Uit een enquête van onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV) blijkt dat ouders duidelijke leeftijdsnormen voor smartphones en sociale media willen. Ouders die hun kind al een eigen smartphone gaven kijken regelmatig met spijt terug op die beslissing.
De enquête is in augustus uitgevoerd door PanelClix onder een representatief panel van meer dan 1200 ouders met kinderen tussen de 8 en 18 jaar. Ruim 1000 ouders hebben hun kind al een eigen smartphone gegeven, gemiddeld rond 11-jarige leeftijd. Ongeveer een derde had die beslissing achteraf het liefst uitgesteld. Ze maken zich onder meer zorgen over de invloed van sociale media op de mentale gezondheid en de sociale vaardigheden van hun kind. Ook leidt overmatig schermgebruik regelmatig tot ruzie in het gezin. Bijna de helft van de ondervraagde ouders vindt dat hun kind verslavingsgedrag vertoont.
In verschillende Europese landen zijn de afgelopen jaren initiatieven ontstaan van ouders die onderling vrijwillige afspraken maken over leeftijdsgrenzen voor smartphonegebruik en sociale media. Zo tekenden meer dan vierduizend Britse ouders een vrijwillige code om smartphones uit te stellen tot veertien jaar en toegang tot sociale media tot de leeftijd van 18.
'Schermgedoe voorkomen'
Twee maanden geleden is de Nederlandse ouderbeweging Smartphonevrij Opgroeien van start gegaan. In korte tijd wisten zij duizenden ouders in 180 WhatsApp-groepen per school te verzamelen om daar in gesprek te gaan over hoe zij als ouders om willen gaan met smartphones voor hun kinderen. Actrice Thekla Reuten, initiatiefnemer van deze beweging: "Als je samen de groepsdruk wegneemt voor je kinderen en elkaar daarin blijft steunen, dan helpt dat enorm om schermgedoe te voorkomen.”
Uit de enquête van Pointer blijkt dat er onder ouders met jongere kinderen grote belangstelling is voor zulke initiatieven. Een grote meerderheid van ouders die nog geen smartphone gaven, wil dat moment het liefst uitstellen en staat open voor afspraken met andere ouders. 72% van deze groep is voor een wettelijke leeftijdsgrens voor social media van 15 jaar, 44% voor een leeftijdsgrens voor smartphonebezit.
Uit de enquête blijkt dat ook onder ouders die hun kind wel al een smartphone met toegang tot social media hebben gegeven, een meerderheid voor een wettelijke leeftijdsgrens voor social media van 15 jaar is.
Te lang op social media
82% van de kinderen is actief op social media en over het algemeen hebben kinderen een plezierige tijd op social media. Wel zitten kinderen er volgens ouders te lang op. Slechts bij 20% van de kinderen geven ouders aan dat ze zelden of nooit teveel tijd spenderen op social media. Ruim de helft van de kinderen zit 1 tot 3 uur per dag op de telefoon (school- en huiswerk uitgezonderd). Twee op de drie kinderen heeft soms, vaak of altijd moeite om te stoppen. Bijna de helft van de kinderen vertoont verslavingsgedrag.
Geweld en seks
Gewelddadige beelden zijn volgens hun ouders door bijna de helft van de kinderen gezien, seksuele handelingen door iets meer dan een kwart, manieren om heel dun te worden door 18%, manieren om jezelf pijn te doen door 13% en negatieve stereotypen over LHBT-mensen door iets minder dan een kwart, net zoals extreme politieke opvattingen. Een kwart van de ouders weet niet of hun kinderen deze zaken al eens online hebben gezien. Een derde van de ouders die hun kinder een smartphone hebben gegeven maakt zich zorgen of het kind content ziet waar het te jong voor is. Een even grote groep maakt zich zorgen over wat het kind online doet en met wie het contact heeft. Ruim een kwart van de kinderen neemt extreme opvattingen over van sociale media.
Van de ouders die hun kind een smartphone hebben gegeven, vraagt bijna de helft zich af hoeveel schermtijd oké is voor hun kind. Ruim een derde van de ouders zegt soms het gevoel te hebben hun kind kwijt te raken aan diens telefoon, 10% zegt dat dit vaak of altijd het geval is. 29% van de ouders denkt dat de mentale gezondheid van hun kind lijdt onder diens smartphonegebruik. 41% van de ouders denkt dat de smartphone ten koste gaat van de sociale vaardigheden van hun kind.
Te jong voor social media
217 ouders geven aan dat hun kind nog geen social media gebruikt. Ofwel omdat ouders ze te jong vinden, ofwel omdat kinderen zelf geen interesse tonen. Slechts 7 ouders geven aan dat hun kind door het platform geweigerd werd vanwege de leeftijd. Dit terwijl een groot deel van de kinderen volgens de eigen regels van de platformen wel degelijk te jong is.
De meerderheid van de ouders die hun kind nog geen smartphone gegeven hebben vindt dat ze zelf het verkeerde voorbeeld geven door hoeveel ze zelf op hun telefoon zitten. Bij de groep die dat wel een smartphone gegeven hebben, is dat 40%.
Regels
In een meerderheid van de gezinnen zijn er afspraken over schermtijd of social media. Iets minder dan de helft stelt limieten aan hoelang het kind op diens telefoon zit. Twee derde van hun kinderen mag de telefoon meenemen naar de slaapkamer. Een derde van de ouders ziet dat hun kind slechter slaapt door de smartphone.
Bij een derde van de gezinnen is er regelmatig ruzie over schermgebruik van het kind. Bijna 40% van de kinderen probeert de regels rond telefoongebruik te omzeilen. Een derde vindt regels niet nodig omdat het kind zelf weet wat goed voor hem of haar is.
Minder dan een kwart van de ouders gebruikt zogenoemde parental controls die beschikbaar zijn bij social media. Daarmee kunnen ouders invloed uitoefenen op gebruik en content van social media die hun kind gebruikt. Twee op de drie ouders praat met het kind over verantwoord social mediagebruik.
Op de meerderheid van de scholen geldt volgens ouders een ‘thuis of in de kluis’-beleid. Bijna 14% van de ouders denkt dat er helemaal geen schoolbeleid over telefoons is. Ruim 60% van de ouders zou het liefst wel een thuis of in de kluis-beleid zien.
Honger naar duidelijkheid
Frederieke Vriends, directeur van MIND Us, een stichting die zich inzet voor verbetering van de mentale gezondheid van jongeren, sluit zich daarbij aan: “Wij merken in de samenleving een grote honger naar duidelijkheid over hoe je om moet gaan met telefoons en sociale media. Als je aan jongeren vraagt of die invloed hebben op hun mentale gezondheid, bevestigen ze dat massaal. En ze zeggen dat ze het niet erg vinden als er meer regels zouden komen.”
In Australië heeft de regering een verbod aangekondigd op social media tot een bepaalde leeftijd. Staatssecretaris Karremans (VWS) zegt niet een dergelijk verbod te overwegen, maar erkent wel de roep uit de samenleving. Hij wil in Europees verband kijken naar extra regelgeving voor sociale mediabedrijven. Daarnaast wil hij met adviezen komen aan ouders over verantwoord gebruik van smartphones voor kinderen en jongeren. “We willen ouders meer handelingsperspectief geven.”
De volledige resultaten van de enquete zijn hier als PDF te downloaden.
Dit onderzoek van Pointer is onderdeel van het KRO-NCRV dossier Druk! De mentale gezondheid van jongeren in ons land verslechtert. KRO-NCRV spreekt in dossier Druk! met jongeren en deskundigen over mentaal welzijn.
Deel jouw ervaring
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
