“Ik vind dat het soms de spuigaten uitloopt; werkgevers houden zich niet aan de regels. En als je er iets van zegt, is daar het gat van de deur”. Het is een reactie van Annette*, moeder van een trucker. We bellen haar voor ons onderzoek naar arbeidsomstandigheden van vrachtwagenchauffeurs. “Mijn zoon vertrekt ‘s morgens om drie uur en is dan ‘s avonds om tien uur pas weer terug. De volgende ochtend moet hij ook weer vroeg beginnen. Aan het einde van de week loopt hij op zijn tandvlees.”
“Mijn zoon is een geboren vrachtwagenchauffeur”, vertelt Annette als wij haar spreken. “Hij is een echte autofanaat, hij wil dit gewoon heel graag.” Annette vindt dat de planningen bij dit soort bedrijven veel te strak worden gemaakt, waardoor vrachtwagenchauffeurs, waaronder haar zoon, gedwongen worden om de rij- en rusttijdenwet te overtreden. “Als ze nu een uitdraai zouden maken van zijn pasje, dan kan hij niet meer rijden.” Dat pasje zit in de zogenoemde tachograaf, een apparaat dat registreert wanneer een vrachtwagen stilstaat en kan worden gebruikt om te controleren of een chauffeur zich houdt aan de rij- en rusttijdenwet.
Rij- en Rusttijden:
Als je als chauffeur van een vrachtwagen of touringcarbus werkt, dan geldt een maximum voor de dagelijkse, wekelijkse en tweewekelijkse rijtijd. Ook moet je dagelijkse en wekelijkse rust nemen. In deze periode mag je niet werken of beschikbaar zijn.
Lange werkweken, weinig pauze
Annette vertelt over de werkweek van haar zoon: “Dagen van achttien uur zijn geen uitzondering, de volgende dag mag je om zes uur ‘s ochtends weer klaarstaan. Hij komt niet aan de verplichte uren nachtrust. Een lang weekend per twee weken is er vaak ook niet bij (terwijl dat volgens de wet verplicht is, red.). In je verplichte pauze moet je laden en lossen. Of hij komt in een file terecht. Dan moet hij toch gewoon volgens de planning alle ritten rijden, ook al gaat hij dan over zijn tijden heen.”
Volgens Annette heeft het geen zin om hier tegenin te gaan. “Als je er iets van zegt, dan kun je vertrekken. Ze zeggen: je komt hier werken, je neemt het maar zoals het is en anders stap je maar op.” Annette vervolgt: “Ik ben in staat om naar zijn werkgever te bellen, dat kan niet, maar zo behandel je mensen niet. Het gaat puur om het geld. De chauffeurs zijn maar bijzaak.”
Deel jouw ervaring
Ben jij vrachtwagenchauffeur of werkgever in de transportsector en herken je je in dit verhaal of juist helemaal niet? We horen graag jouw ervaring met planning, werktijden en de rij- en rusttijdenwet. Laat het ons weten!
Door coronacrisis minder inspecties
Volgens Annette zou er veel meer gecontroleerd moeten worden. “Mijn zoon heeft nog nooit een boete gehad, hij heeft zelfs nog nooit een controle gehad.” Handhaving van de rij- en rusttijdenwet ligt in handen van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Als we om een reactie vragen laat een woordvoerder weten: “Het toezicht van de ILT richt zich op eerlijk en veilig wegtransport. De ILT handhaaft structureel op de regels voor arbeids-, rij- en rusttijden met als doel: het tegengaan van concurrentievervalsing in de transportsector, het waarborgen van de veiligheid, gezondheid en het welzijn van chauffeurs én de veiligheid van andere weggebruikers. Echter, de coronacrisis heeft grote impact gehad op de werkzaamheden van de ILT. Een deel van het toezicht heeft op afstand plaats kunnen vinden, maar het aantal inspecties ter plaatse is de afgelopen maanden fors lager geweest. Tijdens de intelligente lockdown waren alle inspecties ‘buiten’ geannuleerd met uitzondering van inspecties naar aanleiding van incidenten en specifieke risico’s. Inmiddels heeft de ILT de fysieke inspecties opgestart. De meeste inspecties op locatie worden weer uitgevoerd, tenzij er belemmeringen zijn doordat 1,5 meter afstand houden niet kan.”
“Dit gebeurt bij een derde van de bedrijven”
Henri Gulickx, voorzitter van Transport Belangen Vereniging Nederland (TBVN) herkent het verhaal van Annette. “Chauffeurs worden misbruikt door hun werkgever. Ze worden vaak onder druk gezet om de rij- en rusttijdenwet te overtreden. Ik denk dat dit bij een derde van de bedrijven gebeurd.” Neem de verplichte pauze. Gulickx: “Chauffeurs moeten laden en lossen terwijl ze eigenlijk moeten pauzeren, maar er wordt aan het einde van de week wel anderhalf uur afgetrokken van je loon. Als je er iets van zegt, kun je oprotten.”
Voor de verplichte nachtrust van negen of elf uur geldt volgens Gulickx ook dat veel chauffeurs dat niet halen. “Dan ben je aan het einde van je dienst klaar in ‘s Hertogenbosch maar dan moet je nog naar Breda rijden waar je woont. Dan gaat er al drie kwartier van je rust af. Dan ga je thuis douchen en een hapje eten. Wat houdt een chauffeur nou aan slaapuren over? En dat is dan dag in, dag uit zo.”
Ook Gulickx ziet een oplossing in meer handhaving door de ILT.
*Annette is een gefingeerde naam, volledige naam op de redactie bekend
