‘Ik was op weg naar het consultatiebureau met m’n twee kindjes en toen kwam de buurvrouw me achterna. Ze kwam steeds dichterbij en siste: ‘Ja loop maar hard, ik ga jouw leven tot een hel maken, dat zal je nog wel gaan merken,’ vertelt Rosanne. ‘En ik wist: ze gaat dit doen.’
Woonoverlast
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kajsa Ollongren heeft Kamervragen beantwoord*, die zijn gesteld naar aanleiding de uitzending van De Monitor over burenoverlast. 'Woonoverlast is een complex vraagstuk dat alleen op te lossen is door maatwerk te bieden met goede samenwerking tussen verschillende partijen’, schrijft de Minister. Aan die samenwerking schort het nu nog, hoewel gemeenten en instanties wel genoeg middelen hebben om ernstige woonoverlast aan te pakken, zoals de gedragsaanwijzing, vindt Ollongren. Daarom zet ze in op kennisoverdracht, het geven van juiste voorlichting en zal ze samenwerking tussen partijen stimuleren.
We komen met Rosanne en Teun in contact voor ons onderzoek Burenoverlast. In 2014 verhuist het stel met hun dochter van Utrecht naar Bunnik. Ze hebben een huis gekocht in een groene, kinderrijke wijk. Maar al snel blijkt hun droomhuis een plek waar ze zich niet veilig voelen. Jarenlang wordt het jonge gezin gepest en getreiterd door hun buren. ‘Als ik in de buurt van het huis kwam, begon ik me al klote te voelen,’ vertelt Teun.
Benieuwd naar de uitzending over burenoverlast? Hier kan je 'm bekijken.
Rosanne herkent dat gevoel. ‘Op mijn werk was ik ontspannen, maar naar huis fietsen, dat was met toenemende buikpijn. Er werd vaak iets gepland op het moment van thuiskomst, ik moest dan langs het huis van de buren en dan stond ze alweer klaar. Dat kon een opgestoken middelvinger zijn, waarvan mensen denken: daar trek je je toch niks van aan? Maar als iemand daar zoveel dagen van de week mee klaar staat, zo tegen jou gericht, ja, dat gaat onder je huid zitten,’ aldus Rosanne.
Statistiek
Het verhaal van Teun en Rosanne staat niet op zichzelf. De meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) laten zien dat zo’n 7 procent van de Nederlanders ernstige overlast ervaart van hun buren. Dat gaat om zo’n 1,1 miljoen mensen. Daarnaast is ook een toename in overlast door buurtbewoners (dus niet alleen de directe buren) te zien. Een mogelijke oorzaak hiervan is de ambulantisering van de geestelijke gezondheidszorg, waardoor steeds meer psychiatrische patiënten in woonwijken terechtkomen.
‘Goh, wil je je auto iets naar voren zetten?’
Een middelvinger is nog het minste wat Teun en Rosanne hebben meegemaakt. Zo vertellen ze dat er poep op hun auto is gesmeerd, hun gevel is bekogeld met eieren en de buren de muziek in de tuin heel hard aanzetten, terwijl zij zelf binnen gingen zitten. De pesterijen kwamen overwegend van de buurvrouw. Wanneer Rosanne met hun vierjarige dochter langs de buren moest om naar school te gaan, ging de buurvrouw in de auto zitten en gas geven, vertelt ze. ‘Ze hield de koppeling in, dus ze reed niet, maar zo’n klein meisje schrikt daar wel van. Dan zat de buurvrouw heel hard te lachen.’
De ellende begint met het verzoek van Rosanne en Teun aan de buren of ze hun auto iets naar voren willen parkeren. Ze wonen dan 3 maanden in hun nieuwe huis. ‘Die ruimte was er makkelijk, en dan konden wij beter de oprit op,’ legt Rosanne uit. ‘Ik heb bij ze aangebeld, maar dat gesprek ontaardde behoorlijk. Ze kwamen met zijn drieën aan de deur, een man, vrouw en een dochter. Zij hoorden: jullie mogen niet voor ons huis parkeren. Maar dat was de boodschap niet. Ik kreeg het niet aan hun verstand gepeuterd. Het was een en al achterdocht en wantrouwen. ‘Hoe durf jij ons te vertellen hoe wij onze auto moeten parkeren?’ Dat idee.’
Van kwaad tot erger
‘We dachten: we laten het rusten, we kijken wel.’ Maar de maanden erna begonnen ze met schelden op straat en kleine pesterijen. ‘Het werd pas echt raar toen we op een dag wakker werden en een pan vermicellisoep in de tuin aantroffen,’ vertelt Rosanne. ‘We hebben de wijkagent gebeld en gevraagd wat we moesten doen. Toen werd ons duidelijk dat er al een dossier bij de politie lag van onze buren en realiseerden we ons dat we echt een probleem hadden.’
‘We probeerden er vooral voor te zorgen dat onze kinderen er niets van merkten,’ vertelt Rosanne verder. Maar dat was op een gegeven moment niet meer mogelijk. ‘Een ochtend liep ik voorbij met ons kindje in de buggy, keek ik even hun kant op, gewoon of ik kon oversteken. Dan begon ze te gillen: ‘Kan je het zien!’ Mijn hart bonkte in mijn keel,’ vertelt Rosanne. Dezelfde avond is Teun naar de buren toe gegaan met het idee: we kunnen toch wel normaal tegen elkaar doen? ‘De reactie was: Dan had ze maar niet zo moeten kijken! Tja…’ zucht Teun.
