Een staafdiagram van de PvdA geeft een geflatteerd beeld van de verhoging van het minimumloon die PvdA en GroenLinks bepleiten. De cijfers kloppen, maar de grafiek stelt het verschil met het huidige minimumloon groter voor dan deze is.
Dit blijkt uit onderzoek van het AD, Nieuwscheckers en Pointer.
In september vorig jaar lanceerden de PvdA en GroenLinks een plan om de koopkracht te verbeteren. Bovenaan het verlanglijstje staat de verhooging van het minimumloon van 11,26 tot 14 euro per uur. De PvdA liet in een staafgrafiek zien hoe veel dat zou uitmaken.
Bron van de grafiek
De grafiek verscheen al in september in het Koopkrachtplan van de PvdA, maar werd op 28 januari nog eens gepresenteerd in een stuk van PvdA-leider Attje Kuiken op de PvdA-site. De tekst is nog steeds die uit 2022, daarom staat boven de grafiek nog steeds: ‘Hoeveel verdien jij volgend jaar?’
De verhoging van het minimumloon was vorig jaar in het nieuws doordat het Europees Parlement in juni een richtlijn aannam voor minimumlonen in de lidstaten. Het minimumloon zou 50 procent moeten bedragen van het gemiddelde loon in een land, of 60 procent van het mediane loon (dat wil zeggen het middelste van alle lonen). Voor Nederland zou dat inhouden dat het minimumloon moest stijgen naar 14 euro per uur. Maar: de afspraak was niet bindend en de lidstaten hadden 2twee jaar de tijd om de minimumlonen zo nodig aan te passen.
In september maakte de overheid bekend dat het minimumloon per 1 januari 2023 met 10,15 procent zou stijgen naar €12,40 bruto per uur bij een 36-urige werkweek. PvdA en GroenLinks pleiten voor 14 euro per uur, conform de nieuwe Europese norm.
Waarom is deze grafiek misleidend?
De PvdA-grafiek bevat een klassieke fout: doordat de Y-as niet bij 0 begint, lijken de verschillen tussen de staven groter. Bovendien heeft de PvdA verdonkeremaand dat de Y-as is afgesneden door de getallen weg te laten. Waren die wel vermeld, dan had de kiezer kunnen zien dat de as niet bij 0 begint maar bij 8. Dat bleek toen we zelf de grafiek reconstrueerden.
Hieronder laten we zien hoe de eerlijke grafiek eruit zou zien.
Reactie PvdA
‘Wij hebben bewust voor deze weergave gekozen’, reageert PvdA-woordvoerder Yourik Malet. ‘Allereerst staan de bedragen volledig genoemd, daar kan dus geen misverstand over bestaan en dat is voor iedereen in één oogopslag duidelijk. Daarbij hebben we juist ervoor gekozen om de verschillen duidelijk in beeld te brengen, omdat op het niveau van het minimumloon elke euro een heel groot verschil maakt. Namelijk tussen een ontbijt voor de kinderen, nieuwe sportschoenen of mee met het schoolreisje. Als je de weergave kiest zoals jullie voorstellen zou je juist de indruk kunnen krijgen dat twee euro verschil slechts marginaal is. Wat voor hoge inkomens een afrondingsverschil is, kan voor mensen die weinig hebben een verschil tussen doffe armoede en net kunnen rondkomen betekenen. Hierom - en omdat de grafiek geen feitelijke onjuistheden bevat - passen wij de grafiek dus ook niet aan.’
Factcheck-marathon
Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van het AD, Nieuwscheckers en Pointer (KRO-NCRV) in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart 2023.
