“Bijna elk weekend krijg ik wel een melding van een mountainbikeroute waar gesaboteerd is. Van braamtakken op de route tot spijkerplanken, maar ook routepalen die worden verwijderd of ijzerdraden gespannen op keelhoogte. Het gaat soms heel ver”, zegt Eric Kuijt van de Wielersportbond NTFU. Hij maakt zich zorgen. “Mountainbikers (MTB-ers) hebben onterecht een negatief imago, we zijn net als wandelaars en ruiters ook liefhebbers van de natuur en in de natuur zijn we, zonder onderscheid, allemaal te gast.”
In het onderzoek Van wie is de natuur? krijgen we veel tips van mensen die zich storen aan de avontuurlijke fietsers in natuurgebieden. Zo mailt een tipgever ons: “In veel bossen in de regio Achterhoek is het mountainbiken niet gereguleerd, men fietst waar men wil. Daarbij blijven ze niet op de hoofdpaden, maar maken nieuwe kleine paadjes in bospercelen waarmee ze het wild verstoren, bomen beschadigen, zorgen voor erosie van de bodem, met name op de hellingen van heuvels.”
Minder van het pad af
En dat is precies waarom de NTFU voorstander is van het aanleggen van officiële MTB-routes, stelt Kuijt: “Sommige van onze lokale MTB-clubs monitoren het gedrag van fietsers nadat er zo’n officiële route is aangelegd. Wat je dan vaak ziet, is dat bijna alle MTB-ers netjes op het pad blijven en dus niet meer op plekken fietst waar het voor de natuur niet wenselijk is.”
Toch moet hij toegeven dat je nooit helemaal kan voorkomen dat mountainbikers van het pad afgaan, als lokale fietser wil je ook niet elk weekend hetzelfde rondje fietsen. Kuijt: “Daarom zijn we ook blij dat er nog gebieden in Nederland zijn waar je vrij mag fietsen, ik hoop ook dat dat zo blijft. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt namelijk dat het verstorend effect van een mountainbiker vergelijkbaar is met dat van een wandelaar.”
De cijfers
Er zijn op dit moment zo’n 330.000 mountainbikers in Nederland, 200 officiële mountainbikeroutes. 2750 vrijwilligers werken ruim 100.000 uur per jaar aan die routes om deze te onderhouden. In de afgelopen jaren is het aantal mountainbikers volgens de NTFU met jaarlijks twee procent toegenomen. Kuijt: “Vanwege betere routes gaan ook steeds meer vrouwen en kinderen de sport beoefenen.” Bron: Wielersportbond NTFU
Fijnmazig netwerk
Dat MTB-routes kruisen met wandel- of ruiterpaden is niet te voorkomen, denkt Kuijt. “We hebben een heel fijnmazig routenetwerk in Nederland, dus je komt elkaar zo nu en dan tegen. Maar ook daar proberen we bij de aanleg rekening mee te houden. Met borden wordt op tijd aangegeven als je bijvoorbeeld een ruiterpad kruist.” Bij de planvorming voor nieuwe MTB-routes worden de wandelaars en ruiters regelmatig uitgenodigd om mee te praten over de routestructuren. Kuijt: “Helaas wordt daar nog weinig gehoor aan gegeven.”
Er zijn veel misverstanden over de aanleg van de routes, merkt Kuijt. “Niet iedereen kan zomaar een MTB-route aanleggen”, zo stelt hij vast. “Het is een traject van jaren, je moet toestemming hebben van de terreineigenaar, een onderzoek doen naar de gevolgen voor de natuur en vergunningen aanvragen. Het duurt gemiddeld twee tot drie jaar voordat de eerste schop de grond in gaat.”
Tweedeling
Op de Veluwe waar Kuijt zelf regelmatig te vinden is, wordt nu gesproken over nieuwe recreatiezonering. Door de stikstof-uitstoot én de recreatiedrukte is de biodiversiteit in het gebied zorgelijk. Daarom wordt het hele gebied opnieuw onder de loep genomen en gekeken of bepaalde paden moeten sluiten zodat de biodiversiteit zich weer kan herstellen.
Kuijt: “In dit soort gevallen zie je vaak dat er gesproken wordt over paden die alleen dicht zouden moeten voor mountainbikers en niet voor wandelaars. Dat vind ik onterecht, want als je een willekeurige boswachter zou vragen waar ze de meeste overlast van ondervinden, dan zijn dat over het algemeen niet de mountainbikers.”
Die tweedeling tussen de verschillende recreanten ziet hij ook op andere gebieden, bijvoorbeeld als het gaat om onderhoud van paden. “Voor het onderhoud van recreatieve fiets- en wandelpaden wordt subsidie verstrekt. MTB- of ruiterpaden moeten door vrijwilligers worden bijgehouden omdat daar geen geld voor beschikbaar is. Dat lijkt mij onterecht en ik begrijp ook niet waarom daar onderscheid tussen gemaakt zou moeten worden.”
Oproep
Welke recreant heeft het meest verstorende effect op de natuur? Weet jij hier meer over? Heb je hier onderzoek naar gedaan of werk je als boswachter? Is het terecht dat er bijvoorbeeld onderscheid gemaakt wordt tussen fietsers en wandelaars? We horen graag je verhaal!
