Er is nog veel onduidelijk over hoe schadelijk PFAS-stoffen zijn als je hier dagelijks mee werkt. Wel is duidelijk dat PFOS slecht in het lichaam wordt afgebroken en dat het bij herhaaldelijke blootstelling in het lichaam ophoopt, wat het immuunsysteem kan aantasten.

En dat is juist reden waarom Jean Debie, de voorzitter van de vakbond, wil dat mensen zich melden bij het ministerie van Defensie. "Mocht je dan eventueel ziek worden, dan staat het daar in ieder geval geregistreerd dat je gewerkt hebt met deze stof." Hij geeft aan dat de vakbond nog geen meldingen heeft gekregen van mensen die denken ziek te zijn geworden van het werken met PFOS. Bij Pointer heeft zich inmiddels wel de eerste persoon gemeld.

Personeel wist ook niets van verontreiniging

Pointer maakte eerder bekend dat 12 Defensieterreinen in Nederland ernstig zijn vervuild met PFOS, doordat er jarenlang gespoten is met PFOS-houdend blusschuim. Dat vliegbasis Gilze-Rijen was verontreinigd met de giftige stof wist Defensie al in 2013, maar dit werd niet met omwonenden gecommuniceerd. Hetzelfde geldt voor vliegbasis Leeuwarden, waar omwonenden begin dit jaar met het nieuws over de vervuiling werden verrast. Maar, ook het personeel van Defensie was hier niet van op de hoogte, geeft Debie aan.

Defensie: ‘gezondheidsrisico’s zijn gering’

In 2016 heeft het CEAG, de ARBO-dienst van Defensie zelf, een rapport geschreven over de mogelijke effecten van het werken met PFOS op de gezondheid van het personeel. Hierin staat dat 'door testen, gebruik en onderhoud' van PFOS-houdende blusmiddelen defensiepersoneel blootgesteld is aan PFOS, vooral via de huid en door inademing. Maar, de effecten op de gezondheid werden toen als 'zeer gering' omschreven. "Gezien het incidentele en kortdurende karakter van de werkzaamheden van defensiepersoneel met PFOS-verbindingen worden de gezondheidsrisico's voor defensiepersoneel zeer gering ingeschat", is te lezen in het rapport.

Wantrouwiger door chroom-6

Debie geeft aan dat niet alle personeelsleden deze conclusie voor waar aannemen. Hij heeft de afgelopen tijd een aantal personeelsleden gesproken die voor de brandweer hebben gewerkt op de defensieterreinen, toen er nog gebruik werd gemaakt van PFOS-houdend blusschuim. Deze mensen, zo geeft hij aan, zijn in de afgelopen tijd wantrouwiger geworden. "Dat komt door de affaire met de stof Chroom-6. Toen zei Defensie in eerste instantie ook: het doet weinig met je gezondheid. Maar dat bleek hartstikke giftig."

Uiteindelijk werd bij chroom-6 na jaren duidelijk dat personeelsleden tientallen jaren risico gelopen hebben op blootstelling aan de kankerverwekkende stof in verf. Uiteindelijk heeft de staatssecretaris excuses gemaakt en kwam er smartengeld voor slachtoffers en nabestaanden.

Personeelsleden gaat het niet alleen om het werken met PFOS-houdend blusschuim. Ook de pakken waarin ze werken bevatten PFAS waardoor ze water- en vuilafstotend zijn en brandvertragend. Via de huid kan PFAS ook opgenomen worden in het lichaam.