Smid noemt de Franse verkrachtingszaak rond Gisèle Pelicot als voorbeeld, die door Dominique Pelicot, haar eigen man, werd verkracht, gedrogeerd en online aangeboden voor verkrachting. Meer dan 50 mannen die op dit aanbod ingingen staan hiervoor terecht. Deze zaak vond het licht toen Dominique Pelicot door een supermarktbewaker betrapt werd op het maken van stiekeme foto’s van vrouwen.

Van kwaad tot erger

De naarstige zoektocht naar spanning kan deze daders in allerlei ellende brengen. "Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen met interesse in porno, eigenlijk na 10 jaar nog steeds precies hetzelfde leuk vinden”, zegt Smid. “Maar als je de neiging hebt om steeds iets heftigers op seksueel gebied te zoeken omdat je opnieuw opgewonden wil raken, kan het van kwaad tot erger gaan”, legt Smid uit. “Als je dan na een tijdje genoeg hebt van creepshots, dan wil je misschien iets met dieren zien. En als je daar na een tijdje genoeg van hebt, wil je misschien iets met kinderen zien. Want dat is heel erg, mag absoluut niet en is superillegaal. Dat geeft deze mensen dan heel veel spanning."

Eenmaal in het hol van de daders is er niemand die elkaar terechtwijst. Het is er eerder een amicale gemeenschap, ziet Pointer als toeschouwer in verschillende online openbare communities, waarin vaak dagelijks content verschijnt. Iedereen kan, met of zonder account, van over de hele wereld, in deze groepen meekijken.

Op een specifiek forum waar veel Nederlanders actief lijken, vragen gebruikers elkaar om tips en extra beeldmateriaal en geven ze elkaar complimenten. Ze zoeken zelfs naar compagnons om mee op pad te gaan, bijvoorbeeld in Rotterdam. Soms zie je op foto’s dat slachtoffers de dader doorhebben. Maar dat maakt deze daders allemaal niet meer uit; dit maakt het alleen maar spannender. Define the word ‘caught’, wordt er dan bijvoorbeeld geschreven, gevolgd door tips van andere daders hoe om te gaan met betrapt worden.

Aanzien

Makers van creepshots voelen zich gezien en gehoord in deze communities, vertelt Smid. “Het kan zijn dat mensen blijven hangen omdat ze verder niet zo heel veel leuks in het leven hebben. Dan wordt zo’n community een plek waar ze zich prettig voelen, waar ze wat voorstellen, waar ze controle hebben.”

In deze omgeving geldt ook: hoe creepier en moreel verwerpelijker, hoe beter. “Degene die het vetste materiaal uploadt, krijgt prestige. Dan stijg je in de hiërarchie van zo’n online community. Daar halen zij eigenwaarde uit. Dat je meetelt”, meent Smid.

Dat alle gebruikers anoniem opereren, maakt dat de politie weinig mensen kan traceren: “Ze hebben het idee dat ze alles kunnen maken en dat je ze nergens op kunt pakken. Dat maakt dat het online al snel onaangenaam wordt. Op een terras zou je het niet doen, of zouden je vrienden je erop aanspreken. Maar in deze echokamer kunnen mensen elkaar eindeloos versterken. En dan is het wel de beschaving die het onderspit delft.”

Oplossing

In de tbs-kliniek waar Smid werkt, ziet ze mensen met afwijkende seksuele voorkeuren, zoals voyeurisme. “Wij zien ook patiënten in de kliniek die opgelucht zijn dat ze zijn gepakt. Ze weten dat ze niet goed bezig zijn, maar kunnen niet meer stoppen.” Het is volgens Smid een verslaving waar je met de juiste hulp vanaf kunt komen. “Dat heeft wel veel tijd en toewijding nodig. Hoe zorg je ervoor dat je de straat op kan gaan zonder daar met allerlei gekke seksuele gedachten rond te lopen? Het is vaak een lang traject, maar het kan wel.”

Ook zou er volgens Smid meer op preventie ingezet moeten worden. “We moeten jonge mannen bijbrengen dat het maken van creepshots niet acceptabel is. Tegelijkertijd zou je deze mannen moeten waarschuwen voor de gevolgen. Vaak weten ze niet waar ze aan beginnen. Ze zijn boos, eenzaam, en dit brengt ze plezier en spanning in hun leven. Maar ze realiseren zich niet welke invloed het op hun seksualiteit heeft.”