In aanloop naar de Pointer pop-up leek Arnhem een modelstad. Telkens als we mensen uit de stad spraken over veelvoorkomende kwesties die in andere pop-up steden speelden - denk aan schuldhulpverlening of de opvang van vluchtelingen -, leken deze problemen in Arnhem niet te bestaan. Maar dat beeld kantelde toen we de deuren van onze pop-up-locatie echt openzette. We kregen ruim 70 tips over de leefbaarheid in de wijken, achterstallig onderhoud van sociale huurwoningen en verdwenen festivals.
Arnhem leek op het eerste gezicht een stad waar alles op rolletjes loopt. In de wijk Immerloo zijn verscheidene gezinnen schuldenvrij gemaakt via een pilot. Ook de opvang van vluchtelingen is zonder protesten van omwonenden geregeld; Arnhem vangt vier keer zoveel vluchtelingen op dan het Rijk opdraagt. Maar als snel blijkt dat Arnhem niet zonder problemen is.
Kelders onder water
Een vrouw vertelt over de ondergelopen kelders in de wijk Schuytgraaf aan de rand van de stad. Het water uit de kelder kruipt in de muren, waardoor er veel schimmelvorming is en delen van de muren beschadigd raken. Een buurvrouw, een alleenstaande moeder met twee kinderen, durft niet te klagen bij de woningbouwvereniging uit angst dat haar kinderen vanwege de ongezonde woonomgeving misschien uit huis worden geplaatst.
Deze sociale huurwoningen, die pas 8 jaar geleden zijn opgeleverd, zijn volgens de bewoners niet allemaal aangesloten op een drainagesysteem, waardoor de kelders onder water lopen. Tekenend is dat de dure koopwoningen in de wijk wel aangesloten zijn. Volgens de tipgever is de oplossing eenvoudig: de kelders aansluiten op de afwatering. Maar die oplossing is volgens de verhuurder en gemeente duur, en had bij de bouw van de wijk al moeten gebeuren. De bewoners vinden bij hen dan ook geen gehoor.
De Schaapsdrift
Twee heren komen langs om de bewonersparticipatie van de gemeente Arnhem te bekritiseren. Drie jaar geleden poneerde de gemeente het plan om de Schaapdrift – een wijk met woonhuizen, ondernemers en een zorgcomplex - te slopen om er woonhuizen neer te zetten. ‘We kregen een aangetekende brief van de gemeente dat onze huizen onder de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) zouden komen te vallen”. Dat houdt in dat de gemeente een eerste recht van koop vestigt op bepaalde percelen (grond en bebouwing). “Het kwam als een donderslag bij heldere hemel.”
Ondertussen hebben de bewoners voor elkaar gekregen dat de plannen worden aangepast, maar de omgevingsvisie moet nog worden goedgekeurd door de raad. De heren zijn vooral verontwaardigd over de gang van zaken en vragen zich af hoe dat bij toekomstige nieuwbouwprojecten zal gaan. De verantwoordelijk wethouder Cathelijne Bouwkamp heeft , volgens de bewoners toegegeven dat er fouten zijn gemaakt.
Klarendallers willen festival terug
Al 15 jaar organiseren de creatieve ondernemers van het Modekwartier in de wijk Klarendal de ‘Nacht van de Mode’. De oorspronkelijke bewoners uit de wijk organiseerden ieder jaartijdens het festival het Holland Plein met live Nederlandstalige muziek.
In 2007 riep de gemeente Arnhem het Modekwartier in het leven om de leefbaarheid in de wijk te verbeteren. Ondernemers konden tegen een lage huur een winkel huren voor een atelier. Economische gentrificatie, heet dat. Het is er nu schoner, levendiger en veel gebouwen zijn opgeknapt.
Maar de kloof tussen de oorspronkelijke Klarendallers en de ondernemers liep een deuk op. Sinds dit jaar wordt het Holland Plein niet meer meegenomen in de plannen voor het jaarlijkse straatfestival. De Klarendallers zijn boos en door de commotie is er dit jaar helemaal geen Nacht van de Mode.
Hoe zorg je voor leefbare wijken?
In de pop-up redactie kwamen veel verhalen binnen over de volkswijken waaronder de Geitenkamp, Malburgen en Presikhaaf. In deze wijken met veel sociale huur gaat het niet goed met de leefbaarheid, zeggen bewoners. Ze hebben last van overlast en veel problemen komen juist in deze wijken samen. Terwijl in deze kwetsbare wijken ook voorzieningen verdwijnen.
Luister hieronder het eerste deel van de radio-uitzending over de Pointer pop-up terug:
Hoe zorg je voor leefbare wijken? deel 1
Om de kloof tussen wijken in de stad te dichten wil de gemeente Arnhem graag het aantal sociale huurwoningen eerlijker over de stad verdelen. Een oplossing zou kunnen zijn om sociale woningbouw te verkopen, echter dan moet er elders in de stad woningen gebouwd worden. De gemeente heeft grond aangekocht, maar het zal nog even duren voor er huizen worden gebouwd.
Luister hieronder het eerste deel van de radio-uitzending over de Pointer pop-up terug:
Hoe zorg je voor leefbare wijken? deel 2 (hierzien)
Leefbaarheid in arme wijken komt in de knel
Voor de tv-uitzending van Pointer doken we dieper in de problematiek van bepaalde wijken. In heel Nederland blijkt dat de leefbaarheid in wijken met veel sociale huur verder verslechtert. Door het toewijzingsbeleid van sociale huurwoningen worden mensen met bijvoorbeeld psychische problemen, met verslavingsproblematiek of met schulden allemaal bij elkaar in één wijk geplaatst. Hierdoor zie je een opeenstapeling van problemen in deze wijken ontstaan. Hoe kan dit verbeterd worden?