‘We wisten niks van sektes toen we begonnen, maar inmiddels weten we meer dan wie dan ook in Nederland,’ vertelt manager Karin Krijnen van Sektesignaal. Het meldpunt bestaat pas sinds 2013, en werd opgericht na politieke ophef over een uitzending over sektes van Alberto Stegeman’s Undercover in Nederland. ‘Mensen hadden daarvoor geen idee dat sektes op dat moment actief waren in ons land,’ stelt Krijnen. Maar vanaf januari is Sektesignaal alweer verleden tijd.

Luisterend oor

Het meldpunt werd opgericht als luisterend oor. ‘Het merendeel van onze bellers zijn mensen uit de directe omgeving die gedrag zien veranderen, meestal als een soort radicaliseringsproces. Het gaat heel snel. Ze nemen ingrijpende en rigoureuze beslissingen, waarbij mensen uit de omgeving zeggen: ‘Twee jaar geleden zou iemand nooit zoiets gedaan hebben.’

Keiharde criminaliteit

Al snel schrikt het meldpunt van de zwaarte van de meldingen die ze binnenkrijgen. ‘Wij waren geen sekte-experts en we hadden geen idee wat ons te wachten stond, we waren zelf ook onervaren. (…) Maar wat we te horen kregen was keiharde criminaliteit. We kregen signalen over arbeidsuitbuiting, over financiële uitbuiting, over het onthouden van medische zorg, en over seksuele uitbuiting,’ aldus Krijnen.

‘We kregen concrete hulpvragen: ik ben hier bang voor, wat kan ik doen? Naar wie moet ik stappen om dit te stoppen?’ En dat zorgt ervoor dat de medewerkers van Sektesignaal meer willen doen dan alleen maar luisteren naar zorgen. ‘Wij kwamen in een lastig pakket want de feitelijke opdracht, bied een luisterend oor, was niet overeind te houden. We kregen eigenlijk zulke heftige verhalen en signalen binnen dat je niet tegen die mensen kan zeggen: bedankt en succes ermee,’ aldus Krijnen.

Onderzoek

Hoewel het meldpunt eigenlijk alleen een luisterend oor moet bieden, probeert Sektesignaal daarom toch opvolging te geven aan de heftige meldingen, en nemen ze zelf contact op met bijvoorbeeld de politie. ‘We doen na een melding vaak onderzoek in openbare bronnen om dan de politie of belastingdienst te attenderen en om ze een behapbaar brokje te geven,’ vertelt Krijnen.

Maar ondanks de ernst van de meldingen die het meldpunt binnenkrijgt, merkt Krijnen weinig interesse vanuit het ministerie van Justitie, dat de organisatie financiert. ‘We maken wel een jaarverslag, maar we rapporteren niet op inhoud aan het ministerie. Het is niet alsof we jaarlijks bij het ministerie zitten en zeggen: ‘We maken ons zorgen over dit of dat,’ helemaal niet.’

Bestaansrecht

En nu heeft het ministerie de subsidie voor de organisatie stopgezet. De laatste drie jaar is Sektesignaal via een amendement of een motie in de kamer gered. Maar inmiddels zijn we wel klaar met strijden. In de huidige vorm zijn we onvoldoende in positie om het verschil te maken.’

Sektesignaal wil alleen door als het meldpunt ook onderzoek kan doen en meldingen kan opvolgen. ‘We kunnen er nu niet uithalen wat erin zit. Als je dat wilt moeten we in de positie zijn dat we convenanten sluiten met politie, de belastingdienst, noem maar op. Het ministerie moet de aanjager zijn zodat die organisaties signalen van ons serieus oppakken. Want op dit moment zijn onze vertrouwenspersonen de meest gefrustreerde vertrouwenspersonen van Nederland. Die krijgen de mensen aan de telefoon die ze moeten gaan vertellen: ‘Wat heftig voor je. Ik ga mijn best doen om het signaal te verspreiden,’ maar als die mensen terugbellen is dat heel vaak niet gelukt.’

Per 1 januari 2020 stopt het meldpunt. En dat terwijl het nog nooit zoveel meldingen heeft gehad. ‘We hebben 101 dossiers tot en met vandaag. Het is meer dan ooit het laatste jaar. We stoppen op het hoogtepunt.’