Wie denkt aan een woonplaats met de Veluwe naast de deur, denkt waarschijnlijk eerder aan frisse lucht dan aan luchtverontreiniging. Toch scoort Ede relatief slecht op luchtkwaliteit. Met name door de hoge uitstoot van fijnstof. Wat zijn hiervan de oorzaken, en welke gevolgen heeft het op de levens van inwoners met een kwetsbare gezondheid?
Meerdere oorzaken voor slechte lucht
Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor de slechte Edese luchtkwaliteit. Zo is Ede aan de zuidkant ingesloten door twee snelwegen, de A12 en A30. Aan de noordkant komt juist veel fijnstof vanaf agrarische bedrijven die zich tussen Ede en Barneveld bevinden. Een andere grote factor is houtstook. Dan gaat het niet over de drie biomassacentrales die in Ede staan, maar over houtkachels bij mensen thuis. In heel Nederland zijn houtkachels verantwoordelijk voor maar liefst 23 procent van alle fijnstofuitstoot, en daarmee vormen ze de grootste luchtvervuiler. Een open haard twee uur laten branden staat gelijk aan 1100 kilometer rijden met de auto, berekende de Vlaamse Milieumaatschappij. Dat is ongeveer de afstand van Ede naar Wenen.
Geen schone lucht in Gelderland
Niet alleen in Ede ademen inwoners ongezonde lucht in. In heel Gelderland geldt dat de luchtkwaliteit allesbehalve optimaal is. Zo stelde de GGD vorig jaar dat niemand in Gelderland in de schone lucht woont. Hierdoor leven inwoners van Gelderland gemiddeld 11 maanden korter, want een slechte luchtkwaliteit kan leiden tot hart- en vaatziekten en longaandoeningen.
KRO-NCRV bracht in beeld hoe hoog de fijnstofuitstoot is in jouw buurt. Wil je weten hoe schoon de lucht in jouw straat en zelfs bij jouw huis is? Je ontdekt het hier.
Kunnen we niet meer gezellig bij de open haard?
Als open haarden en houtkachels zo slecht zijn voor de luchtkwaliteit, moeten we dan stoppen met stoken? Een verbod lijkt moeilijk te handhaven, maar er zijn ook andere opties. Zo is er een stookalert vanuit het RIVM, waarin houtstook wordt afgeraden bij slechte weersomstandigheden of wanneer de luchtkwaliteit op dat moment al slecht is. Gemeente Utrecht probeert met een subsidie mensen te stimuleren om hun houtkachel de deur uit doen. En er bestaan filters die de uitstoot van kachels verminderen, al is Stichting Houtrookvrij sceptisch over de effectiviteit van deze filters.
In gesprek met de wethouder over houtstook
In de Edese gemeentepolitiek lijkt houtstook nog een onderbelicht thema. Morgen hoor je in de radio-uitzending van Pointer hoe wethouder Versteeg omgaat met dit vraagstuk. Ede tekende in 2020 het Schone Lucht Akkoord, dus de vraag is: pakt Ede de uitstoot van fijnstof door houtstook wel genoeg aan? Daarnaast gaat Pointer in gesprek met een Edese inwoner die door de slechte luchtkwaliteit vanwege zijn COPD bijna niet meer buiten kan komen, en licht de GGD toe wat een slechte luchtkwaliteit precies met je doet. Je hoort het in de uitzending op NPO Radio 1.
Henk van Suffelen vertelt over de gevolgen van een slechte luchtkwaliteit op zijn COPD
Uit onderzoek blijkt dat mensen met een longziekte uiteenlopende klachten ervaren wanneer de luchtkwaliteit slecht is. Denk aan klachten als benauwdheid, hoesten en een verminderde longfunctie. Van Suffelen woont in de Edese wijk Rietkampen, die ingesloten ligt door de A30 en A12. Hij heeft COPD en kan regelmatig niet naar buiten door de slechte luchtkwaliteit. Verslaggever Rik Bronkhorst van Omroep Gelderland ging bij hem langs.
Deze publicatie komt voort uit een samenwerking tussen Pointer, Bureau Spotlight en Omroep Gelderland. De gehele maand februari werken zij samen in het kader van de Pointer pop-up redactie in Ede.
