Voor ons onderzoek Giftige Grond, een samenwerking tussen De Monitor en Follow The Money, brachten we vorige week een bezoek aan Reinoud Arts, eigenaar van een bedrijventerrein in Doetinchem. Hij verhuurde zijn grond aan een bedrijf dat oude brandblusapparaten wilde recyclen, maar kwam uiteindelijk zelf met de rommel te zitten. De huurder ging failliet en liet 1.300 vaten van duizend liter achter, gevuld met oud brandblusschuim. Het grootste probleem: de vaten begonnen te lekken.
Het oude blusschuim bevat namelijk PFAS: stoffen die nauwelijks af te breken zijn en schade aanrichten als ze in het milieu of ons lichaam terechtkomen.
Nog even kort: wat zijn PFAS?
PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) zijn een familie van ruim vierduizend soorten chemische stoffen (waaronder PFOS, PFOA en GenX) die bestaan uit fluor-koolstofverbindingen. Het doel: producten hittebestendig en water- en vetafstotend maken. Het wordt gebruikt in een enorme hoeveelheid alledaagse producten: van vuilafstotende of brandwerende tapijten tot make-up en zonnebrandcrème, van regenjassen tot cupcakevormpjes en van pizzadozen en frietbakjes tot pannen met een anti-aanbaklaag. En niet te vergeten: blusschuim.
Totaalverbod
Hoewel het gebruik van PFAS in blusschuim (en in het algemeen) sinds kort flink ter discussie staat, wordt het al sinds de jaren zestig gebruikt om producten hittebestendig en water- en vetafstotend te maken, waaronder blusschuim. De fluor-koolstofverbindingen (PFAS) zorgen ervoor dat het schuim bestand is tegen extreme hitte en beter schuimt, waardoor het beter dampen onderdrukt en goed uitvloeit.
Op dit moment wordt door de Europese Commissie onderzocht of een totaalverbod op PFAS-houdend brandblusschuim haalbaar is, maar tot nu toe lijkt er nog geen goed (genoeg) alternatief te zijn dat geschikt is voor elk type brand.
Opruimen
Heel handig dus, die PFAS. Maar hoe ruimen we het eigenlijk op? Alleen in Doetinchem ligt al 1,3 miljoen liter PFAS-houdend brandblusschuim opgeslagen waar al jaren niets mee gedaan wordt. Dat zet ons aan het denken: hoe groot is de markt in brandblusafval eigenlijk? En waar komt ons afgedankte blusschuim uiteindelijk terecht?
“Volgens de onderhoudsnorm moet het premix blusschuim dat in brandblussers zit elke vijf jaar worden vervangen,” vertelt Jasper Abelman van keuringsinstituut KIWA. “De inhoud is een mix van water en schuimvormende middelen (vaak PFAS-houdend, red.) en op den duur tast het water de kwaliteit van het schuim aan, daarom moet het elk vijfde levensjaar worden ververst. Het brandblusapparaat zelf kan twintig jaar mee.”
Op de website van Brandbeveiligingshop valt te lezen dat brandblussers die hun houdbaarheidsdatum hebben overschreden gerecycled moeten worden als klein chemisch afval. Je brengt ze naar de milieustraat of geeft ze mee aan een afvalverwerkingsbedrijf. Maar wat gebeurt er daarna mee?
