Gemeenten buitelen over elkaar heen met ambities voor klimaatverbeteringen. De gemeente Lochem bijvoorbeeld, wil in 2030 ‘klimaatneutraal’ zijn. Soest wil in datzelfde jaar ‘energieneutraal’ zijn. Dat lijkt hetzelfde, maar dat is het niet. In ons onderzoek Klimaatconflict in de Polder vragen wij ons af wat de termen betekenen, of gemeenten wel weten wat die termen inhouden, en wat de verschillen zijn.
Om het gelijk even ingewikkeld te maken: klimaatneutraal is (ongeveer) hetzelfde als CO2-neutraal. Maar energieneutraal is wat anders dan klimaatneutraal. Om dat laatste te worden, moet je het eerste zijn. Snapt jij het nog? We leggen je het uit.
Energieneutraal (en dus niet klimaatneutraal!)
Energieneutraal houdt in dat alle energie die gebruikt wordt, duurzaam wordt opgewekt. Maar wat is nu precies duurzame energie? De meest bekende vormen zijn zon- en windenergie. Er zijn ook steeds meer projecten om de warmte van de aarde onder de grond in te zetten als alternatief voor bijvoorbeeld gasgestookte verwarming.
Ook biomassa telt mee als schone energie, alhoewel niet iedereen vindt dat er dan sprake is van schone energie. Dat komt omdat biomassa wordt opgewekt door het verbranden van organisch materiaal, zoals houtsnippers. En dat hout wordt soms elders gekapt en met vervuilende schepen naar Nederland gebracht, om hier voor energie te zorgen.
Daarnaast bestaat er ook discussie over wat energieneutraal eigenlijk inhoudt. De gemeente Soest wil bijvoorbeeld in 2030 energieneutraal zijn. Maar schrijft tegelijkertijd dat ze dan pas 20% van de gebruikte energie lokaal willen opwekken. Andere gemeenten met energieneutrale ambities, bedoelen dat ze op hun eigen grondgebied dan alle benodigde energie opwekken. Hetzelfde doel en dezelfde term, maar het kan in de praktijk dus iets totaal verschillende betekenen. Wat niet betekent dat het één beter is dan het ander.
Energieneutraal wordt ook vaak gebruikt als het over onze huizen gaat. Het is de bedoeling dat in 2050 alle huizen in Nederland energieneutraal zijn en dus alleen nog maar gebruik maken van schone energie.
Gigantische opgave
2050 is sowieso een belangrijk jaar als het gaat over klimaatafspraken. De overheid wil dan namelijk 80-95% minder broeikasgassen zoals CO2 uitstoten. CO2 komt onder andere vrij via onze auto’s, industrie en bij het verbranden van olie en gas. Op het moment dat wij geen broeikasgassen meer uitstoten, zijn wij klimaatneutraal.
De gemeente Lochem, en veel andere gemeenten in Nederland, willen dit al in 2030 bereikt hebben. Over 12 jaar dus. Dit betekent dat niet alleen alle energie duurzaam is (het al genoemde energieneutraal), maar dat ook al het verkeer en alle bedrijven geen CO2 meer uitstoten. Om een idee te geven van hoe ingewikkeld dat is, in Lochem werd in 2015 van alle gebruikte energie, nog geen 5% duurzaam opgewekt.
Met de doelstellingen van de overheid wil Nederland meewerken aan de internationale klimaatafspraken van ‘Parijs’. In die stad werd in 2015 een wereldwijd akkoord gesloten over het tegengaan van de opwarming van de aarde. Afgesproken is om die opwarming te beperken tot maximaal 2 graden in 2100, ten opzichte van het begin van de industriële revolutie. Om dit doel te halen is het belangrijk dat alle fossiele brandstoffen, zoals kolen, aardgas en olie, vervangen worden door duurzame energie.
Het idee is eigenlijk om de opwarming tot ‘ruim minder dan 2 graden’ te beperken. Maar door niet gewoon te zeggen, 1,85 graad, of 1,70, kan iedereen vrij interpreteren wat precies het doel van de afspraken zijn. En door de verschillende opvattingen hierover, en over termen als energieneutraal en klimaatneutraal, blijft het voor veel mensen onduidelijk waar Nederland naar toe wil als het gaat om klimaatverbeteringen. Het doorlezen van honderden lokale verkiezingsprogramma’s laat zien dat ook in de regio iedereen wil dat de gemeente duurzamer wordt, maar wat dat precies is en hoe ze dat willen doen, blijft voorlopig onduidelijk.