De uitzending over pleegzorg heeft veel los gemaakt. Tientallen nieuwe tips krijgen we in ons onderzoek Uithuisgeplaatste kinderen. Van pleegouders, gezinshuisouders, deskundigen, hulpverleners én jongeren die zelf ooit uithuisgeplaatst zijn. Een aantal tips gaat over de situatie van jongeren ná een jeugdzorgtraject, als ze volwassen zijn en dus op eigen benen moeten staan. Worden zij daar voldoende op voorbereid?
Erik van de Westerlo vraagt het zich af. Samen met zijn vrouw runt hij al bijna 25 jaar een gezinshuis in Den Bosch. Daarnaast is hij PvdA-bestuurslid in diezelfde plaats. Op dit moment vangt hij thuis acht jongeren tussen de 15 en 21 jaar op, waarvan de meesten ouder zijn dan 18 jaar. ‘Veel 18+ers worden te snel losgelaten,' meent Van de Westerlo. ‘Deze jongeren zien er misschien al heel volwassen uit, en ze gedragen zich vaak alsof ze niemand nodig hebben. Maar hun brein is met 18 jaar nog helemaal niet af. Tel erbij op dat ze in hun jonge leven al veel hebben meegemaakt. Die redden het gewoon vaak niet in hun uppie.’
19-jarige jongen zwerft op straat
Vier maanden geleden brengt Van de Westerlo een bezoek aan een jongerencentrum in Den Bosch. Hij treft er een 19-jarige jongen die klaar is in de jeugdhulpverlening en op straat zwerft. ‘Deze jongen is 17 jaar als hij thuis in een ingewikkelde situatie verwikkeld geraakt; zijn ouders liggen in scheiding en er is veel ruzie. Het was destijds voor hem beter om uit huis te gaan. Maar met 17 jaar is het tegenwoordig vaak moeilijk om passende opvang te bieden. De jongen gaat uiteindelijk op zichzelf wonen en krijgt kamertraining. Totdat hier een aantal maanden geleden een einde aan komt.’
‘Kamertraining teveel gericht op wassen en strijken’
Kamertraining is een intensieve training in zelfstandigheid, lees ik op de website van de Rijksoverheid. De jongeren (vanaf 15 jaar) leven in een huis van een organisatie voor jeugd- en opvoedhulp. Ze wonen zelfstandig met hulp van een begeleider en gaan overdag naar school of naar het werk. Het doel van de kamertraining is dat de jongeren praktische en sociale vaardigheden leren. Zoals bijvoorbeeld het koken, wassen, omgaan met geld, en wat leuke en gezonde invulling is van vrije tijd. Dit klinkt prima, maar twee bevlogen jeugdhulpverleners die ik spreek na de uitzending van afgelopen weekend, kraken toch een behoorlijk kritische noot.
Na 1 a 2 jaar krijgen ze een ‘vinkje’ en worden ze de maatschappij weer ingeschopt.
Eén van hen is Alex de Bokx, de oprichter van Dushi Huis, gezinshuizen voor kinderen vanaf 4 jaar. ‘Die kamertrainingen zijn veel te veel gericht op praktische zaken zoals wassen en strijken. Na één a twee jaar krijgen ze een ‘vinkje’ en worden ze de maatschappij weer ingeschopt. Ik maak me daar zorgen om. Het gaat om jongeren met een sociaal emotionele achterstand. Door alles wat ze mee hebben gemaakt; mishandeling, verwaarlozing, ruzies thuis, en talloze doorplaatsingen binnen jeugdzorg. Dat repareer je niet met een paar jaar begeleid wonen of kamertraining.’
‘Dit klopt gewoon niet’
Van de Westerlo twijfelt geen moment als hij de 19-jarige jongen ziet rondhangen in Den Bosch. ‘Dit klopt gewoon niet. Ik schaam me dat ik in de hulpverlening zit als ik zie dat we dit soort jongens gewoon op straat laten slapen.’ Met acht jongeren is zijn gezinshuis eigenlijk vol, maar er worden kamers gedeeld om zo snel mogelijk plek te maken voor de nieuwe logé. Ondertussen probeert Van de Westerlo het leven van de jongen weer een beetje op orde te brengen. En dat gaat redelijk. Maar het legt volgens hem wel een probleem bloot: ‘Jongeren boven de 18 worden niet goed begeleid en komen er alleen voor te staan. Met alle gevolgen van dien.’
