Toen Willemijn lid werd van een studentenvereniging in Groningen, woonde ze nog bij haar ouders in Friesland. Als ze naar een feest wilde moest ze of de laatste bus pakken, of een slaapplek regelen. Een jongen van de vereniging bood haar een slaapplek aan, maar ze twijfelde. “Ik merkte dat hij mij leuk vond, maar ik zag het niet zo zitten dus ik wees hem af. Voor mijn gevoel vrij duidelijk.”
Ze zegde pas toe, toen hij beloofde dat hij niet met haar naar bed wilde en niks verwachtte. Ze kon gewoon blijven logeren.
Toen ze bij hem thuiskwam, was ze erg moe en ze ging meteen slapen. Midden in de nacht werd ze ineens wakker. De jongen lag naast haar, en hij zat met zijn vingers in haar vagina. “Ik was nog een beetje vaag van de alcohol, dus ik besefte niet helemaal wat er gaande was. Ik draaide me om en toen stopte het wel. Ik negeerde het maar en viel weer in slaap.”
De volgende dag werd ze wakker, ze kletsten nog wat en daarna fietste ik naar huis. “Pas toen ik op de fiets zat vroeg ik me ineens af wat er allemaal gebeurd was.”
Oproep
Pointer doet de komende tijd onderzoek naar seksueel overschrijdend gedrag bij studentenverenigingen. Als je tips hebt, of als je je verhaal met ons wil delen, neem dan vooral contact op. We zijn op zoek naar slachtoffers, maar ook naar (oud)bestuursleden en vertrouwenspersonen van studentenverenigingen en daders. Reageren mag anoniem.
Hoge aantallen
Volgens onderzoek van I&O Research in opdracht van Amnesty International krijgt 20% van de Nederlandse studenten tijdens hun studie te maken met seksueel overschrijdend gedrag (30% van de vrouwen, 10% van de mannen). 9% van de vrouwelijke studenten krijgt te maken met verkrachting.
Met enige regelmaat komen er studentenverenigingen in het nieuws omdat er sprake was van seksueel overschrijdend gedrag. Vaak zijn dat corps verenigingen: grote verenigingen met een strenge hiërarchie en zwijgcultuur. Neem de bangalijsten van Vindicat uit Groningen, of het diner van A.S.C./A.V.S.V. uit Amsterdam. Daar werden vrouwen uitgemaakt voor hoer, sperma-emmers en nog erger.
Toestemming werd nooit gevraagd
Maar ook bij kleinere verenigingen gaat het mis.
Willemijn is lid van een veel kleinere studentenvereniging. Dezelfde als waar Lisa een tijd lid van was. Lisa vertelt dat de sfeer er heel anders is dan bij een corps.
“Het was er heel open, Dat was bijvoorbeeld heel fijn als je LGBTQ+ was, want er werd absoluut niet moeilijk over gedaan”. Maar er waren ook kanten aan die ‘openheid’ die ze minder prettig vond. Op de vereniging werd bijvoorbeeld heel veel gezoend. “Dat vond ik soms best leuk, maar het gebeurde ook wel dat mannen me begonnen te zoenen terwijl ik daar helemaal niet op zat te wachten.” Toestemming werd er eigenlijk nooit gevraagd.
Lisa vond het moeilijk om aan te geven wanneer iemand over haar grenzen ging. “Het moest allemaal een beetje, en je ging daar dan in mee, maar het was niet altijd even prettig.”
Ze merkte ook dat er oudere, mannelijke leden waren die vaak achter meisjes aanzaten die nog maar net waren begonnen met studeren. Toen ze 18 was, was er bijvoorbeeld een jongen van 24 die op de vereniging de hele tijd achter haar aan liep. “Een vriendin van me ging er dan vaak tussen staan. Ik snapte ook niet waarom hij dat deed, want het was volgens mij wel duidelijk dat ik hem niet wilde.”
Op zoek naar hulp
Eén van de bestuursleden van haar vereniging had de functie vertrouwenspersoon. Lisa twijfelde een tijd lang of ze een melding moest maken, maar heeft het uiteindelijk niet gedaan. Inmiddels is ze geen lid meer.
Willemijn, deed dat wel. Vlak na het incident met de jongen die aan haar zat terwijl ze sliep, stapte ze naar de vertrouwenspersoon. “Ik ging er heel blanco in. Ik dacht: hij weet vast wel hoe je hier mee om moet gaan.” Dat bleek niet het geval. Hij zei dat Willemijn eventueel naar de politie kon gaan, maar dat vond ze veel te heftig. Hij bood geen hulp aan en zei ook niet dat er consequenties zouden zijn voor de dader. Wel vroeg hij aan het einde van het gesprek of ze nog gezellig met hem over de vereniging wilde roddelen.
Onervaren
Studentenverenigingen worden geleid door studenten zelf, en ook de vertrouwenspersonen zijn vaak studenten. Op de meeste verenigingen doe je een jaar bestuur, en geef je dan de fakkel door aan de volgende. Vaak is het de eerste keer dat iemand zoveel verantwoordelijkheid heeft. Daarmee is het heel leerzaam, maar het betekent ook dat bestuursleden niet altijd voldoende ervaring hebben in het geval van ingewikkelde zaken zoals seksueel overschrijdend gedrag.
Dit merkte Sophie ook toen ze in het studiejaar 2018-2019 bestuurslid was bij een kleine studievereniging. Op een gegeven moment vertelde iemand haar dat een jongen, ook lid van de studievereniging, haar had aangerand. Sophie wilde graag iets doen, maar ze wist niet wat. Ze wist niet wat haar bevoegdheden waren als bestuur. Mag je iemand bijvoorbeeld zomaar uit de vereniging zetten? “Hoever gaat jouw macht om te beslissen wie wel en niet op een evenement mag komen?”
Er waren geen gedragsregels, of iets anders waar ze zich op konden beroepen. Uiteindelijk heeft het bestuur niks gedaan. “Je bent zelf ook jong en hebt niet veel ervaring. En zeker in een kleine vereniging kent iedereen iedereen.”
Onverwachte gerechtigheid
Ondanks dat Willemijns vereniging nooit iets heeft gedaan met haar klacht, kreeg ze toch een soort gerechtigheid. Op een dag kwam de jongen die haar verkracht had, volledig uit het niks op haar af en bood zijn excuses aan voor wat hij had gedaan. “Dat was wel fijn. Ik kreeg eindelijk het gevoel dat ik me niet zo heb aangesteld, dat het echt niet kon wat hij deed en dat hij dat zelf ook inziet.”
De jongen was blijkbaar zelf naar de huisarts gegaan, omdat hij vaker over de grenzen van vrouwen heen ging. Vervolgens was hij doorverwezen naar een psycholoog. "Aan de ene kant denk ik: wat goed van hem. Maar aan de andere kant ook: lekker voor je dat je je schuldig voelt.”
Alle namen in dit artikel zijn gefingeerd. De namen zijn bekend bij de redactie.
