Op een bedrijventerrein in Doetinchem staan zo’n 1300 containers brandblusschuim met PFAS: giftige stoffen die vrijwel niet afbreken in het milieu. De vaten lekken, de vloeistof sijpelt in de grond, en in de appels van nabije bomen is het gif al aangetroffen. Follow the Money en De Monitor reconstrueren hoe het zover kon komen: met een opportunistische ondernemer, een gedupeerde terreineigenaar en falende toezichthouders.
Dit artikel is geschreven door Mira Sys en Birte Schohaus van Follow the Money.
Op een zonnige aprilmorgen in 2019 begint Reinoud Arts op zijn bedrijfsterrein in Doetinchem te slepen met grote containers, elk gevuld met 1000 liter schadelijke vloeistof. Met een heftruck laadt hij zeventien containers in een speciaal gehuurde vrachtwagen en rijdt ermee naar een ander terrein, zo’n vijfhonderd meter verderop. Daar dumpt hij ze midden op de oprit. Dat mag niet, zegt de snel opgetrommelde politie. Daar hebt u geen vergunning voor.
"Een milieudelict", oordeelt Rienko Rutgers, de eigenaar van de containers.
"Een wanhoopsdaad", zegt Reinoud Arts.
Om te begrijpen hoe Arts tot zijn wanhoopsdaad kwam, moeten we tien jaar terug in de tijd, naar dinsdag 4 mei 2010. Op die dag krijgt Rienko Rutgers van Rutgers Milieu bv een vergunning om water met blusschuim op te slaan op een bedrijfsterrein dat hij huurt van Reinoud Arts. Maximaal 10.000 kg mag hij er neerzetten, bij elkaar zo’n tien grote vaten.
Rutgers, eerder werkzaam in de afvalverwerking, heeft via zijn hobby bij de vrijwillige brandweer blusschuim leren kennen als een afvalproduct dat nog niet op een degelijke manier kan worden gerecycled. Nu ruikt hij een zakelijke kans: hij is ervan overtuigd dat hij van blusschuim een ‘grondstof’ kan maken. Iets dat hem, naar eigen zeggen, eerder ook lukte met bluspoeder.
Met schuim is Rutgers nog niet zover, ook al bluft hij op zijn website van wel:
"Blusschuim bestaat bijna altijd uit water en een schuimvormende middel. Bij Rutgers hebben we een systeem ontwikkeld waarbij beide componenten weer worden gescheiden. Hierdoor houden wij schoon water over en het schuimvormend middel. Beide componenten kunnen wij weer als grondstof of als gereed product gebruiken. [...] Wij hebben de oplossing voor zowel blusschuim als bluspoeder waarbij deze voor 100% kan worden gerecycled."
Tien jaar later zegt Rutgers over de claim op zijn website: "Dat was misschien niet zo handig geformuleerd."