“De normale samenleving komt niet snel terug”, waarschuwde premier Rutte woensdagavond tijdens een persconferentie. Alle sectoren moeten plannen maken voor een anderhalve meter-samenleving. Voor ons onderzoek Cultuurcrisis vroegen we de theaterdirecteuren uit Eindhoven en Amersfoort naar hun ideeën.
De rest van dit concert- en theaterseizoen is verloren, daar zijn Wim Vringer (Muziekgebouw Eindhoven) en Harold Warmelink (Flint Theater in Amersfoort) het wel over eens. Ze verwachten beiden niet dat de zalen na 1 juni weer worden geopend. Achter de schermen wordt keihard gewerkt aan het zoveel mogelijk beteugelen van deze coronacrisis. En dat betekent onder meer het verplaatsen van voorstellingen en concerten naar het nieuwe theaterseizoen.
Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis voor de cultuursector?
Festivals gaan niet door of staan op losse schroeven, theaters zijn gesloten en duizenden zzp’ers zitten zonder werk en inkomen. Zo raakte geluidstechnicus Maurits vorige maand in één klap al z’n opdrachten kwijt. Cultuurminister Van Engelshoven maakte woensdag bekend dat de sector een steunpakket van 300 miljoen euro krijgt. Maar is dat voldoende?
In Eindhoven zijn ongeveer 90 optredens deze maanden afgelast. Het is inmiddels gelukt om 70 procent daarvan te verplaatsen naar volgend seizoen. In Amersfoort moet voor 61 voorstellingen en concerten en 35 congressen een nieuwe datum worden gevonden. Ook daar is het dus puzzelen geblazen.
Het is onvermijdelijk dat een deel van de voorstellingen definitief wordt geschrapt. Maar voor beide podia geldt: het wordt een bomvol najaar. Althans, als de deuren weer open kunnen vanaf september. Volle zalen zullen ze dan nog niet trekken, want het lijkt steeds reëler dat ze rekening moeten gaan houden met de norm van anderhalve meter afstand.
Veel minder stoelen
“Wij hebben al een beetje zitten rekenen”, vertelt Vringer. “Normaal beschikt ons muziekgebouw over 1.250 stoelen. Dat aantal zal terug moeten naar 350 om ons aan die anderhalve meter te houden. Dat heeft een enorme impact op onze programmering, los van ons economische model.’
In Amersfoort verwacht directeur Warmelink 200 van de 800 stoelen te kunnen gebruiken. “Daar zijn de voorstellingen natuurlijk niet op berekend. Denk aan de doorlopende personeelskosten, de lagere horecaomzet. Er moeten totaal nieuwe deals met de producenten worden gemaakt om break-even te kunnen draaien. We hoeven geen winst te maken, maar de kosten moeten wel gedekt zijn.”
En dan hebben we het nog niet gehad over de impact van de anderhalve meter-maatschappij voor de makers van de voorstelling of het concert. Een symfonieorkest met 80 musici op het podium: onmogelijk. Een dansvoorstelling op anderhalve meter: niet te doen. Een popconcert dan? Wat doet dat met de beleving in een halflege zaal? “Er zullen totaal andere voorstellingen moeten worden gemaakt. Dat zal voor komend seizoen waarschijnlijk niet meer lukken”, zegt Warmelink. Hij denkt dat voorstellingen worden teruggetrokken.
Beide directeuren vrezen daarnaast dat ook bezoekers terughoudend zullen zijn met het bezoeken van een voorstelling of concert. Durven zij nog met zo’n grote groep in een zaal samen te komen? Is de drempel om te komen niet te hoog?
Looproutes
Toch ontkomen de theaters er niet aan verschillende scenario’s te onderzoeken. Vringer: “Vooral het in- en uitgaan van de zaal is ingewikkeld. Wat worden de looproutes? Hoe gaat het bij de toiletten en de garderobe? Wat doen we bij de toegangsdeuren? Het wordt een logistiek strakke operatie.”
“Die praktische zaken zijn wel te regelen”, denkt Warmelink. “We moeten de publieksstromen goed in kaart brengen en wellicht iemand bij de wc’s zetten om dat goed te organiseren.” Grotere zorgen maakt hij zich over de producenten. “Kunnen zij hun voorstellingen zo aanpassen dat ze aan de nieuwe norm voldoen? En is het voor hen financieel haalbaar als er veel minder kaarten beschikbaar zijn?”
Wat kan er nog wel?
Nu veel internationale artiesten voorlopig niet zullen komen, verwacht Vringer dat er vooral Nederlands geprogrammeerd zal worden. “Kleine ensembles, singer-songwriters, piano recitals, dat is straks wel mogelijk.” In Flint Theater is komend seizoen een muziekfestival. Ook dat lijkt door te kunnen gaan, zij het met minder mensen in de zaal.
Daarnaast wordt nagedacht over nieuwe vormen. Vringer: “We denken aan een soort Ikea-looproute met mini concertjes verspreid over het gebouw. Daar kan je de grote zaal dan ook in betrekken. We willen namelijk de verbinding houden met het publiek. Alle livestreams zijn de mensen op een gegeven moment ook wel zat.”
