Ouders in een vechtscheiding die elkaar het licht niet in de ogen gunnen en de ander de omgang met hun kind proberen te beletten. Bijvoorbeeld door beschuldigingen van psychische stoornissen, verwaarlozing of seksueel geweld, waardoor Jeugdzorg betrokken raakt. Goed onderzoek naar de feiten is dan van groot belang. Want wat is de waarheid en wat niet?
Maar volgens sociaal pedagoog Harry Berndsen is goed onderzoek bij conflictscheidingen niet vanzelfsprekend. De gepensioneerd gedragswetenschapper onderzocht zo’n 280 dossiers van ouders die hij bijstaat. Veel rapportages die hij ziet voorbijkomen van Jeugdzorg (tegenwoordig Gecertificeerde Instellingen genoemd), de Raad voor de Kinderbescherming en Veilig Thuis rammelen volgens hem aan alle kanten. “Wat veel misgaat is dat men niet in staat is om vast te stellen: welke partij veroorzaakt het conflict eigenlijk? Je kunt pas goede interventies doen, ook in een vechtscheiding, als je een goede conflictanalyse hebt gemaakt.”
Waar ontbreekt het dan aan? “De gedragswetenschappelijke know how voor het onderzoeken en vaststellen van de feiten, professioneel rapporteren en het stellen van een diagnose. Het enige wat onderzoekers na het interview vaak weten is wat iemand heeft gezegd, niet of het waar is of niet. Dat is het grote probleem.”
"Narcist of borderliner"
Ex-partners gooien soms van alles in de strijd om hun kinderen bij de andere ouder weg te houden. Zo beschuldigen ze hem of haar bijvoorbeeld van ernstige persoonlijkheidsstoornissen. Soms terecht, maar goed onderzoek kan ook uitwijzen dat dat niet het geval is. “Moeder zegt dan: Die man is een uitgesproken narcist. En vaders zeggen meestal dat hun ex-vrouw een borderliner is. Je escaleert enorm als je dit als onderzoeker in een rapport zet en het heeft ook geen enkele toegevoegde waarde. Als je al in een conflictscheiding zit en de één leest zoiets over de ander, dan denkt ie: “Wat flikt-ie me nou?”
Oproep
Werk je in de jeugdbescherming? Herken je je in dit verhaal of juist niet en wil je met ons delen hoe jij hierin staat? Wij horen graag jouw ervaringen!
Goed feitenonderzoek is belangrijk, omdat dit heel bepalend kan zijn voor de toekomst van ouders en kinderen. De rechter baseert zich bijvoorbeeld bij een ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing van een kind op rapportages van de Raad voor de Kinderbescherming en Gecertificeerde Instellingen (Jeugdzorg). Ook kan een rechter bij het bepalen van de hoofdverblijfplaats van een kind - bij vader of moeder - verkeerde beslissingen nemen als die zich baseert op een rapport met een foute inschatting van de gezinssituatie.
Actieplan: feitenonderzoek verbeteren
Al eerder (2013) trok de Kinderombudsman aan de bel over de problemen die spelen bij feitenonderzoek en rapportages. Na een motie van Tweede Kamerlid voor D66 Vera Bergkamp werd het Actieplan Verbetering Feitenonderzoek in de Jeugdbeschermingsketen ontwikkeld door Jeugdzorg Nederland, de Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis en andere partijen waaronder de ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het actieplan moet de komende jaren zorgen voor verbetering van het onderzoek en meer recht doen aan de wensen van ouders en kinderen.
