Ons nieuws dat één miljoen Nederlandse huizen dreigen te verzakken, heeft nogal wat teweeg gebracht. Bij het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) komen sindsdien dagelijks tientallen meldingen van scheuren en verzakte huizen binnen. En ook onze mailbox stroomt na de uitzending vol met tips vanuit heel Nederland. Vanuit één gebied wordt ons dossier met argusogen gevolgd: Groningen. ‘Wij wachten al jaren op een oplossing voor onze verzakte huizen.’
‘Het is om gek van te worden’
In het Groningse aardbevingsgebied wordt vaak gesteggeld over de oorzaak van de verzakkingen: de aardbevingen, slappe grond, een slechte fundering, of een combinatie hiervan. Sander van der Woude uit Tjuchem kan erover meepraten. ‘Ik ben woest. Je wordt niet gehoord, je wordt niet geholpen. Men doet maar.’
Hij verwoordt het sentiment onder de Groningers: ‘Het is heel erg hoor, met die verzakte huizen in Nederland. Maar hier in Groningen is de gemiddelde bodemdaling 50 centimeter. Onze funderingen zijn door die gaswinning volledig naar de kloten. En nu hoor je uit de rest van Nederland: ‘Maar jullie probleem is toch opgelost? Dat heeft minister Wiebes toch gezegd?’ Het is om gek van te worden.’
Want er mag vandaag een parlementaire enquête zijn aangekondigd naar de gaswinning, een oplossing voor de Groningers laat nu al tijden op zich wachten, zegt Van der Woude. ‘Ik heb er al jaren geen vertrouwen meer in. Buiten de driehoek Amsterdam, Rotterdam, Utrecht bestaat er niets meer in Nederland. Hier in Groningen mogen we het allemaal uitzoeken.’
Een jaar zonder woonkamer
Van der Woude komt oorspronkelijk uit Amsterdam. In 2007 kocht hij een boerderij in Tjuchem, vijf jaar later kwam de eerste zware aardbeving van Huizinge. ‘En dan begint de ellende pas. Want waar kun je terecht om je schade vergoed te krijgen? Mijn vrouw en ik hebben een jaar lang zonder woonkamer, slaapkamer en badkamer gezeten. Nou, dat hou je niet vol hoor. Uiteindelijk zijn we tot een schikking gekomen met de Nationaal Coördinator Groningen.’
De kosten voor het herstel van zijn boerderij komen grotendeels op rekening van Van der Woude zelf. De aannemer verbouwt uiteindelijk voor een kleine twee ton, de NAM vergoedt 63.000 euro. ‘Je bent er dag en nacht mee bezig, ik heb hier 14 rapporten liggen. Zelfs de zwaluwen hebben de schuld gehad van mijn verzakkingen. En het begint nu allemaal weer van voren af aan. Want sinds de aardbeving van Zeerijp (8 januari 2018, red.) heb ik weer nieuwe scheuren. Je blijft bezig.’
Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade
Van der Woude doet naar eigen zeggen meteen een melding van zijn nieuwe schade bij de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG). ‘Maar die zijn nog erger. Pas gisteren kreeg ik een berichtje dat ze langs wilden komen. Daar moet je dan een jaar op wachten. En nu is het de vraag wie er precies langskomen. Want daar werken precies dezelfde mensen als voorheen bij het CVW.’
Dagelijks tientallen meldingen van verzakte huizen
‘Nederland is wakker geschud’, zegt KCAF-directeur Dick de Jong. ‘We worden sinds jullie uitzending werkelijk overstelpt met reacties. Na de zomer was het al gigadruk, maar nu is het echt ongehoord. We krijgen nu 30 tot 40 meldingen per dag. Ook uit gemeenten die bij ons nog niet bekend waren.’
Inmiddels zijn er bij het KCAF vanuit zo’n 90 gemeenten meldingen gekomen van verzakte huizen. Toen we de uitzending Heel Holland Zakt maakten, waren dat er 83.
Kritiek uit Groningen
En juist op deze kaart kwam de nodige kritiek van mensen uit het aardbevingsgebied in Groningen. Zo reageerde @veranderwens op twitter:
verzakte huizen hot item
— perspectief (@veranderwens) March 2, 2019
maar #Groningen met de grootste #bodemdaling van NL komt er niet in voor
bedankt @Teunvandekeuken @AnneMaevT pic.twitter.com/2SLt23z5It
Zijn er dan helemaal geen meldingen uit Groningse gemeenten bekend bij het KCAF? ‘Jawel’, zegt Dick de Jong: ‘We hebben sinds onze oprichting in 2012 in totaal zo’n 40 meldingen uit het gebied gekregen. Maar die verwijzen we allemaal door naar voorheen het Centrum Veilig Wonen en nu de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen. In principe ligt daar de oplossing voor de Groningers met verzakte huizen.’
De Jong ziet vanuit zijn expertise wel dat theorie en praktijk ver uit elkaar liggen in het Groningse aardbevingsdossier. ‘In de rest van Nederland ben je zelf verantwoordelijk voor je fundering, in het aardbevingsgebied heb je omgekeerd bewijsvermoeden. Dit houdt in feite in dat je klacht gehonoreerd en vergoed wordt, tenzij de NAM aantoont dat je huis niet verzakt is en/of schade aan het casco heeft door aardbevingen. Het is dus heel gek, want eigenlijk heeft Groningen een status aparte. Alleen zie je in de praktijk dat te veel Groningers al te lang wachten op een oplossing voor hun probleem.’
‘Eigenlijk wordt je huis gewoon van je afgepakt’
Ook Sander van der Woude is bang dat de oorzaak van zijn verzakte boerderij buiten de aardbevingen wordt gezocht. ‘Ik woon op veengrond. Dat golft gewoon tijdens zo’n aardbeving. Maar ik krijg al jaren te horen dat mijn boerderij verzakt door bodemdaling. Als je dat dan navraagt bij het Waterschap, wordt je doorverwezen naar de NAM. Die verwees me door naar het Centrum Veilig Wonen. En die weer terug naar de NAM. Daarna heb ik niks meer gehoord.’
‘En zo gaat het maar door’, zegt Van der Woude. ‘We zijn al sinds 13 februari 2013 aan het steggelen. Je wilt een toekomst opbouwen. Maar het voelt alsof je huis niet meer van jou is. Dan wordt het weer onveilig verklaard en moet het versterkt worden, dan is het weer veilig. Eigenlijk wordt je huis gewoon van je afgepakt.’
