Nederland wil minder gas gebruiken vanwege de aardbevingen in Groningen en de schadelijke effecten voor het milieu. In ons onderzoek Klimaatconflict in de polder zijn we geïnteresseerd in de vraag hoe we van het gas afkomen, en of dat eigenlijk wel kan. En dus lazen we met interesse de tip van Claire de Bruijn en Carlo Andreoli, woonachtig in een woonark aan de Vecht.

Propaan

Ze schrijven dat de woningen en woonboten daar geen aardgasaansluiting hebben omdat er geen gasleiding door de dijk loopt. Daarom heeft iedereen een grote tank voor propaangas of stookolie. Maar netbeheerder Liander gaat nu een aardgasleiding aanleggen. ‘Dit bevreemdt ons/veel bewoners, omdat gas op zijn retour is.’ Zij vragen zich af hoe dit kan.

We bellen netbeheerder Liander op en die vertelt dat een groep van ongeveer honderd bewoners een aardgasaansluiting heeft aangevraagd. Liander heeft een aansluitingsplicht en mag niet weigeren. De leiding is in de toekomst ook te benutten voor biogas, dat is dan een meevallertje. Verder verwijst ze naar de gemeente Weesp.

Handhaving

We zoeken door en vinden een nieuwsbrief voor de bewoners aan de Vecht. Nu blijkt dat de bewoners gedwongen zijn door de gemeente Weesp. Die vindt de propaantanks op de dijk gevaarlijk en heeft ze jarenlang gedoogd. Zo’n tank mag niet binnen drie meter van ofwel de weg of het huis staan. De gemeente is het nu zat.

We bellen met Frans Esser, woordvoerder van de bewoners. Hij legt uit dat sinds een jaar of tien steeds meer ‘ambtenaren met meetlatjes’ aan de dijk verschenen. Bovendien, zo zegt hij, zijn de veiligheidsregels aangescherpt. Aardgasleidingen aanleggen lijkt niet van deze tijd, maar tegen verscherpte veiligheidseisen voor propaangastanks doe je weinig.

Geld

Esser is al vijf jaar met de kwestie bezig. Hij hoorde dat elke Nederlander volgens de wet recht heeft op aardgas, behalve als het financieel onverantwoord is. Daar is een ingewikkelde formule voor. Hij eiste dat Liander onderzoek deed en die erkende dat er een positieve businesscase uit kwam. Inmiddels zijn de werkzaamheden op de dijk dan ook begonnen, en zijn de bewoners binnenkort af van de handhavers van de gemeente Weesp.

Miskleun

Toch is niet iedereen tevreden. Op de Facebookpagina van het Weespernieuws reageert ene Roel Kalwij: ‘Werkelijk een geweldige miskleun. Hebben we een kans om het duurzaam te doen....nee hoor. Wat gaan we doen met de pijpen in 2030 als we allemaal van het gas af moeten?’

Anderen zijn juist blij. Zo rekent bewoner Aart Zwankhuizen op de website voor dat aardgas per kuub meer dan vier keer zo goedkoop is. Als iemand zegt dat je voor de investering ook een warmtepomp of zonnepanelen voor had kunnen kopen, reageert Aart vertwijfeld. ‘Was dat maar waar. Aansluiten op het gasnet gaat ons 870 euro kosten. Daar heb ik helaas geen warmtepomp en zonnepanelen voor, anders was dat een serieuze optie geweest.’

Yuppen

Ook Esser van de bewonersorganisatie bevestigt het verhaal over de kosten. De eigen bijdrage voor het aardgasnet is ruim 800 euro, en daar komt individueel nog een bedrag van tussen de 1000-2000 euro bovenop, voor bijvoorbeeld leidingen, aanpassingen aan de cv of nieuwe kookplaten. Maar een warmtepomp kost 15.000-20.000 euro. En dat kan lang niet iedereen op de dijk betalen. Er wonen behalve yuppen ook mensen met alleen AOW.

Subsidie

Nederland van het gas af, het klinkt zo mooi. Maar wie betaalt dat dan? Dat is de komende jaren een belangrijke kwestie. We bellen met nog een andere bewoner, Ri-Jo Obermeijer. Zij kocht tien jaar geleden een warmtepomp en verving die afgelopen november. Zij begrijpt goed dat niet iedereen dat kan bekostigen, want het kostte haar 12.000 euro, maar wel met een subsidie van 2300 euro.

Virtueel

En dat brengt ons bij de vaak alles bepalende vraag: hoeveel geld is er voor een betere oplossing? Hoeveel subsidie is er voor die warmtepompen? En hoeveel kost die hele operatie van Liander eigenlijk? Wat nu als er wel genoeg geld was voor warmtepompen voor de bewoners? Dat was beter geweest voor het milieu. Maar ja, in het huidige systeem zou dan een netbeheerder een virtueel uitgespaard bedrag (voor het niet aanleggen van de aardgasleiding op de dijk) moeten investeren in een product dat ze zelf niet leveren of geen verantwoordelijkheid voor hebben. Daar is ons systeem duidelijk nog niet klaar voor.

Liander wil ons niet vertellen hoeveel het project kost. Warmtepompen bieden ze als netbeheerder inderdaad niet aan, dat is aan de markt. Zij doen alleen gas en electra. De gemeente Weesp schrijft ons dat bewoners vrij zijn zelf alternatieven te kiezen. Op de vraag waarom er niet is geprobeerd in te zetten op warmtepompen, hebben we nog geen antwoord gehad.