Er staan naar schatting 90.000 huizen langdurig leeg in Nederland, zoals deze twee verkrottende villa’s vlakbij Nijmegen. Hoe kan dit?
Ramen zijn dichtgetimmerd, de tuin flink overwoekerd. Een dak is deels ingestort en een hek moet nieuwsgierigen op afstand houden. Deze twee huizen zijn jaren onbewoond en volgens omwonenden inmiddels zelfs gevaarlijk, kom maar niet te dichtbij.
Dit is de situatie in Molenhoek, vlak onder Nijmegen. Op de huizen aan de Rijksweg 21 en 23 kruipen planten omhoog over de muren, verder verandert er weinig.
Rol gemeente
Hoe kan dat in deze tijd? Dat vroegen omwonenden zich ook af en ze begonnen zelfs een actie. Zo wist Erik Zuiderberg uit het nabijgelegen Mook met een handtekeningactie druk uit te oefenen op de gemeente om op te treden. Want naast woningnood is de verkrotting geen fraai aanzicht voor de buurt; de huizen staan pal aan de doorgaande weg naar Nijmegen.
Maar de gemeente kan niks. De panden slopen omdat ze er verwaarloosd uitzien? Er is lokaal geen wet die dat toestaat. Sluiten wegens gevaar? Er staat nu al een hek omheen. Een nieuwe verordening om de huiseigenaren te dwingen tot actie? Dat ligt ook lastig, dan zou de gemeente die eerst moeten aannemen. “We delen de zorgen, maar hebben nu de instrumenten niet”, schrijft de gemeente in 2022 in antwoord op vragen van de gemeenteraad.
En zo blijft het, ook nu 3 jaar later. “De situatie is nog steeds hetzelfde”, zegt een woordvoerder van de gemeente Mook en Middelaar tegenover Pointer.
Verkiezingen
Molenhoek is lang niet de enige plek waar dit voorkomt. Er staan zo'n 90.000 huizen meer dan een jaar leeg in Nederland, vertelt Luuk Hovius, onderzoeker bij Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Waarom ze leeg staan is onduidelijk, maar het kan bijvoorbeeld een nieuwbouwhuis zijn waar nog niemand in is gekomen. Of verkrotte huizen waar niemand in kán wonen, en dus nog gesloopt gaan worden. Volgens het CBS vind je ze door het hele land, al staan ze wel vaker in krimpgebieden als Zeeuws-Vlaanderen of Zuid-Limburg.
Het is een doorn in het oog van landelijke partijen. Ook het ministerie van Volkshuisvesting roert zich, want gemeenten zouden er tegen kunnen optreden. Zo is er een Leegstandwet, waarmee gemeenten een verordening kunnen opstellen en zo 'spookhuizen’ bestrijden. Alleen doet bijna niemand dit. Slechts 26 van 342 gemeenten hebben zo'n leegstandverordening, schreef woonminister Mona Keijzer in een Kamerbrief vorig jaar.
De reden – zeggen gemeenten – is dat het veel werk is. Een verordening moet je handhaven en dat is ‘kostbaar', aldus een woordvoerder van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).
Veel liever zouden gemeenten een leegstandsbelasting invoeren, een heffing die de eigenaar moet betalen als een huis meer dan een jaar leegstaat. Ook partijen aan de linkerkant in de Tweede Kamer willen dit. Zij wijzen naar Vlaanderen want daar bestaat al zo'n maatregel. Maar inmiddels demissionair minister Keijzer wil hier nog niet aan. Ze wil eerst zeker weten dat de huidige middelen geen oplossing bieden.
Leegstand
Ondertussen blijven de villa's in Molenhoek maar leeg staan. Het AD benaderde vorig jaar de eigenaren van de twee panden en had beet bij één van hen. Hij kocht jaren geleden het huis, maar besloot toch in zijn eigen woning iets dichter bij Nijmegen te blijven.
Wel diende hij een plan in om op de grond 12 huurappartementen te bouwen. “Dat werd een paar jaar geleden afgewezen, onder meer vanwege de bouwstijl”, vertelde hij de krant. Daarna bleken bouwkosten zo ver gestegen dat bouwen volgens hem niet meer loonde.
En zo staat het pand er nog steeds. In nog slechtere staat.
Pointer duikt in leegstand, tip ons
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
