‘Ik ben klaar met het inhuren van uitzendkrachten.’ Joke Middelbeek is bestuurder bij de Stichting Openbaar Basisonderwijs Westelijke Tuinsteden, waar 16 basisscholen uit Amsterdam Nieuw West onder vallen. ‘Het is schokkend hoeveel bureaus vragen. Je betaalt een jaarsalaris van een ton aan een bureau, terwijl een school 60.000 euro per jaar betaalt voor een leerkracht.’
Daarbij bieden uitzendbureaus geen continuïteit. Leerkrachten blijven vaak kort en denken niet mee over de lange termijn. En Middelbeek is niet tevreden over de ingehuurde krachten. ‘Je betaalt op dit moment veel geld voor weinig kwaliteit.’
Ineens een tekort van 750.000 euro
Volgens de Algemene Vereniging Schoolleiders is het aantal vacatures binnen het onderwijs aan het begin van dit schooljaar gestegen naar 1700. Middelbeek is één van de bestuurders die het lerarentekort op een creatieve manier probeert op te lossen. Buiten de bureaus om. ‘Binnen de stichting hebben we besloten de uitzendbureaus eruit te doen.’ Want dat heeft haar in het verleden heel erg veel geld gekost. ‘Toen het lerarentekort ontstond, gingen scholen naar uitzendbureaus om leerkrachten in te huren. En dat geld ging niet naar een leerkracht, maar naar de baas van het bureau. Onze stichting had ineens een tekort van 750.000 euro.’
De PO-raad, de organisatie voor het primair onderwijs, ziet liever ook dat haar leden geen gebruik maken van uitzendbureaus. Woordvoerder Ad Veen: ‘Bij de ledenvergadering van afgelopen november is de voorkeur uitgesproken om geen uitzendbureaus meer te gebruiken, omdat er overheidsgeld naartoe gaat. Je betaalt 21 procent btw, een fee én als je een docent wil houden moet je extra kosten betalen aan het bureau.’
Cowboys
Stoppen met uitzendbureaus is makkelijker gezegd dan gedaan. Een invalkracht inhuren via een bureau is de snelste weg. Daarom kiezen veel scholen ervoor. En ja, daar betaal je voor. Natuurlijk zijn er uitwassen, zegt Simone Nederend van de Algemene Bond Uitzendondernemingen. Maar dat zijn bureaus die niet aangesloten zijn bij een branchevereniging. Ze mailt ons naar aanleiding van ons artikel Hoogleraar: Detacheringsbureaus slaan een slaatje uit de krapte op de arbeidsmarkt. ‘Er zijn bureaus die extreem hoge fees vragen voor alleen het doorplaatsen van een leerkracht. Wij noemen dat de cowboys. Onze leden doen dat niet.’ Scholen moeten iets verder kijken dan alleen de fees, vindt ze. ‘Ze houden bijvoorbeeld geen rekening met de uren die zijn gestoken in het vinden van de leerkrachten en de administratie die bij het uitzendwerk hoort. Daarnaast zorgen veel van de goede uitzenders voor aanvullende cursussen en scholing aan hun docenten.’
De docenten die zich inschrijven bij een uitzendbureau zijn volgens Nederend mensen die flexibel zijn en ondernemend. ‘Het zijn vaak jonge krachten die willen rondkijken bij verschillende scholen, voordat ze ergens vast in dienst gaan. Of mensen die al lang op dezelfde school hetzelfde werk doen en een springplank zoeken voor hun loopbaan.’
Een jaarcontract voor kunstenaars
De Amsterdamse bestuurder Joke Middelbeek gooit het dit jaar met zes van de scholen uit de stichting over een nieuwe boeg. Ze gaat mensen uit de kunst, de sport en de techniek vragen om les te komen geven in hun eigen vak; een plan waar ze een jaar aan heeft gewerkt. ‘We leren bijvoorbeeld kunstenaars hoe ze zelfstandig een groep kunnen draaien en bieden ze een jaarcontract aan. De kinderen krijgen dan andere vakken dan normaal, zo kunnen ze zich op een andere manier ontwikkelen.’ Uitzendbureaus inhuren gaat ze niet volhouden. Middelbeek: ‘Ik heb voorgesteld aan wethouder Moorman van Onderwijs: kunnen we niet een eigen uitzendbureau beginnen?’
Het is onduidelijk welk percentage van hun budget scholen precies uitgeven aan het inhuren van invalkrachten via externe bureaus.