Teun en Rosanne laten het er niet bij zitten en beginnen een dossier op te bouwen. Rosanne: ‘Het eerste advies van de wijkagent was een camera ophangen, want zonder bewijs kon de politie niets voor ons doen. Het probleem was dat alles wat we vastlegden, niet strafbaar was. Dan kan de politie ook niets voor je doen en sta je er alleen voor. Dat blijkt als Teun de overhangende takken snoeit van een door de buren nieuw aangeplante coniferenhaag. Daarbij ontstaat een heftige aanvaring waarbij de buurvrouw Teun met een pan slaat. Met dit gefilmde voorval hopen Rosanne en Teun hét bewijs te hebben voor mogelijke strafrechtelijke vervolging, maar het Openbaar Ministerie (OM) ziet in de beelden onvoldoende bewijs om de buurvrouw te vervolgen. ‘We hadden het idee dat ze precies wisten hoe ver ze konden gaan. En toch was het opbouwen van een dossier de enige mogelijkheid om aan te tonen wat er speelde.’
Zo zijn Rosanne en Teun jarenlang elke avond bezig om een logboek bij te houden. Na 3 jaar is dit 90 pagina’s dik en bevat het meer dan 300 incidenten. Veel mensen en instanties waren inmiddels bij de zaak betrokken: de gemeente, burgemeester, de politie en een casusregisseur van welzijnsorganisatie U-Centraal die in opdracht van de gemeente Bunnik probeert te bemiddelen tussen beide partijen. Daarnaast speelt een groep mensen uit de buurt een belangrijke rol. Dat begint allemaal bij buurvrouw Kim.
De buurt komt in actie
‘Rosanne heeft mij aangesproken op het schoolplein bij de crèche,’ vertelt Kim ten Brink. ‘Daar zien we elkaar dagelijks. Ze vertelde haar verhaal en dat heeft veel indruk op mij gemaakt. Ik dacht: het zal je maar gebeuren, dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Ik zat niet meer lekker op de bank, wetende dat zij twee straten verder helemaal radeloos was.’
Kim vraagt zich af hoe de vork in de steel zit en gaat rondbellen. ‘Alle mensen die ik sprak, zeiden dat het een ramp was om naast hen te wonen. Veel mensen wisten het wel, maar durfden ook niets te doen. Straks werden zij het mikpunt.’ Kim komt in actie en mobiliseert de buurt. ‘Ik heb aan app-groep aangemaakt. Niet iedereen stond te springen om mee te doen natuurlijk, uit angst. Mensen willen geen gedoe, maar het is toch gelukt.’
Rosanne en Teun vertellen dat ze zich erg gesteund voelden, dat was precies de bedoeling van Kim en de rest van de buurt. ‘We wilden ze laten weten dat ze er niet alleen voor stonden en die buren laten weten dat ze niet welkom waren. We hebben een buurtborrel georganiseerd op het pleintje voor het huis, in de Week van Respect. En posters gemaakt met ‘Heb respect voor je buren’ en bij ze uitgedeeld. In de hele wijk hing de poster voor het raam.’
Het verlossende woord van de rechter
Rosanne en Teun spannen uiteindelijk een civiele procedure aan tegen hun buren. Zij willen via de rechter afdwingen dat zij stoppen met de intimidaties, scheldpartijen en treiterijen en eisen een dwangsom voor elke keer dat zij over de schreef gaan. De actiegroep van Kim laat zich ook weer zien in de rechtszaal. ‘We hebben een grote groep mensen opgetrommeld,’ vertelt Rosanne. Tot grote verbazing van Teun en Rosanne spreekt ook de nieuwe burgemeester in de rechtszaal. ‘Die heeft in 10 minuten tijd vertelt wat zijn visie was op de zaak,’ zegt zij. Mede door de getuigenis van de burgemeester winnen Teun en Rosanne de rechtszaak. De rechter legt de treiterende buren een dwangsom op van 500 euro op, voor elke keer dat zij de fout in gaan.
Gemengde gevoelens
Maar zover komt het niet. Rosanne: ‘Een dag na de zitting verkochten ze hun huis. Op de dag dat ze verhuisd zijn, troffen we in de speeltuin nog een kartonnen doos aan met glasscherven en scheermesjes.’ Teun en Rosanne kijken met gemengde gevoelens terug op deze periode in hun leven. Ze voelen veel dankbaarheid naar verschillende mensen van de gemeente, politie en de buurt. Toch vinden ze ook dat wat hen overkomen is, een maatschappelijk probleem is waar niemand echt een goed antwoord op heeft. Rosanne: ‘Ik denk dat het mis gaat op het gebied van zorg. Heel veel partijen, zoals de politie en de gemeente waren ervan op de hoogte dat er psychische problematiek speelde bij onze buren en dat er een kind opgroeide. Maar geen van de instanties kreeg het voor elkaar om achter de voordeur te komen.’
Hoe is het nu met Teun en Rosanne? ‘We hebben nu weer een leven,’ vertelt Teun. ‘We durven weer te leven. Onze nieuwe buren zijn gewoon onze buren. We besteden onze vrije tijd op een ontspannen manier. We hoeven niet meer over onze schouder te kijken, of met politie om tafel of met advocaten in de weer. We kunnen weer een gewoon gezin zijn.’
Klik hier om de uitzending te bekijken.
*Bekijk hier het antwoord op de Kamervragen.
