Onder bewind komen is zeer ingrijpend, horen we van advocate Saskia Fonds. Toch krijgen kwetsbare cliënten voor wie er zo’n verzoek ligt, niet meteen een advocaat toegewezen om hun belangen te behartigen. ‘Steeds vaker is het besluit al genomen, voordat de rechter de persoon überhaupt heeft gezien.'
We komen met Saskia Fonds in contact voor ons onderzoek Onder bewind in de Zorg. De Amsterdamse familierechtadvocate staat regelmatig mensen bij met psychische of gezondheidsproblemen voor wie een maatschappelijk werker van een instelling een verzoek tot onderbewindstelling indient. We zijn benieuwd wat zij tegenkomt in de praktijk.
Over wat voor situaties hebben we het?
‘Ik heb cliënten met psychische problemen waarvoor al een rechterlijke machtiging ligt voor gedwongen opname in een instelling. Een maatschappelijk werker besluit dan dat die persoon ook niet meer voor zijn financiële zaken kan zorgen en vraagt naast de gedwongen opname bewind aan. Maar ik heb bijvoorbeeld ook een cliënt met een verstandelijke beperking van wie de ouders de mentor zijn. De instelling waar hij zit, wil een andere mentor omdat ze dat makkelijker vinden. De ouders zijn namelijk nogal kritisch.’
Wat doet een mentor of bewindvoerder?
Curatele, bewind en mentorschap zijn maatregelen om mensen te beschermen die zelf niet goed beslissingen kunnen nemen. Bijvoorbeeld door een verstandelijke beperking, verslaving of dementie. Een bewindvoerder regelt de financiën voor iemand, een mentor regelt persoonlijke zaken. Een curator neemt beide onder zijn hoede; een client is dan bovendien handelingsonbekwaam.
Waar loop je tegenaan?
‘Ik merk dat mijn cliënten steeds vaker pas worden gehoord, nadat het besluit al genomen is. Soms is dat nodig, hoor. Ik heb bijvoorbeeld een cliënte die manisch was en al haar geld weggaf. Daar moet je snel bij zijn. Maar ik zie ook gevallen waarin die spoed helemaal niet nodig is. Dat deugt niet. Daarnaast vind ik dat iemand altijd een advocaat moet krijgen bij zoiets ingrijpends als onderbewindstelling of mentorschap in de zorg. Je raakt toch veel, zo niet alle, zeggenschap over je leven kwijt.’
Dat is niet altijd zo? Dat ze een advocaat krijgen?
‘Nee. Ik merk dat er steeds vaker provisioneel bewind wordt uitgesproken. Dat is een spoedverzoek waarbij het bewind of de curatele wordt uitgesproken voordat de betrokkene gehoord is. Het besluit is dan dus eigenlijk al genomen, voordat de rechter die persoon überhaupt heeft gezien. Daar is dan ook geen advocaat bij geweest.’
En dan komt er geen enkele rechtsbescherming bij kijken?
‘Dan kan ik later nog wel naar de zitting gaan, maar dan bereik ik hoogstens dat het een bewind wordt en geen curatele, wat een zwaardere maatregel is. Ik heb nog niet meegemaakt dat het dan afgewezen wordt.’
Hoe kan het beter?
‘Bij een gedwongen opname krijgt een persoon standaard een advocaat om zijn belangen te behartigen. Dat is bij wet geregeld. Bij een bewind of curatele zou dat wat mij betreft ook moeten. Nu moet de advocaat van die verwarde of zieke cliënt toevallig te weten komen dat er een verzoek tot bewind speelt, en zelf een toevoeging (verzoek tot betaling van de kosten zodat jouw advocaat verweer kan voeren, red.) aanvragen. Ik vind het slecht dat er zo weinig rechtsbescherming is.’
Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten. (www.fondsbjp.nl)
Nieuwsbrief
Meer weten? Abonneer je hier op onze nieuwsbrief. Dan sturen we je elke 2 weken de nieuwste artikelen.
