Keiharde rockmuziek knalt uit de speakers, terwijl Sira Minetti in stille concentratie een tafel aan het repareren is. Ze dempt het geluid en wijst naar het krantje, waarin de nieuwe plannen voor de wijk staan: “Kijk, dit heb ik toevallig vandaag in de bus gekregen.”



Hoge huur

Minetti is eigenaresse van meubel- en repareerwinkel Nummer 13 aan de Linker Rottekade in Rotterdam Crooswijk. Aan het eind van het jaar loopt haar huurcontract af. “Ja, dan moet ik hier weg. Woonstad (woningbouwcorporatie, red) heeft andere plannen. Ik heb het idee dat als ik terug kan komen, de huur gigantisch omhooggaat.” Ze voorziet dat ze dat niet kan betalen.

Andere winkels zag ze al vertrekken, het pand naast haar meubelzaak staat leeg. Ook veel bewoners zijn weggegaan. Minetti ziet enorm op tegen een toekomstige verhuizing.

“Het idee dat ik weg moet, vind ik heel akelig. Ik slaap er niet van. Ik ben 55 jaar en eigenlijk zou ik de zaak willen doorzetten, of laten overnemen. En nu zie ik mezelf gedwongen ergens anders te vestigen. Krijg ik dan al mijn klanten wel mee?”

Armste wijk van Nederland

In 2004 werd het Masterplan Nieuw-Crooswijk gepresenteerd, een plan om de wijk ingrijpend te veranderen. Van de 2.100 voornamelijk vooroorlogse woningen zouden er 300 blijven staan, waarvan 270 sociale huur. De overige 1800 zouden gesloopt en nieuw gebouwd worden, waarvan 430 sociale huur.

De uitvoering van deze sloopplannen ging, mede vanwege de economische crisis en milieuredenen, uiteindelijk minder ver dan in eerste instantie beoogd. Uiteindelijk kregen 900 woningen de sloopkogel.

Toch veranderde de volkswijk drastisch. Toen Crooswijk in 2016 tot armste wijk van Nederland werd uitgeroepen door het Sociaal en Cultureel Planbureau “geloofde geen mens dat”, meldde het dagblad AD. Want met zijn hogere huren en duurdere koopwoningen trok de wijk al steeds meer tweeverdieners aan. Daarmee streken ook de bakfietsen en hippe koffietentjes neer, de volksbuurt ver-yupte. De stad wil de kades rond de Rotte in deze wijk bovendien aantrekkelijker maken voor recreatie en horecagelegenheden.

Gemixte wijken

“Er wordt vaak gedacht dat dit soort veranderingen vanzelf gaan, dat dit het gevolg is van de wens van hoogopgeleide tweeverdieners”, licht sociaal geograaf Cody Hochstenbach toe terwijl hij door de wijk wandelt met De Monitor voor onze aflevering over het woonbeleid van Rotterdam. “Maar wat je ziet in Nederlandse steden, en zeker in Rotterdam, is dat de overheid hier keihard op inzet. En dat doen zij door met name goedkope woningen te slopen en er dure koopwoningen voor terug te bouwen. Of door sociale huurwoningen in de verkoop te gooien.”

Rotterdam zet vol in op het realiseren van gemixte inkomenswijken, en wil steeds meer midden- en hoge inkomens hebben in de stad. Dit mede omdat het de leefbaarheid in sommige wijken vergroot, zo concludeerde ook Aedes, de branchevereniging van woningcorporaties. Die kwam onlangs met een verontrustend rapport naar buiten waarin stond dat de leefbaarheid in wijken met veel sociale huur hard achteruit is gegaan de laatste jaren. Mensen voelen zich er bijvoorbeeld onveilig en ervaren meer overlast van buurtbewoners. Een van de oplossingen, zo stellen de onderzoekers van het rapport, is om meer gemengde wijken te creëren.

Dat laatste past precies in het huidige woonbeleid van Rotterdam. De stad wil hoge en middeninkomens aantrekken, en minder goedkope woningen voor de mensen met een kleinere portemonnee. Zo plant Rotterdam een afname van 16.600 goedkope woningen tussen 2017 en 2030.

“Wat je ziet, is dat de opwaardering van wijken, ook wel gentrificatie genoemd, in eerste instantie leidt tot meer menging, maar na verloop van tijd weer leidt tot een overwegend rijke buurt”, verklaart Hochstenbach. “Het wordt dan voor mensen met een laag inkomen die nieuw komen in de wijk veel lastiger om een woning te vinden.”

“Ongezellig”

Een grote stad is altijd onderhevig aan verandering, dat begrijpt Minetti goed. Maar ze is bang dat deze levendige volkswijk verandert in een ongezellige buurt. “Met bakfietsen, woningen en mensen die overdag niet thuis zijn, die moeten natuurlijk hard aan het werk voor hun dure koophuis.”

Ze vervolgt: “Dat je hier in de buurt latte kunt drinken of vegetarisch kunt eten, dat is natuurlijk hartstikke leuk. Ik heb niks tegen dit soort tentjes. Maar het is allemaal zo voorspelbaar. Straks wordt elke buurt zo.”