Een maagverkleining is de enige wetenschappelijk bewezen methode om van morbide obesitas af te komen. Maar hoe succesvol de behandeling in de verschillende ziekenhuizen in Nederland is, is volstrekt onduidelijk. Lang niet alle patiënten die een maagverkleining worden meegenomen in de cijfers, wat een vertekend beeld geeft van de resultaten per ziekenhuis. Dat blijkt uit ons onderzoek Obesitas waar de uitzending van vanavond over gaat.
Ieder jaar krijgen 12.000 mensen in Nederland een maagverkleining. De operatie wordt vergoed door de basisverzekering, als patiënten zwaar overgewicht hebben. In het eerste jaar na de operatie valt bijna iedereen heel veel af, maar de beschikbare cijfers van het succes op lange termijn kloppen niet.
Gewichtsverlies na een paar jaar
Om te bepalen of een maagverkleining succesvol is, wordt onder andere gekeken hoeveel iemand na verloop van tijd afvalt. Simpel gezegd: als je na een paar jaar nog steeds meer dan twintig procent van je gewicht kwijt bent, dan ben je in de statistieken een succes.
Maar in de succescijfers van 2018 is te zien dat er gigantisch verschillen bestaan in hoeveel patiënten afvallen per ziekenhuis. Die cijfers zijn te vinden in het transparantieregister. Bijvoorbeeld: bij het Máxima MC in Veldhoven zouden maar 33 van de 100 patiënten goed afvallen, drie jaar na de operatie. Terwijl dat getal bij andere ziekenhuizen boven de 80 van de 100 ligt.
Ook het Máxima ontkent dat maar zo weinig mensen goed afvallen na een behandeling in hun ziekenhuis. Volgens hun zou er een fout gemaakt zijn bij het aanleveren van hun cijfers, waardoor ze als het slechtste ziekenhuis uit de bus komen. Bij nadere bestudering, blijkt volgens het ziekenhuis juist dat 88 van de 100 patiënten goed afvalt na drie jaar.
Onbetrouwbare cijfers
‘Met de getallen na drie jaar kun je op dit moment helemaal niets’, aldus chirurg Wouter Venig van het Rijnstate ziekenhuis. Ook Rob Liem, chirurg in het Groene Hart ziekenhuis en voorzitter van de werkgroep die over de cijfers gaat, geeft toe: ‘De uitkomsten zijn nog niet betrouwbaar.’
Als de cijfers wel zouden kloppen, zou er iets heel geks aan de hand zijn. Dat zou namelijk betekenen dat er ziekenhuizen in Nederland zijn waarbij de operatie amper iets oplevert qua gewichtsverlies. r blijkt iets geks aan de hand.
Wie doet het het beste?
Na een maagverkleining is het de bedoeling dat je in ieder geval de eerste vijf jaar na de operatie ieder jaar op controle komt. Ziekenhuizen waarbij veel mensen niet meer op controle komen na een paar jaar, worden in die cijfers streng gestraft. Er wordt namelijk vanuit gegaan dat iedereen die niet meer op controle komt, niet is afgevallen.Het kan dus lijken alsof er ziekenhuizen zijn die het twee of drie keer zo goed doen als anderen, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is.
De cijfers worden op dit moment gepubliceerd op overheidswebsites en gebruikt voor successcores op ziekenhuischeck.nl. Daarnaast is er een dashboard ontwikkeld waarbij chirurgen in de spreekkamer aan patiënten kunnen laten zien hoe ze zich verhouden tot het landelijk gemiddelde.
Succes op lange termijn ook in toekomst onduidelijk
Om te voorkomen dat ziekenhuizen veel slechter uit de bus komen dan werkelijk zo is, wordt dit jaar op een nieuwe manier naar het succes gekeken. Ziekenhuizen gaan alleen nog maar kijken naar mensen die nog wel op controle komen. Mensen die afhaken, worden niet meer meegeteld. Dat zorgt voor een totaal ander beeld van de operatie: namelijk dat gemiddeld 88% van de patiënten goed afvalt.
Volgens Elkse van de Berg, directeur van Novarum (red: Centrum voor eetstoornissen), is dat echter ook niet eerlijk. ‘Dat is wetenschappelijk onjuist,’ vertelt ze ons. Bijvoorbeeld: In de cijfers van 2018 wordt alleen maar gekeken naar 41% van de mensen die de operatie ondergaan. Dat zijn de mensen die ieder jaar nog trouw op controle komen. Van de meerderheid van de patiënten weet niemand dus op dit moment hoe ze er aan toe zijn. Door die mensen buiten te beschouwing te laten, bestaat de kans dat er een verkeerd beeld ontstaat van de cijfers.
Uit internationaal onderzoek blijkt dat zo’n 75% van de mensen die een maagverkleining ondergaan uiteindelijk langdurig veel gewicht verliezen. Ook problemen zoals diabetes en een hoge bloeddrukd worden bij veel mensen opgelost. Maar hoe dit zit bij Nederlandse ziekenhuizen blijft voorlopig onduidelijk. De werkgroep van chirurgen die de operatie uitvoert, geeft aan hard aan het werk te zijn om een betrouwbaarder beeld te kunnen geven.
