Elke week valt er wel een slachtoffer door een sekte, schat psycholoog Jessica Terwiel. Iemand bezoekt een keer een bijeenkomst, gaat nog eens. Het contact met vrienden en familie vermindert en dat is het moment dat mensen zorgen krijgen.

“Iemands identiteit wordt dan langzaam afgebroken”, zegt Terwiel. “Je ziet het de verkeerde kant op gaan. Mensen melden zich dan met de vraag: hoe krijg ik mijn kind of mijn partner eruit?”

Sektes

Juist die hulpvraag blijkt ingewikkeld; Nederland is relatief soepel voor sektes. Vrijheid van godsdienst is een groot goed en er zijn dwingende groepen die daarvan gebruik maken. Ook presenteren sektes zich als cursus- of coaching-instituut. "Soms ook als zorgverleners", zegt Terwiel.

En dat maakt dat ze dichter in de buurt zijn dan het lijkt. Hoeveel sektes Nederland precies kent is onzeker, maar de schattingen lopen van pakweg 80 tot zeker enkele honderden. Elke provincie zou er op dit moment zo’n dertig tellen en dat geeft schade, vooral omdat slachtoffers vaak financieel berooid worden en psychische problemen krijgen.

Eerder had Nederland daarom een sektemeldpunt. Van 2012 tot 2020 konden slachtoffers of bezorgde vrienden en familieleden naar Sektesignaal voor hulp, waar in die periode meer dan 200 meldingen binnenkwamen. Juist het laatste jaar kwamen er veel meldingen binnen.

Politie

Maar in 2020 verdween het meldpunt, met het idee dat de politie de taak kan overnemen. Werkt dat? Een woordvoerder van de landelijke politie kan het niet zeggen. Er liggen over dit soort aangiftes geen registraties klaar, het is zelfs de vraag of het wel wordt bijgehouden.

Ook Slachtofferhulp heeft geen goed beeld of slachtoffers goed worden opgevangen. “Wij zien niet veel mensen die uit een geloofsgemeenschap zijn gestapt, en we registreren dat ook niet als zodanig”, laat een woordvoerder weten.

De organisatie zegt wel dat goede hulp nodig is, zowel voor de mensen die zelf te maken hebben met een sekte als familie er omheen. Zoals wanneer een kind verdwijnt omdat het in handen is gevallen van een organisatie. “Ouders kunnen psychische klachten krijgen met soms zeer ernstige gevolgen.”

Tweede Kamer

De Tweede Kamer wil daarom het meldpunt terug, zeker na berichten over mistanden zoals het verborgen gezin in Ruinerworld. Sektesignaal was nog maar net dicht toen een meerderheid al aan Ferd Grapperhaus, minister van justitie in het vorige kabinet, vroeg weer een punt op te richten.

Daar reageerde de minister weinig ontvankelijk op. De slachtoffers kunnen naar de politie, schreef hij in 2021 in een Kamerbrief. "Onregelmatigheden kunnen worden gemeld bij inspecties/toezichthouders en GGZ-instellingen kunnen waar nodig psychosociale hulp leveren.” Of die instanties de taak overnemen en of slachtoffers daadwerkelijk naar de politie durven te stappen, is alleen lastig vast te stellen.

Wanneer het sektemeldpunt terugkomt, blijft onduidelijk.