Er bestaat een kans dat er in de onderhandelingen over een nieuw pensioenakkoord overeenstemming bereikt wordt over een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers. ‘Maar dat zou een hele slechte zaak zijn,’ reageert sociaal ondernemer Roos Wouters van De Werkvereniging, op ons onderzoek Zelfstandigen zonder verzekering. Ze is een petitie gestart tegen een verplichte aov en heeft inmiddels ruim 1850 handtekeningen.
De Werkvereniging is een belangenplatform voor modern werkenden, waaronder ook zzp’ers. Het belangrijkste bezwaar van Wouters tegen de verplichte zzp-verzekering is dat het indruist tegen een fundamentele verandering die al langer gaande is op de arbeidsmarkt. ‘Vroeger was iemand werkgever, werknemer of zelfstandige. Tegenwoordig loopt dat steeds meer door elkaar; werknemers die ‘bijklussen’ als zzp’er bijvoorbeeld.’ Volgens haar vragen deze hybride loopbanen om zekerheden die zijn gekoppeld aan het individu, in plaats van aan een arbeidsrelatie.
We moeten geen verdieping willen bouwen op het huis van de sociale zekerheid terwijl de fundering verzakt
Stelsel moet meebewegen
‘Het wordt tijd voor een stelsel dat met mensen meebeweegt. We moeten geen verdieping willen bouwen op het huis van de sociale zekerheid terwijl de fundering verzakt. Het is gebouwd voor de werknemer. Daar is alles heel goed voor geregeld.’ Maar met de enorme groei van het aantal zelfstandigen in Nederland zijn er steeds minder mensen die in dit ‘hokje’ passen. ‘We hebben een hokje uit de 19e eeuw, de industriële revolutie, en daar proberen we mensen uit de 21e eeuw in te persen. En dat is problematisch, want dat past niet. Terwijl zzp’ers, of mensen met hybride banen, zich ook goed moeten kunnen verzekeren tegen ziekte of arbeidsongeschiktheid.’ Maar een verplichte verzekering is volgens haar niet de manier.
Dubbele kosten
Dat zou voor veel zzp’ers eerder een last zijn dan een oplossing, stelt ze. ‘Veel zzp’ers hebben andere alternatieve manieren gevonden om zichzelf te beschermen tegen ziekte of arbeidsongeschiktheid. Manieren die veel populairder zijn dan de producten van de verzekeringsindustrie.’ Als voorbeeld noemt ze broodfondsen of vrij besteedbare reservepotjes voor de eerste periode van ziekte. ‘Als de arbeidsongeschiktheid langer duurt, spreken ze hun eigen vermogen aan, in de vorm van hun onderneming, beleggingen of eigen woning.’ Een verplichte verzekering betekent volgens haar voor veel zelfstandigen een dubbele verzekering tegen dubbele kosten. ‘Sommige zzp’ers duw je daarmee letterlijk de armoede in.’
Vangnet voor alle werkenden
Wouters pleit voor een radicale verandering van het systeem om alle werkenden in Nederland, ongeacht de contractvorm, een veilige, solide ‘fundering’ te geven. Een vangnet in geval van ziekte en arbeidsongeschiktheid. ‘Er worden nu ouderwetse oplossingen op ouderwetse problemen geplakt. Daarmee raakt iedereen verder van huis. Maar als je de zekerheden nu eens koppelt aan het individu en niet aan de contractvorm, dan ben je van het hele gelazer af.’ Ook in de Kamer wordt naast de mogelijkheid van een verplichte verzekering voor zzp’ers gesproken over een grondige wijziging van het stelsel. Maar volgens PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk mag dat geen reden zijn om alle andere en vooral snellere oplossingen, zoals een verplichte zzp-verzekering dan maar achterwege te laten. ‘Je moet daarnaast ook nú een pleister plakken. Om te voorkomen dat ondernemers de komende jaren onnodig groot gevaar lopen.’
Op de hoogte blijven?
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek, schrijf je dan hier in voor onze nieuwsbrief. Dan stuur ik je elke 2 weken een update met de laatste artikelen.
