doel is.’ Toch lukte het opa Dirk destijds niet om aangifte te doen. En ook van andere tipgevers begrijpen we dat de politie niet open staat voor aangiftes over datingsites met nepprofielen.

Kleine lettertjes cruciaal voor een aangifte

‘Het wordt op voorhand afgedaan als “niet aangiftewaardig”, schrijft tipgever Jan Miedema uit Utrecht ons. En ook Menno uit Eindhoven krijgt dat deze week te horen. Opvallend genoeg wijst de politie in Eindhoven hem ook nog specifiek op de algemene voorwaarden. De kleine lettertjes blijken cruciaal in het opnemen van een aangifte. Terwijl hoogleraar Consumentenrecht Marco Loos (Universiteit van Amsterdam) er eerder juist voor pleitte om vooral geen tijd te steken in het lezen van die kleine lettertjes. ‘Wat wel en niet mag staat in de Nederlandse wet en bedrijven kunnen dat niet veranderen door onbehoorlijke algemene voorwaarden op te dringen aan consumenten.’ Menno is het bovendien niet eens met de politie dat hij op basis van de voorwaarden had kunnen weten dat het nep is. ‘Ik heb niet ingestemd om met virtuele profielen te chatten. Als ik de voorwaarden goed had gelezen, kon ik inderdaad weten dat niet alle profielen echt zijn. Maar ik kon niet weten dat ze géén van allen echt zijn.’

Proefproces

Stafrechtadvocaat Gerard Spong begrijpt de afweging van de politie wel. ‘Zoals ik al eerder opmerkte, schuurt de zaak tegen oplichting aan. En de kenbaarheid van mogelijke nepprofielen is voor de politie een struikelblok. En hier valt ook wel te betogen dat er inderdaad geen sprake is van een listige kunstgreep of enig ander oplichtingsmiddel.’ Toch is hiermee niet per definitie de kous af. ‘Gedupeerden kunnen hun aangifte ook rechtstreeks doen bij een officier van justitie. En daarmee een proefproces uitlokken. Weigert de officier tot vervolging over te gaan, dan kun je via een zogenoemd artikel 12-procedure bij het hof een bevel tot vervolging aanvragen,’ laat Spong ons weten.

De Nationale Politie meldt ons dat ze binnenkort met een officiële reactie komen op onze vraag of het nu wel of niet mogelijk is om aangifte te doen van oplichting via datingsites met nepprofielen.