Creepshotforum

Zo zien we op een online, openbaar forum videobeelden voorbijkomen van drie vrouwen. Aan de omgeving herkennen we dat deze beelden in de buurt van de Lijnbaan zijn gemaakt. De vrouwen schatten we een jaar of 25. De zon schijnt, de vrouwen zijn alle drie gekleed in een witte top met daaronder korte jeans. Een vrouw met donker haar en witte sportschoenen staat in het middelpunt van de camera. Ze wordt frontaal gefilmd en de camera, die verstopt zit in een rugtas, richt zich vooral op haar borsten. Minutenlang wordt dit slachtoffer gevolgd.

Dit is een voorbeeld van een creepshot. Het slachtoffer in kwestie kennen we niet en het blijkt lastig de identiteit te achterhalen. Slachtoffers weten meestal niet dat ze gefilmd worden en dat hun beelden vervolgens op fora en social mediakanalen, zoals Telegram, worden verspreid.

Oproep

Om in contact te komen met slachtoffers deden we een aantal weken geleden een oproep via Instagram en op onze website. Naar aanleiding van deze oproep hoorden we tientallen verhalen van vrouwen die dit ooit hebben zien gebeuren of zelf slachtoffer zijn geweest van creepshots.

Zo reageert een jonge vrouw via Instagram: "Ik heb dit meegemaakt toen ik samen met mijn vriend op een steiger lag te zonnen in het buitenland. Ik lag op mijn rug en had mijn knieën opgetrokken en voelde me op een gegeven moment een beetje ongemakkelijk. Toen ik opkeek bleek een paar meter voor ons een man (met vriendin aan zijn zijde) zijn camera van zijn telefoon op selfiestand te hebben, mega ver ingezoomd. Ik herkende mijn bikinibroekje erop. Hij maakte foto’s van tussen mijn benen. Mijn vriend had het op hetzelfde moment door. Tot op de dag van vandaag heb ik spijt dat ik er niet heen ben gegaan en hem heb aangesproken. Mijn vriend net zo. Maar we waren beiden zo verbouwereerd."

Gefotografeerd in de sauna

Een andere vrouw laat aan ons weten: "Ik heb dit wel eens meegemaakt toen ik 15 of 16 jaar was. Ik werd toen als vakkenvuller in een supermarkt van achteren gefotografeerd door een man. Hij is gepakt omdat hij het die dag bij meerdere meisjes heeft gedaan. Hij heeft hierna een winkelverbod gekregen."

En weer iemand anders vertelt dat ze samen met haar vriendinnen is gefotografeerd tijdens een saunabezoek. Eén van de vrouwen merkte op dat een man hen aan het fotograferen was. Het saunapersoneel werd hiervan op de hoogte gesteld en de man werd uiteindelijk aangehouden. "Thuis op zijn computer zijn nog veel meer beelden aangetroffen", aldus de tipgever.

Online seksuele intimidatie

50 procent van de jongeren heeft ooit een vorm van online seksueel misbruik en/of online seksuele intimidatie meegemaakt. Dat blijkt uit een recent rapport van Fonds Slachtofferhulp. Het gaat om zo’n 1,5 miljoen Nederlandse jongeren tussen de 12 en 25 jaar. Een creepshot is hier een voorbeeld van.

"We moeten anticiperen op meer nieuwe vormen van online seksueel misbruik", stelt Nathalie Gaal-Franse, beleidsadviseur bij Fonds Slachtofferhulp. "Ik denk dat we te lang dit soort misdrijven hebben gezien als een inbreuk op de privacy. Dat is het ook, maar het is ook een inbreuk op je lichamelijke en seksuele integriteit en dat maakt het een seksueel misdrijf."

Objectivering van mensen

"Het wordt steeds normaler gevonden dat beelden zonder toestemming gemaakt en verspreid worden”, zegt Gaal-Franse. “Op het moment dat je weet dat jouw creepshots op zo’n platform staan, kan het een ongelooflijk gevoel van angst geven. Wat gebeurt er met die beelden? Waar komen die beelden nog meer terecht?"

"Het is een objectivering van mensen en seksualisering", vervolgt ze. "Op het moment dat er een beeld van jou is gemaakt en dat wordt becommentarieerd, dan ben je in feite niet meer dan een lustobject geworden. Dat geeft ook het gevoel de regie over je eigen lichaam en je eigen seksualiteit kwijt te zijn. Het is voor slachtoffers vaak heel lastig om daarvan terug te komen en de regie over het eigen lichaam weer te pakken. We moeten gaan inzien dat ook de gevolgen gelijk kunnen zijn aan fysieke vormen van seksueel misbruik."

Sportscholen

In een eerder onderzoek van Pointer naar Onveilige Plekken in Nederland kwamen we erachter dat sportscholen een plek zijn die vrouwen soms vermijden, omdat ze zich daar niet op hun gemak voelen. Voor het onderzoek naar creepshots spreken we met Marlèna. Ze is een fanatieke sporter die regelmatig de sportschool in haar buurt bezoekt. "Het is een hele fijne sportschool en ik heb eigenlijk nooit last van mensen gehad hier. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik mij niet hier veilig voelde."

Toch gebeurde er iets in die fijne sportschool, wat ze van tevoren niet had verwacht. Ze werd stiekem gefilmd door een man. "Ik had al langer het vermoeden dat hij vrouwen aan het filmen of fotograferen was. Ik zag hem vaak met zijn telefoon richten op andere vrouwen. Maar omdat ik het niet zeker wist, heb ik er niets van gezegd."

Op een avond staat Marlèna op de loopband bij het raam van haar sportschool. Het is donker buiten en de lichten van de gym weerspiegelen in het raam voor haar. In diezelfde weerspiegeling ziet ze dezelfde man. "Ik dacht: waarom ben jij niet aan het sporten? Wat sta je daar te doen? Ik bleef hem in de gaten houden en ineens zie ik weer die telefoon omhooggaan, maar dit keer mijn kant op. Ik durfde me niet om te draaien en boos de worden, want dan was ook mijn gezicht in beeld. Je voelt je vies. Je walgt ervan, maar je valt ook een beetje stil in je lichaam. Een soort schokreactie, van: wow, is het nu echt wat ik zie? Zo kan je toch niet zijn? Dit kan niet, dit gebeurt niet, dacht ik."

Maar het gebeurde wel. Marlèna confronteert de man even later door haar camera op hem te richten. "Hij werd er heel ongemakkelijk van, maar ik bleef hem filmen. Ik dacht: als jij dit doet bij anderen en dit keer heb ik het echt zien gebeuren, dan ga ik het ook bij jou doen. Dit gaan we niet laten gaan. Ik was echt boos." Later zou de man een waarschuwing krijgen van de sportschool.

Slachtofferhulp

Wat kun je doen, als je erachter komt dat er creepshots van jou worden gedeeld? Nathalie Gaal-Franse: "Je kunt naar OffLimits stappen. Zij zijn het kenniscentrum op het gebied van online seksueel misbruik. Ze kunnen informatie geven en kunnen je zoveel mogelijk helpen om die beelden verwijderd te krijgen. Maar heb je nu ook bijvoorbeeld veel last van emotionele klachten? Slaap je slecht? Pieker je veel? Eet je minder goed? En kan je het bijvoorbeeld ook niet vertellen aan mensen in je omgeving? Weet dan dat je ook bij het landelijk Centrum Seksueel Geweld terechtkunt."

De video is vanaf nu te zien op het YouTube-kanaal van Pointer.