Alle coronamaatregelen per land: wat is nou het meest effectief?

We houden ons aan hygiëneregels en houden afstand tot elkaar, nog onbekend is hoe lang dat nodig is. Ook het thuiswerken heeft nog geen definitieve einddatum in het nieuwe spoorboekje van de exitstrategie. Mensen met een contactberoep zoals kappers en fysiotherapeuten mogen wel weer aan de slag en de horeca gaat beperkt open vanaf 1 juni. De caravans en tenten kunnen vanaf 1 juli (als alles goed blijft gaan) weer van stal want de campings in eigen land mogen dan weer open. En vanaf 1 september zijn alle sporten weer toegestaan. Kortom, Nederland ontwaakt langzaam met in het achterhoofd dat "het virus nog lang onder ons zal blijven en vaak zal terugkomen". Dat zegt Jaap van Dissel van het RIVM.

Nu de overheid de economie langzaam weer op gang wil laten komen en er waarschijnlijk nog lang geen vaccin is, willen we weten welke maatregelen die een grote impact hebben op de maatschappij effectief blijken. We kijken terug naar beslissingen van onze overheid in verhouding tot wat in andere landen is ondernomen in de strijd tegen het virus.

Vergelijking met andere landen

Een echte lockdown heeft Nederland nooit gekend. Zo streng als in Italië, Frankrijk en Spanje was het hier nooit. Wij kozen ervoor om het virus "maximaal tegen te houden", met een intelligente lockdown. Het RIVM zegt zo de ziekte uit te smeren over een langere periode en kwetsbare groepen te ontzien. Aanvankelijk liet de overheid veel doorgaan, maar besloot na steeds hogere druk om publieke voorzieningen te sluiten.

Maar hoe streng of mild is het Nederlandse overheidsbeleid in verhouding tot de rest van de wereld? De Coronavirus Government Response Tracker houdt met een team van meer dan honderd mannen en vrouwen, gelieerd aan University of Oxford, bij wat het overheidsbeleid is ten aanzien van het tegenhouden van het coronavirus. Daarbij scoren landen op verschillende indicatoren die iets zeggen over bijvoorbeeld gezondheidsmaatregelen (zoals testbeleid), of het inperken van het virus (zoals burgers thuis laten werken of restricties op bijeenkomsten). Hoe strenger de maatregel hoe hoger het getal. Zij noemen dit de Stringency Index, vrij vertaald de strengheidsindex. De maximale score van Nederland is 82.

Als het gaat om de prioriteitenlijst van de overheid valt er wat te kiezen. Wanneer sluiten we de scholen? Laten we burgers thuiswerken? Wat doen we met het luchtruim? Mogen mensen nog reizen met het openbaar vervoer? Daarbij kijken onze leiders naar het buitenland. In welke landen laten ze de teugels vieren of wordt er hard opgetreden? Aan de populariteit van wereldleiders te zien, zijn de meeste burgers in de landen die het virus vroegtijdig serieus namen tevreden over hoe hun regering het virus te lijf gaat.

Hoe streng en snel was onze regering in vergelijking met andere Noord-Europese landen?

Je ziet hieronder de landen om ons heen. Hoe groter het blauwe oppervlakte hoe meer maatregelen er zijn ingevoerd en hoe langer er is gewacht met die maatregel in te voeren sinds de eerste besmetting.

Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en België kwamen behoorlijk laat met maatregelen, maar voerden er dan meteen wel gelijk veel uit. Zweden koos alleen voor reiscontrole en restricties op bijeenkomsten. Wij zijn weer minder streng in het zoveel mogelijk thuishouden van mensen.

Grote onzekerheid over de beste maatregel

Het doorgronden van oorzaak en gevolg is een grote uitdaging. De omstandigheden per land verschillen en we weten niet in welke mate mensen zich aan de maatregelen houden. Er worden veel studies gedaan naar de besmettelijkheid van het virus (wat per persoon ook nog verschilt), maar studies duren lang dus die onzekerheid duurt nog wel even. "Een rekenmodel is altijd een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid. Maar het is de enige houvast om scenario’s te verkennen over de verspreiding en indamming van het virus onder de Nederlandse bevolking", aldus Jacco Wallinga, hoofdmodelleur van het RIVM in Het Parool.

Welke maatregelen werken het best? Het lijkt de heilige graal voor onderzoekers. Van alle maatregelen lijkt de sluiting van scholen het minst te helpen voor een daling in de reproductie van het virus. Voor de rest is het gissen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit rekenmodellen van de Universiteit van Zurich.

De mate van effectiviteit van maatregelen is nog behoorlijk onzeker

Je ziet hier de geschatte daling in nieuwe coronabesmettingen per ingevoerde maatregel van de Universiteit van Zürich.